Η Ψαθούρα είναι νησί του συμπλέγματος των Βορείων Σποράδων, στο βορειότερο σημείο τους. Νότια βρίσκεται το «αδελφάκι» της, το Ψαθονήσι. Πρόκειται για νησί ηφαιστειογενές, επίπεδο, με σχήμα ψάθας και πολλές ξέρες γύρω του, καταμεσής του πελάγους, σε πολυσύχναστο ναυτικό δρόμο…
Η Ψαθούρα, το Ψαθονήσι, τα Γιούρα, ο Παππούς, το Κουμπί, το Πιπέρι και οι γύρω βραχονησίδες αποτελούν τον πυρήνα του μεγαλύτερου θαλάσσιου πάρκου της Μεσογείου, στις Βόρειες Σποράδες.
Οι πνιγμοί ναυτικών, οι μαυροντυμένες μάνες, τα ορφανά και οι χήρες ανάγκασαν την Υπηρεσία Φάρων να κατασκευάσει φάρο το 1895, ο οποίος εντάχθηκε στο ελληνικό φαρικό δίκτυο. Ο φάρος αποτελείται από τετράγωνο φαρoσπίτο με τρία δωμάτια, κουζίνα και αποχωρητήριο. Στο κέντρο του υψώνεται κυλινδρικός πύργος ύψους 25 μέτρων με εσωτερική σπειροειδή σκάλα, που φέρει στην κορυφή τον φανό, σε συνολικό ύψος 41 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας.
Τον φάρο μελέτησαν και σχεδίασαν Γάλλοι μηχανικοί, ενώ κατασκευάστηκε από Σκοπελίτες πετράδες και τεχνίτες, με αδρανή υλικά του νησιού. Γαλλικής τεχνολογίας, πρωτολειτούργησε το 1895 με μείγμα αερίου πετρελαίου και αέρα, εκπέμποντας σταθερό, εκτυφλωτικό φως με φωτοβολία 20 ναυτικών μιλίων. Το φως ήταν τόσο ισχυρό, ώστε θάμπωνε τους ψαράδες της περιοχής.
Από το 1987 λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια από τον ήλιο. Έκτοτε έπαψαν να ζουν μόνιμα φαροφύλακες που φρόντιζαν τη λάμπα. Σήμερα το φως είναι περιοδικό (1 δευτερόλεπτο αναλαμπή, 10 δευτερόλεπτα σκότος, κ.ο.κ.) με φωτοβολία 17 ναυτικών μιλίων.
Το νησί Ψαθούρα και το Ψαθονήσι ανήκουν ιδιοκτησιακά στον Δήμο Σκοπέλου, μετά από δωρεά της οικογένειας Μανωλάκη το 1908. Η κυριότητα είχε αναγνωρισθεί στην οικογένεια από το 1884, επί πρωθυπουργίας Χ. Τρικούπη, με την έγκριση μεταβίβασης. Το 1957, με έγγραφο της Νομαρχίας Μαγνησίας, επιβεβαιώθηκε ότι υπάγονται στον Δήμο Σκοπέλου.
Άγγελος Ξηντάρης
