Δεν είναι ένα έργο που να ξεχωρίζει ως αριστούργημα του Σαλβαδόρ Νταλί σε ένα άπειρο μάτι.
Έτσι, όταν ο ασυνήθιστος αυτός πίνακας του Νταλί βγήκε σε δημοπρασία σε μια εκποίηση οικιακών ειδών στο Κέιμπριτζ πριν από δύο χρόνια, προσέλκυσε μόνο δύο πλειοδότες και πωλήθηκε για 170 ευρώ. Τώρα, έχει εκτιμηθεί μεταξύ 23.000 – 34.500 ευρώ, αφού επιβεβαιώθηκε ότι είναι μια απεικόνιση ενός «γέρου σουλτάνου» που ζωγράφισε ο Νταλί το 1966.
Το Vecchio Sultano, ένα έργο τέχνης μικτής τεχνικής που δημιουργήθηκε με ακουαρέλα και μαρκαδόρο, είναι μια απεικόνιση μιας σκηνής από τις Χίλιες και Μία Νύχτες – μία από τις 500 απεικονίσεις που ο μεγάλος σουρεαλιστής καλλιτέχνης σκόπευε να δημιουργήσει από τα λαϊκά παραμύθια της Μέσης Ανατολής.
«Ο Νταλί ήταν αρκετά εμμονικός με την μαυριτανική κουλτούρα και πίστευε ότι καταγόταν από μαυριτανική οικογένεια», δήλωσε η Γκαμπριέλ Ντάουνι, ειδική στις καλές τέχνες στο Cheffins του Κέιμπριτζ, το οποίο θα πουλήσει το έργο του Νταλί στις 23 Οκτωβρίου. Οι προστάτες του Νταλί, Τζουζέπε και Μάρα Αλμπαρέτο, ανέθεσαν τις εικονογραφήσεις και ο ιταλικός εκδοτικός οίκος Rizzoli σχεδίαζε να τις εκδώσει. Ωστόσο, ο Νταλί εγκατέλειψε το έργο αφού ολοκλήρωσε μόνο 100 από τις 500 εικονογραφήσεις, με αποτέλεσμα να μην εκδοθεί καμία από αυτές. «Από αυτές τις 100 εικονογραφήσεις, οι μισές παρέμειναν στον εκδοτικό οίκο Rizzoli και είτε καταστράφηκαν είτε χάθηκαν, ενώ οι άλλες 50 παρέμειναν στην οικογένεια Albaretto και αργότερα πέρασαν στην κόρη τους, Christina, που ήταν και βαφτιστήρα του Νταλί», είπε ο Ντάουνι.
Οι 50 εικονογραφήσεις που διατήρησε η οικογένεια Αλμπαρέτο τελικά δημοσιεύτηκαν το 2014, αναζωπυρώνοντας το ενδιαφέρον για το εγκαταλελειμμένο έργο και προκαλώντας περιέργεια για την τύχη των αδημοσίευτων έργων. Ωστόσο, ο 60χρονος έμπορος αντικών με έδρα το Κέιμπριτζ, Τζον Ράσελ (όνομα φανταστικό), δεν το γνώριζε αυτό πριν από δύο χρόνια, όταν αγόρασε το Vecchio Sultano σε μια πώληση σε ξεσκαρτάρισμα σπιτιού, αφού εντόπισε την υπογραφή του Νταλί στην κάτω δεξιά γωνία.
«Η δημοπρασία δεν είναι διαδικτυακή, οπότε πηγαίνεις, βλέπεις και ό,τι δεις, είναι η ευκαιρία σου να ανακαλύψεις έναν θησαυρό», είπε. «Τις περισσότερες φορές, αγοράζω πράγματα που μου αρέσουν. Σε αυτή την περίπτωση, πραγματικά ρίσκαρα λίγο, γιατί, για να είμαι ειλικρινής, δεν ήμουν σίγουρος ότι θα το κρεμούσα στον τοίχο… Μου αρέσουν κάποια ασυνήθιστα έργα τέχνης, αλλά πρέπει να τα αγαπάς, έτσι δεν είναι;»
Του είπαν ότι ο πίνακας είχε βρεθεί στο γκαράζ ενός σπιτιού στο Λονδίνο και δεν μπορούσε να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό του όταν είδε αυτοκόλλητα στο πίσω μέρος, που υποδείκνυαν ότι είχε καταχωρηθεί σε δημοπρασία του Sotheby’s τη δεκαετία του 1990. «Έκανα μια μικρή έρευνα και δεν μπορούσα να πιστέψω αυτό που έβλεπα».
Ο Ράσελ αποφάσισε να υποβάλει προσφορά «αυθόρμητα», στοιχηματίζοντας στην ικανότητά του να εντοπίζει πλαστά έργα, αφού είχε περάσει χρόνια παρακολουθώντας με πάθος την τηλεοπτική εκπομπή του BBC Fake or Fortune. «Είναι ένα από τα αγαπημένα μου προγράμματα». Ο πίνακας, που απεικονίζει έναν σουλτάνο στολισμένο με κοσμήματα, δεν προκάλεσε θαυμασμό: παρά το γεγονός ότι περιγραφόταν ως αυθεντικός πίνακας του Νταλί, οι πωλητές «δεν τον είχαν καν καταχωρίσει με ελάχιστη τιμή», είπε, και «δεν υπήρχε ενδιαφέρον στην αίθουσα» από άλλους εμπόρους που γνώριζε ο Ράσελ. Μόνο ένα άτομο πλειοδότησε εναντίον του κατά τη διάρκεια της δημοπρασίας – και αποσύρθηκε όταν ο Ράσελ πρόσφερε 170 ευρώ.
Λίγους μήνες αργότερα, μέσω του eBay στις ΗΠΑ, εντόπισε τον σχετικό κατάλογο πώλησης του Sotheby’s, στον οποίο αναφερόταν ο πίνακας διαστάσεων 38cm x 29cm και αποδείκνυε ότι είχε προηγουμένως αναγνωριστεί ως έργο του Νταλί, και ζήτησε από το Cheffins να τον εκτιμήσει. Το Cheffins συμβουλεύτηκε τον διάσημο εμπειρογνώμονα του Νταλί, Nicolas Descharnes, ο οποίος πιστοποίησε την αυθεντικότητα του πίνακα. Είπε στον Guardian ότι το στυλ, το θέμα και τα χρώματα της εικόνας ταιριάζουν με αυτά άλλων έργων της σειράς, καθώς και με την ποιότητα και το μέγεθος του χαρτιού. «Ο κόσμος περιμένει να δει πολύ σουρεαλιστικά έργα του Νταλί. Αυτό δεν είναι σουρεαλιστικό, αλλά είναι ένα έργο του Νταλί», είπε ο Descharnes.
Με πληροφορίες από Guardian
