Σε τέσσερα σημεία εστιάζει τους προβληματισμούς της η τοπική αυτοδιοίκηση σχετικά με το προτεινόμενο από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) σχέδιο δημιουργίας ενός δικτύου έξι μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων.
Αφορούν την οικονομική επιβάρυνση δήμων και πολιτών, τη διασφάλιση της ανακύκλωσης – ανάκτησης υλικών, την τεχνολογία και τον έλεγχο λειτουργίας των μονάδων και τη χωροθέτησή τους ώστε να μη ξεκινήσουν έξι νέοι πόλεμοι για τα σκουπίδια, τύπου «Κερατέας», όπως λέει χαρακτηριστικά μιλώντας στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ο αντιπρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) και δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης κ. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος.
Η Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ αποφάσισε παράταση έως τις 17 Οκτωβρίου ώστε όλοι οι αρμόδιοι φορείς να υποβάλλουν τις απόψεις τους
Η παράταση
Το ενδιαφέρον δήμων, Περιφερειών, οργανώσεων αλλά και πολιτών είναι τεράστιο, αλλά καθώς πολλοί δεν πρόλαβαν να υποβάλλουν τις απόψεις τους, αφού η Στρατηγική Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) ετέθη σε διαβούλευση μέσα στον Αύγουστο, η Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ αποφάσισε παράταση έως τις 17 Οκτωβρίου ώστε όλοι οι αρμόδιοι φορείς να υποβάλλουν τις απόψεις τους για το δίκτυο μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης των απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών που προέρχονται από την επεξεργασία των αστικών αποβλήτων.
Ετσι, την ερχόμενη εβδομάδα θα συνεδριάσει η Επιτροπή Διαχείρισης Απορριμμάτων και Ενέργειας της ΚΕΔΕ ώστε να διαμορφώσει την τελική πρότασή της, η οποία αφού εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο θα υποβληθεί στο ΥΠΕΝ. Ωστόσο, μια πρώτη εικόνα για τα σημεία του σχεδίου που θεωρούνται «αγκάθια» για την τοπική αυτοδιοίκηση δόθηκε προχθές Τετάρτη σε εκδήλωση της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων (ΠΕΔ) Αττικής, παρουσία του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ κ. Μανώλη Γραφάκου, 57 εκ των 66 δημάρχων της Αττικής και των δύο μελετητών του σχεδίου για την ενεργειακή ανάκτηση.
Αυξάνεται το οικονομικό βάρος για τους δήμους
Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντέλλο δεν υπήρξαν πλήρεις απαντήσεις για τα τέσσερα σημεία προβληματισμού. «Καταρχάς, αν και οικονομοτεχνικά στοιχεία δεν έχουν δοθεί, από τις απαντήσεις στη συνάντηση στη ΠΕΔ Αττικής την Τετάρτη, προκύπτει ότι οι δήμοι θα πληρώνουν gate fee (τέλος εισόδου) για να γίνεται το σκουπίδι δευτερογενές καύσιμο στις Μονάδες Ανάκτησης Ανακύκλωσης γύρω στα 50 ευρώ, το οποίο όταν θα πηγαίνει στο εργοστάσιο καύσης θα δίνουν gate fee και για την καύση που θα ξεκινήσει στα 85 ευρώ ο τόνος, συν το κόστος μεταφοράς. Δηλαδή ο δήμος θα έχει το βάρος της περισυλλογής, της μεταφοράς και στη συνέχεια θα καταβάλει δύο gate fee», επισημαίνει ο εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ.
Το 2026 ο διαγωνισμός
Όσο για τις έξι μονάδες, θα κατασκευαστούν με ιδιωτικά κεφάλαια, προϋπολογισμού περίπου 1 δισ. ευρώ, έπειτα από διαγωνισμό ο οποίος, όπως έχει αναφέρει ο κ. Γραφάκος, αναμένεται να «τρέξει» το 2026 ώστε οι υποδομές να λειτουργούν το 2029. Τα κύρια έσοδά τους θα είναι από τα τέλη εισόδου για την επεξεργασία και καύση του καυσίμου, από την τιμή πώλησης της παραγόμενης ενέργειας (και της θερμότητας όπου υπάρχει δίκτυο τηλεθέρμανσης) και από την ενίσχυση που θα λαμβάνουν από τον ΔΑΠΠΕΠ για πάνω από το μισό της παραγόμενης ενέργειας η οποία θα χαρακτηριστεί ως ανανεώσιμη.
