Μόλις λίγα χιλιόμετρα χωρίζουν τις φορτωμένες νταλίκες με τρόφιμα και αλεύρι από πάνω από δύο εκατομμύρια Παλαιστινίους που παλεύουν με την πείνα μέσα στη Λωρίδα της Γάζας. Όμως, αυτή η μικρή απόσταση έχει μετατραπεί σε αδιαπέραστο εμπόδιο.
Σύμφωνα με τους εργαζόμενους ανθρωπιστικών οργανώσεων, η κατάσταση στο πεδίο είναι χαοτική: φορτηγά με τρόφιμα λεηλατούνται σχεδόν αμέσως μόλις μπουν στο έδαφος της Γάζας, με τον έλεγχο να χάνεται καθώς ένοπλοι, απελπισμένοι πολίτες και εγκληματικές ομάδες καταλαμβάνουν το φορτίο πριν φτάσει σε εκείνους που πραγματικά το έχουν ανάγκη — τα παιδιά, τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους και τους τραυματίες.
Ο Antoine Renard, αξιωματούχος του ΟΗΕ με εμπειρία άνω των 20 ετών στο Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP), περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο την κατάσταση. Κατά τη διάρκεια αποστολής βοήθειας προς την κεντρική πόλη Ντέιρ αλ-Μπάλαχ, το τεθωρακισμένο όχημά του και τα συνοδευτικά φορτηγά δέχτηκαν επίθεση από πλήθος πεινασμένων ανδρών. Το όχημα ταλαντεύτηκε, και ο ίδιος παραδέχτηκε ότι δεν έχει ξαναδεί παρόμοιο επίπεδο απόγνωσης.
Καθώς η πείνα αγγίζει επίπεδα λιμού, η αντιπαράθεση μεταξύ Ισραήλ και ΟΗΕ εντείνεται. Το Ισραήλ κατηγορεί τον ΟΗΕ ότι αποτυγχάνει να διανείμει την ανθρωπιστική βοήθεια που του επιτρέπεται να εισάγει, ενώ ο ΟΗΕ υποστηρίζει πως το Ισραήλ έχει δημιουργήσει τέτοιες συνθήκες που καθιστούν αδύνατη την ασφαλή διανομή: κατεστραμμένες υποδομές, απαγορεύσεις κινήσεων και περιορισμένη πρόσβαση καθιστούν σχεδόν αδύνατο το έργο των ομάδων βοήθειας.
Η ρίζα της κρίσης παραμένει η ακραία και διαρκής έλλειψη τροφίμων. Από τον Μάρτιο, το Ισραήλ απαγόρευσε την είσοδο βοήθειας και εμπορικών αγαθών, επιχειρώντας να ασκήσει πίεση στη Χαμάς, την οποία κατηγορεί για συστηματική κατάχρηση της βοήθειας, κάτι που η ίδια η Χαμάς αρνείται. Από τον Μάιο, άρχισε σταδιακά να επιτρέπει τη διέλευση περιορισμένων φορτίων, αλλά όπως αναφέρουν ανθρωπιστικές οργανώσεις, αυτό δεν επαρκεί ούτε στο ελάχιστο.
Το WFP αναφέρει ότι σχεδόν το 95% των φορτηγών του λεηλατούνται πριν φτάσουν στους αποθηκευτικούς χώρους. Η μοναδική βιώσιμη λύση, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι να πλημμυρίσει η Γάζα με επαρκείς ποσότητες τροφίμων ώστε να πάψει η πείνα να πυροδοτεί λεηλασίες και να αποτρέπει την ασφαλή διανομή.
Υπό διεθνή πίεση, το Ισραήλ πρόσφατα έκανε κάποιες κινήσεις για να διευκολύνει τη ροή της βοήθειας: εναέριες ρίψεις, προσωρινές παύσεις πυρών και ανθρωπιστικοί διάδρομοι. Ισραηλινοί αξιωματούχοι επιμένουν ότι δεν εμποδίζουν τη βοήθεια και αντίθετα κατηγορούν τα πρακτορεία του ΟΗΕ για καθυστερήσεις και αποτυχία συντονισμού.
