Το νέο παραθαλάσσιο θέρετρο στη Βόρεια Κορέα, το οποίο έχει βρεθεί στο στόχαστρο οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την καταναγκαστική εργασία κατά την κατασκευή του, υποδέχτηκε την πρώτη ομάδα Ρώσων τουριστών αυτή την εβδομάδα.
Το θέρετρο Wonsan Kalma εγκαινιάστηκε σε μια εντυπωσιακή τελετή τον περασμένο μήνα από τον ηγέτη της χώρας, Κιμ Γιονγκ Ουν, ο οποίος το χαρακτήρισε ως «τουριστικό και πολιτιστικό προορισμό παγκόσμιας κλάσης».
Η διαδικασία κατασκευής του συγκροτήματος καλύπτεται από απόλυτη μυστικότητα, γεγονός που δεν προκαλεί έκπληξη για μία χώρα σε μεγάλο βαθμό απομονωμένη από τη διεθνή κοινότητα. Το BBC Verify αξιοποίησε δορυφορικές εικόνες, εσωτερικά έγγραφα σχεδιασμού και συνομιλίες με ειδικούς αλλά και Βορειοκορεάτες πρώην έμπιστους συνεργάτες του καθεστώτος, ώστε να διερευνήσει τις καταγγελίες για παραβιάσεις δικαιωμάτων εργαζομένων στο εργοτάξιο.
Βόρεια Κορέα: Το νέο θέρετρο του Κιμ Γιονγκ Ουν
Η παράκτια πόλη Wonsan, όπου βρίσκεται το νέο θέρετρο, είχε ήδη προ του έργου υπάρχουσα τουριστική παράδοση, αποτελώντας έναν από τους ελάχιστους δημοφιλείς προορισμούς για τα μέλη της πολιτικής ελίτ της Βόρειας Κορέας. Ο ίδιος ο Κιμ Γιονγκ Ουν πέρασε εκεί μεγάλο μέρος των νεανικών του χρόνων.
Σήμερα, η νέα τουριστική υποδομή περιλαμβάνει ένα υδάτινο πάρκο με εντυπωσιακές κίτρινες νεροτσουλήθρες λίγο πιο μακριά από την παραλία, ενώ βορειότερα έχει αναπτυχθεί ζώνη ψυχαγωγίας με θέατρο, κέντρα αναψυχής, γυμναστήρια και κινηματογράφο.
Δορυφορικές εικόνες που καταγράφηκαν το 2018 καταδεικνύουν την ανέγερση δεκάδων κτηρίων κατά μήκος της ακτογραμμής μήκους 4 χιλιομέτρων, με το 80% του θέρετρου να έχει ήδη ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος εκείνης της χρονιάς, σύμφωνα με την ανάλυση της νοτιοκορεατικής εταιρείας SI Analytics. Μετά από μια περίοδο στασιμότητας, η κατασκευή φαίνεται να επιταχύνθηκε εκ νέου έπειτα από τη συνάντηση του Κιμ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν τον Ιούνιο του 2024, στη διάρκεια της οποίας ο Πούτιν δήλωσε ότι θα ενθαρρύνει τους Ρώσους πολίτες να επισκεφθούν τα βορειοκορεατικά τουριστικά θέρετρα.
Βόρεια Κορέα: Το ανθρώπινο κόστος πίσω από το θέρετρο
Η εξαιρετικά γρήγορη ανέγερση του θέρετρου έχει εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τις συνθήκες εργασίας των χιλιάδων εργατών. Ο ΟΗΕ έχει επισημάνει τη χρήση ενός συστήματος καταναγκαστικής εργασίας στη Βόρεια Κορέα, γνωστού ως «ταξιαρχίες κρούσης», στο οποίο οι εργάτες υπόκεινται σε εξαντλητικά ωράρια και κακοπληρωμένη ή και απλήρωτη εργασία.
Ο James Heenan από το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Σεούλ δήλωσε πως «υπάρχουν αναφορές ότι το θέρετρο χτίστηκε χρησιμοποιώντας αυτό που αποκαλούν ταξιαρχίες κρούσης». Πρόσθεσε επίσης: «Έχουμε επίσης δει αναφορές ότι οι άνθρωποι εργάζονταν 24 ώρες το 24ωρο στο τέλος για να ολοκληρωθεί αυτό το πράγμα, κάτι που μου ακούγεται σαν ταξιαρχία κρούσης».
Το BBC μίλησε με τον Cho Chung Hui, έναν πρώην επικεφαλής τέτοιων ταξιαρχιών, ο οποίος αργότερα αυτομόλησε. Αν και δεν συμμετείχε στο έργο του Wonsan, περιέγραψε τις συνθήκες ως βάναυσες: «Η αρχή πίσω από αυτές [τις ταξιαρχίες] ήταν ότι ανεξάρτητα από το τι, έπρεπε να ολοκληρώσεις την εργασία, ακόμα κι αν σου κόστιζε τη ζωή σου», ανέφερε. «Είδα πολλές γυναίκες που ήταν υπό τόσο μεγάλη σωματική καταπόνηση και έτρωγαν τόσο άσχημα που η περίοδός τους σταμάτησε εντελώς».