Να μην υπονομευτεί η ανακύκλωση
Το δεύτερο σημείο προβληματισμού, σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντέλλο, είναι η διασφάλιση ότι η ενεργειακή αξιοποίηση δεν θα υπονομεύσει την ανακύκλωση, ανάκτηση και κομποστοποίηση. «Γίνεται λόγος για εγγυημένους όγκους. Στις μονάδες θα κατευθύνονται 1,3 εκατομμύρια τόνοι εκατ. τόνοι απορριμματογενών καυσίμων ετησίως από τα 5,2 εκατ. τόνους σκουπιδιών που παράγονται στη χώρα. Υπάρχουν δύο ζητήματα στο διαχειριστικό σκέλος, τα οποία πρέπει να ρυθμιστούν. Δεν πρέπει να ανατραπεί η πυραμίδα διαχείρισης απορριμμάτων που είναι μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, διαλογή στην πηγή, πληρώνω όσο πετάω, με τελευταία στη βάση της πυραμίδας την ενεργειακή αξιοποίηση. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν όροι επέκτασης στις συμβάσεις με τους αναδόχους των μονάδων. Γιατί είναι εύκολο να μετατρέπουμε το σκουπίδι ή το ανακυκλώσιμο όταν πέφτει η τιμή του σε εναλλακτικό καύσιμο για να το καίμε για να παράγουμε ρεύμα», σημειώνει ο κ. Κωνσταντέλλος επισημαίνοντας ότι κανείς από τους αυτοδιοικητικούς δογματικά δεν λέει όχι στην καύση, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων.
Έλεγχος και χωροθετήσεις
Επίσης, η ΚΕΔΕ ζητά να διασφαλιστούν υψηλές τεχνολογικές προδιαγραφές και επιθεώρηση των μονάδων σε ετήσια βάση από ειδικούς ώστε να ελέγχονται η συντήρησή τους αλλά και τί εκλύεται. Πάντως οι μελετητές προκρίνουν την επιλογή της καύσης (incineration) μέσω τεχνολογιών κινούμενης εσχάρας (moving grate) καθώς αποτελεί την ωριμότερη τεχνολογία, παρέχει τον υψηλότερο βαθμό απόδοσης σε σχέση με τις εναλλακτικές τεχνολογίες, επιτυγχάνει τα πιο αυστηρά όρια εκπομπών σε επίπεδο Ε.Ε. , εκτρέπει τα δευτερογενή (απορριμματογενή) καύσιμα και τα υπολείμματα επεξεργασίας ΑΣΑ από τη ταφή με παράλληλη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, έχει χαμηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε σχέση με την αεριοποίηση και την πυρόλυση και μικρό βαθμό υπολειμμάτων προς διάθεση, δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησης τέφρας πυθμένα και ιπτάμενης τέφρας (υπό προϋποθέσεις), απαιτείται μικρή έκταση για την κατασκευή μιας μονάδας (40 – 50 στρ.) .
Τέλος, ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ δίνει ιδιαίτερη σημασία στη διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες σχετικά με τις χωροθετήσεις των μονάδων όπως και στη θεσμοθέτηση ανταποδοτικών οφελών ώστε, όπως λέει χαρακτηριστικά, να αποφευχθούν νέοι πόλεμοι για τα σκουπίδια όπως είχε συμβεί το 2010 στην Κερατέα.
