Οι ένοπλες δυνάμεις του Μεξικού ακολούθησαν πληροφορία τον Οκτώβριο στα περίχωρα της Πόλης του Μεξικού για να συλλάβουν έναν Κινέζο επιχειρησιακό παράγοντα καρτέλ, τον Zhi Dong Zhang, ο οποίος καταζητείται από τις ΗΠΑ για λαθρεμπόριο πρώτων υλών φαιντανύλης.
Δικαστής του Μεξικού τον έθεσε υπό κατ’ οίκον περιορισμό εν αναμονή διαδικασιών έκδοσης στις ΗΠΑ, όπου κατηγορείται για ξέπλυμα περίπου 150 εκατ. δολαρίων για μεξικανικά καρτέλ και διακίνηση τεράστιων ποσοτήτων κοκαΐνης, φαιντανύλης και μεθαμφεταμίνης.
Τον Ιούλιο, ο Zhang δραπέτευσε μέσα από μια τρύπα στον τοίχο του σπιτιού όπου κρατούνταν από την Εθνική Φρουρά του Μεξικού, σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Η απόδραση εξόργισε την πρόεδρο του Μεξικού, Κλαούντια Σέινμπαουμ, καθώς η διοίκηση Τραμπ πιέζει για διάλυση των εγκληματικών οργανώσεων που ευθύνονται για τη μεταφορά φαιντανύλης και άλλων ναρκωτικών στις ΗΠΑ.
Η Σέινμπαουμ θέλει να αποφύγει στρατιωτικές επιχειρήσεις τύπου Τραμπ, όπως επιθέσεις με drone σε εργαστήρια ναρκωτικών ή επέμβαση ειδικών δυνάμεων για σύλληψη βαρόνων ναρκωτικών. Ωστόσο, περιστατικά όπως η απόδραση αποκαλύπτουν την εκτεταμένη διείσδυση του οργανωμένου εγκλήματος στην κοινωνία και το κράτος του Μεξικού.
Λίγες ημέρες μετά την απόδραση, η Σέινμπαουμ δήλωσε πως ο Zhang δεν έπρεπε ποτέ να τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό:
«Δεν υπήρχε καμία βάση για να του δοθεί κατ’ οίκον περιορισμός. Έχουμε επισημάνει εδώ και καιρό τη διαφθορά στο δικαστικό σύστημα.»
Η απόδραση καταδεικνύει την αδυναμία του Μεξικού να αντιμετωπίσει το οργανωμένο έγκλημα, εν μέσω αυξανόμενης πίεσης από την κυβέρνηση Τραμπ, η οποία έχει χαρακτηρίσει τα μεξικανικά καρτέλ ως τρομοκρατικές οργανώσεις και ζητά την καταστροφή τους ως προϋπόθεση για άρση των δασμών σε μεξικανικά προϊόντα.
«Ο πρόεδρος Τραμπ ήταν σαφής: το Μεξικό πρέπει να κάνει περισσότερα κατά των καρτέλ. Οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να βοηθήσουν», δήλωσε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Άννα Κέλι.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει δείξει πρόθεση για μονομερείς στρατιωτικές ενέργειες, εάν το Μεξικό δεν ανταποκριθεί. Την ημέρα της απόδρασης του Zhang, Αμερικανοί διαπραγματευτές προειδοποίησαν το Μεξικό πως θα επιβληθεί δασμός 30% σε μεξικανικά προϊόντα από την 1η Αυγούστου, εκτός αν εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες κατά των καρτέλ. Ο Τραμπ τελικά ανέστειλε τους δασμούς για 90 ημέρες λόγω της προθυμίας της Σέινμπαουμ για διάλογο.
Η Σέινμπαουμ στοχεύει σε συμφωνία με τις ΗΠΑ για ανταλλαγή πληροφοριών και συντονισμό στην ασφάλεια. Ήδη, έχει αναπτύξει 10.000 στρατιώτες στα σύνορα με τις ΗΠΑ, έχει εκδώσει 29 ηγέτες καρτέλ στις ΗΠΑ, έχει διαλύσει πάνω από 1.000 εργαστήρια συνθετικών ναρκωτικών και έχει συλλάβει χιλιάδες μέλη καρτέλ.
«Περιμένω σύντομα υπογραφή συμφωνίας με τις ΗΠΑ», δήλωσε πρόσφατα, επισημαίνοντας πως «η εθνική κυριαρχία» είναι αδιαπραγμάτευτη.
Ωστόσο, η βαθιά διείσδυση των καρτέλ σε τοπικές κυβερνήσεις υπονομεύει τις προσπάθειές της. Στις 12 Ιουλίου, ανακοινώθηκε πως ο πρώην αρχηγός της αστυνομίας στην Ταμπάσκο, Ερνάν Μπερμούδεζ, καταζητείται ως επικεφαλής της εγκληματικής οργάνωσης «Η Σκούπα». Είχε διοριστεί από τον πρώην κυβερνήτη Άνταν Αουγκούστο Λόπες, ο οποίος σήμερα ηγείται του κυβερνώντος κόμματος στη Γερουσία. Ο Λόπες αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή.
Η Σέινμπαουμ δυσκολεύεται να περιορίσει τη βία στη Σιναλόα, όπου πάνω από 1.500 άτομα έχουν σκοτωθεί και 2.000 αγνοούνται ή έχουν απαχθεί λόγω εσωτερικής σύγκρουσης των καρτέλ.
Κατά την επίσκεψή της εκεί τον Ιούλιο, ο βαρόνος ναρκωτικών Οβίδιο Γκουσμάν ομολόγησε την ενοχή του σε δικαστήριο στο Σικάγο. Ο δικηγόρος του τον κατηγόρησε πως η πρόεδρος λειτουργεί ως «εκπρόσωπος δημοσίων σχέσεων των καρτέλ», ισχυρισμός που η ίδια αρνήθηκε κατηγορηματικά, δηλώνοντας ότι θα μηνύσει τον δικηγόρο για συκοφαντία.
Στο πλευρό της εμφανίστηκε ο κυβερνήτης της Σιναλόα, Ρούμπεν Ρότσα, ο οποίος επίσης κατηγορείται για σχέσεις με τα καρτέλ – κάτι που αρνείται.
Η συνεργασία μεταξύ οργανωμένου εγκλήματος και κράτους στο Μεξικό έχει βαθιές ρίζες, δηλώνει ο αναλυτής ασφαλείας Σέρχιο Αγουάγιο:
«Το ερώτημα είναι πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η Σέινμπαουμ. Κανείς δεν ξέρει».
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