Η Kang Gyuri, η οποία εργαζόταν στο Wonsan μέχρι το 2023, πριν διαφύγει στη Νότια Κορέα, είπε ότι ο ξάδερφός της προσφέρθηκε εθελοντικά να εργαστεί στο εργοτάξιο, ελπίζοντας ότι αυτό θα του εξασφάλιζε τη δυνατότητα να παραμείνει στην Πιονγιάνγκ – μια πόλη «προνομιακής» διαμονής. «Μόλις που μπορούσε να κοιμηθεί. Δεν του έδιναν αρκετό φαγητό», είπε. «Οι εγκαταστάσεις δεν είναι σωστά οργανωμένες, κάποιοι άνθρωποι απλώς πεθαίνουν ενώ εργάζονται και [οι αρχές] δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη αν πέσουν και πεθάνουν».
Η ίδια κατήγγειλε επίσης ότι κάτοικοι του Wonsan εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους χωρίς αποζημίωση, καθώς επεκτεινόταν το έργο του θερέτρου. Το BBC Verify, αν και δεν μπορεί να επιβεβαιώσει την προσωπική εμπειρία της Kang, εντόπισε με χρήση δορυφορικών εικόνων κατεδαφισμένα κτίρια κατά μήκος ενός κεντρικού δρόμου που οδηγεί στο θέρετρο. Στη θέση τους ανεγέρθηκαν νέα πολυώροφα. «Απλώς κατεδαφίζουν τα πάντα και χτίζουν κάτι καινούργιο, ειδικά αν βρίσκεται σε καλή τοποθεσία», δήλωσε. «Το πρόβλημα είναι ότι, όσο άδικο κι αν φαίνεται, οι άνθρωποι δεν μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά ή να διαμαρτυρηθούν».
Βόρεια Κορέα: Οι πρώτοι Ρώσοι τουρίστες
Η Βόρεια Κορέα παραμένει κατά κύριο λόγο κλειστή στους ξένους τουρίστες, με μόλις ελάχιστες, αυστηρά ελεγχόμενες επισκέψεις να έχουν επιτραπεί τα τελευταία χρόνια. Το Wonsan Kalma θεωρείται, ωστόσο, πως παίζει διπλό ρόλο: ως προσπάθεια τόνωσης της πληγείσας από τις κυρώσεις οικονομίας της χώρας, αλλά και ως μοχλός ενίσχυσης των σχέσεων με τη Ρωσία, εν μέσω στενότερης στρατιωτικής συνεργασίας.
Σε έγγραφα που είδε το BBC Verify αναφέρεται ότι το αρχικό σχέδιο προέβλεπε την προσέλκυση άνω του ενός εκατομμυρίου επισκεπτών, κυρίως από Ρωσία και Κίνα. Έρευνα του BBC σε ιστοσελίδες ταξιδιωτικών γραφείων στην Κίνα δεν εντόπισε προσφορές για ταξίδια στο Wonsan. Αντιθέτως, στη Ρωσία, τουλάχιστον τρεις ταξιδιωτικοί πράκτορες φέρεται να διαφημίζουν οργανωμένα πακέτα που περιλαμβάνουν το νέο θέρετρο.
Δημοσιογράφος του BBC επικοινώνησε προσποιούμενος τον πελάτη με ένα από τα ρωσικά πρακτορεία στις αρχές Ιουλίου, λίγο πριν από την προγραμματισμένη πρώτη αναχώρηση της 7ης Ιουλίου, και ενημερώθηκε ότι 12 Ρώσοι τουρίστες είχαν ήδη εγγραφεί. Το εβδομαδιαίο πακέτο – το οποίο περιλαμβάνει τρεις διανυκτερεύσεις στο Wonsan – κοστίζει 1.800 δολάρια (1.300 λίρες), δηλαδή περίπου 60% περισσότερο από τον μέσο μηνιαίο μισθό στη Ρωσία. Δύο ακόμη εκδρομές έχουν προγραμματιστεί για τον Αύγουστο, σύμφωνα με τον ίδιο ταξιδιωτικό πράκτορα. Τα άλλα δύο γραφεία αρνήθηκαν να αποκαλύψουν τον αριθμό των συμμετεχόντων.
Ο Andrei Lankov, ειδικός στις σχέσεις Βόρειας Κορέας – Ρωσίας στο Πανεπιστήμιο Kookmin της Σεούλ, εκφράζει σκεπτικισμό: «Το Wonsan Kalma είναι πολύ απίθανο να γίνει πραγματικά δημοφιλές στους Ρώσους επισκέπτες». Όπως εξηγεί, «οι Ρώσοι τουρίστες μπορούν εύκολα να πάνε σε μέρη όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ, τα οποία είναι πολύ ανώτερα από όλα όσα μπορεί να αναπτύξει η Βόρεια Κορέα». Προσθέτει ακόμη ότι «τα πρότυπα υπηρεσιών είναι υψηλότερα και δεν τίθεται υπό συνεχή επίβλεψη».
Με πληροφορίες από BBC