Πού χωροθετουνται οι έξι μονάδες
Η διάρθρωση του Δικτύου Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης ανά εξυπηρετούμενη περιοχή, σύμφωνα με τη ΣΜΠΕ είναι η εξής:
➢ Μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης σε Ροδόπη ή Ξάνθη, δυναμικότητας 62.000 τόνων ανά έτος: θα υποδέχεται απορριμματογενείς ενεργειακές πρώτες ύλες (ΑΕΠΥ) από την τις Μονάδες Ανακύκλωσης – Ανάκτησης (ΜΑΑ) Βόρειου Έβρου, Σαμοθράκης, Αλεξανδρούπολης, Ξάνθης και Καβάλας.
➢ Μονάδα στην Κοζάνη, δυναμικότητας 288.000 τόνων ανά έτος. Θα υποδέχεται ΑΕΠΥ από τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας (ΜΑΑ Ανατολικού Τομέα και Δυτικού Τομέα και Σερρών), Δυτικής Μακεδονίας (ΜΑΑ Κοζάνης), Ηπείρου (ΜΑΑ Ιωαννίνων), Θεσσαλίας (ΜΑΑ) Λάρισας, Μαγνησίας και Δυτικής Θεσσαλίας) και μέρους της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (ΜΑΑ Κέρκυρας).
➢ Μονάδα στην Αρκαδία, Αχαΐα ή Ηλεία, δυναμικότητας 154.000 τόνων ανά έτος. Θα υποδέχεται ΑΕΠΥ από τις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας (ΜΑΑ Αγρινίου, Ναυπάκτου, Δυτικής Αχαΐας και Ηλείας), Πελοποννήσου (ΜΑΑ Αρκαδίας, Μεσσηνίας και Λακωνίας) και μέρους της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (ΜΑΑ Κεφαλλονιάς, Ζακύνθου και Λευκάδας).
➢ Μονάδα Βοιωτίας δυναμικότητας 186.000 τόνων ανά έτος. Θα υποδέχεται ΑΕΠΥ από τις Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας (ΜΑΑ Θήβας, Χαλκίδας, Λαμίας και Φωκίδας) και μέρους της Περιφέρειας Αττικής (ΜΑΑ Δυτικού Πάρκου και Βόρειου Πάρκου Αττικής).
➢ Μονάδα στην Περιφέρεια Αττικής δυναμικότητας 356.000 τόνων ανά έτος. Θα υποδέχεται ΑΕΠΥ μέρους της Περιφέρειας Αττικής (ΜΑΑ Βορειοανατολικής Αττικής, Κεντρικού Τομέα, Πειραιά και Νοτιοανατολικού Πάρκου), Βορείου Αιγαίου (ΜΑΑ Λέσβου, Χίου και Σάμου) και μέρους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (ΜΑΑ Σύρου, Νάξου, Άνδρου, Κω, Καλύμνου, Μήλου, Τήνου, Λέρου, Μυκόνου, Πάρου και Πάτμου).
➢ Μονάδα Ηρακλείου δυναμικότητας 140.000 τόνων ανά έτος: θα υποδέχεται ΑΕΠΥ από τις Περιφέρειες Κρήτης (ΜΑΑ Χανίων, Ηρακλείου, Χερσονήσου, Αμαρίου και Σητείας και μέρους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (ΜΑΑ Θήρας, Ρόδου και Καρπάθου).
Η δυναμικότητα της κάθε μονάδας καθορίστηκε με βάση τη μέση τιμή της ποσότητας του εισερχόμενου καυσίμου κατά τη χρονοσειρά 2030 – 2054. Όπως σημειώνεται στη ΣΜΠΕ, οι δυναμικότητες των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης Βοιωτίας και Αττικής είναι οι διάμεσες τιμές και δεν μπορούν να είναι δεσμευτικές, λόγω της περιορισμένης ωριμότητας στις διαδικασίες υλοποίησης των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων και των ΜΑΑ στην Περιφέρεια Αττικής. Για το λόγο αυτό, προτείνεται η προσθήκη εύρους τιμών και συγκεκριμένα για τη μονάδα της Βοιωτίας από 141.000 – 221.000 τόνους ανά έτος και της Αττικής από 321.000 – 401.000 τόνους ανά έτος.