Παρ’ όλα αυτά, οι συνθήκες στο έδαφος είναι εξαιρετικά δύσκολες. Η καταστροφή του οδικού δικτύου, η έλλειψη καυσίμων και η συνεχιζόμενη στρατιωτική δραστηριότητα καθιστούν απρόσιτες πολλές περιοχές. Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι, μεταξύ 21 Μαΐου και 26 Ιουλίου, περισσότερες από τις μισές αιτήσεις του για μετακινήσεις απορρίφθηκαν ή παρεμποδίστηκαν από το Ισραήλ. Σε αυτό το διάστημα, μόλις 271 κινήσεις ολοκληρώθηκαν, ενώ 288 απορρίφθηκαν και 218 είτε ακυρώθηκαν είτε εμποδίστηκαν λόγω κινδύνου, αλλαγών διαδρομής ή καθυστερήσεων.
Οι σημερινοί δίαυλοι διανομής στη Γάζα έχουν περιοριστεί σε δύο: το νέο Gaza Humanitarian Foundation (GHF), που υποστηρίζεται από το Ισραήλ και ιδιωτικούς αμερικανικούς εργολάβους, και το παλαιότερο σύστημα του ΟΗΕ, που έχει πλέον αποδυναμωθεί δραματικά. Η GHF έχει τέσσερα σημεία διανομής, κυρίως στο νότιο τμήμα της Γάζας, τα οποία βρίσκονται σε περιοχές υπό ισραηλινό έλεγχο. Αυτό σημαίνει πως χιλιάδες άμαχοι πρέπει να διασχίσουν στρατιωτικοποιημένες ζώνες, με τα πόδια ή με γαϊδουράμαξες, για να φτάσουν σε αυτά. Πολλοί έχουν δεχτεί πυρά κατά την προσέγγισή τους, ενώ η πρόσβαση σε βοήθεια ισοδυναμεί κυριολεκτικά με ρίσκο ζωής.
Πριν από την επιβολή του αποκλεισμού, ο ΟΗΕ διατηρούσε πάνω από 200 σημεία διανομής σε όλη τη Γάζα, από όπου η βοήθεια μεταφερόταν σε μαγειρεία ή κέντρα διανομής κοντά στα σπίτια των κατοίκων. Σήμερα, σχεδόν κανένα φορτηγό δεν φτάνει σε αυτές τις αποθήκες, καθώς το δίκτυο έχει καταρρεύσει.
Η πείνα έχει πλέον μετατραπεί σε κύριο δολοφόνο. Σύμφωνα με την Ολοκληρωμένη Ταξινόμηση Επισιτιστικής Ασφάλειας (IPC), στη Γάζα εξελίσσεται το «χειρότερο δυνατό σενάριο λιμού». Από την κατάρρευση της κατάπαυσης του πυρός τον Μάρτιο, το Ισραήλ ελέγχει περίπου το 70% του εδάφους της Γάζας. Ο πληθυσμός έχει συγκεντρωθεί σε μια στενή λωρίδα κατά μήκος των ακτών, ενώ οι περιοχές γύρω τους έχουν εκκενωθεί και βρίσκονται υπό στρατιωτική κατοχή. Για να φτάσει η βοήθεια σε αυτούς τους πληθυσμούς, πρέπει να διασχίσει επικίνδυνες νεκρές ζώνες.
Οι μαρτυρίες είναι σοκαριστικές. Ο 25χρονος Μοχάμεντ Αλ-Σααφίν από τη Ντέιρ αλ-Μπάλαχ περιγράφει πώς σχεδόν κάθε βοήθεια που φτάνει λεηλατείται και μεταπωλείται σε εξωφρενικές τιμές. «Ορισμένα φορτηγά φτάνουν αλλά οι ληστές κλέβουν το 90% και το πουλάνε ακριβά. Ολική ληστεία. Αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή», λέει με απόγνωση.
Παρά τις πρόσφατες χαλαρώσεις, οι οργανώσεις αρωγής αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν το Ισραήλ να διευκολύνει περισσότερο τώρα απ’ ό,τι πριν, παρότι η κατάσταση επιδεινώνεται ραγδαία. Όπως σημειώνει και Παλαιστίνιος συντονιστής μεταφορών: «Η βοήθεια δεν φτάνει λόγω χάους. Το Ισραήλ δεν φαίνεται να θέλει να δημιουργήσει τάξη».
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
