ΓΕΝΝΗΜΕΝΟΣ ΣΤΙΣ 14 Μαρτίου 1988 στην Kéra της Μπουρκίνα Φάσο, ο λοχαγός Ιμπραΐμ Τραορέ ή μάλλον «καπετάνιος», όπως του αρέσει να τον προσφωνούν, ανέλαβε πραξικοπηματικά την εξουσία της χώρας τον Σεπτέμβριο του 2022, γενόμενος έτσι ο νεότερος αρχηγός κράτους στον κόσμο. Στην επιτυχία του κινήματός του, εκτός από τις φιλολαϊκές διακηρύξεις του, βοήθησε η λαϊκή δυσαρέσκεια για τις αποτυχίες της προηγούμενης, επίσης στρατιωτικής κυβέρνησης, τόσο στον οικονομικό τομέα –μιλάμε για μία από τις φτωχότερες από πλευράς ΑΕΠ χώρες της Αφρικής, παρά το πλούσιο υπέδαφός της– όσο και στην αντιμετώπιση των τζιχαντιστών ανταρτών που δρουν στην Μπουρκίνα Φάσο από το 2015.
Επιβλητικός, ευθυτενής, βολονταριστής, με λέγειν και πειθώ, ο 37χρονος σήμερα Τραορέ γρήγορα ξεχώρισε για την πυγμή και τις ριζοσπαστικές του ιδέες που περιλάμβαναν την εκδίωξη των Γάλλων και των άλλων Δυτικών επενδυτών από τη χώρα, τους οποίους κατηγόρησε –και όχι άδικα– ως «νεοαποικιοκράτες» που εκμεταλλεύονται τον λαό και απομυζούν τον εθνικό πλούτο, εθνικοποιώντας τις εταιρείες τους.
Χαρακτηριζόμενος ως «μετεμψύχωση» του θρυλικού επαναστάτη ηγέτη Τομά Σανκαρά, προέδρου της Μπουρκίνα Φάσο από το 1983 ως τη δολοφονία του το 1987, γρήγορα αναδείχθηκε σε «λαϊκό ήρωα» με αύρα ποπ σταρ όχι μόνο για τους μη προνομιούχους Αφρικανούς αλλά και για ένα μεγάλο κομμάτι της αριστεράς διεθνώς. Πλήθος κολακευτικές φωτογραφίες, βίντεο και ρήσεις του κυκλοφορούν στα σόσιαλ, είτε αληθινές είτε «πειραγμένες» με τη βοήθεια της AI, όπως ένα μουσικό βιντεοκλίπ όπου εμφανίζεται πλάι στην Μπιγιονσέ, το οποίο ακολούθησαν άλλα ανάλογα με τη Rihanna, τον R. Kelly και τον Τζάστιν Μπίμπερ!
Σε ένα θολό σκηνικό, όπου δύσκολα ξεχωρίζεις τι απ’ όσα γράφονται ή λέγονται γι’ αυτόν αληθεύει και με μια ασμένως υποστηριζόμενη από την ΑΙ καμπάνια στήριξης του καθεστώτος του να βρίσκεται σε εξέλιξη, η περίπτωση Τραορέ φαίνεται, δυστυχώς, μάλλον να απογοητεύει παρά να δικαιώνει τους υμνητές του.
Τελευταίο κρούσμα των σχετιζόμενων με αυτόν φέικ δημοσιευμάτων, που προς στιγμή ομολογώ «ψάρωσε» και μένα, η ανάρτηση μιας «πύρινης» ομιλίας που υποτίθεται ότι έδωσε στον ΟΗΕ, αλλά είναι εντελώς φέικ. Η πιο σημαντική διεθνής διάσκεψη στην οποία έχει εμφανιστεί ως τώρα είναι η Σύνοδος Κορυφής Ρωσίας-Αφρικής που συγκάλεσε ο Πούτιν στη Μόσχα το 2023, επιδιώκοντας να παραστήσει τον αντιιμπεριαλιστή. Είναι, λοιπόν, πράγματι ο Ιμπραΐμ Τραορέ ο «Αφρικανός Τσε Γκεβάρα» του 21ου αιώνα, η «φωνή των κολασμένων» της Μαύρης Ηπείρου, η ελπιδοφόρα ενσάρκωση ενός παναφρικανικού ιδεώδους με σοσιαλιστική χροιά ή μήπως ό,τι λάμπει δεν είναι πάντοτε χρυσός;
Αποφοιτώντας από τη μέση εκπαίδευση, ο Τραορέ σπούδασε Γεωλογία στο Πανεπιστήμιο της Ουαγκαντούγκου, όπου εξελίχθηκε σε μάχιμο μέλος της αριστερόστροφης Εθνικής Ένωσης Φοιτητών της Μπουρκίνα Φάσο (ANEB). Το 2009 κατατάχθηκε στον στρατό και εκπαιδεύτηκε στο Μαρόκο προτού συμμετάσχει σε ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ στο Μάλι, μια ακόμα αφρικανική χώρα που το 2021 έδειξε επίσης την «πόρτα» στους Γάλλους πρώην αποικιοκράτες. Στη συνέχεια έλαβε μέρος σε επιχειρήσεις κατά τζιχαντιστών και άλλων σφετεριστών της εξουσίας μέσα στην Μπουρκίνα Φάσο, όπου διακρίθηκε για τις ικανότητες και το μαχητικό του πνεύμα.
Τον Ιανουάριο του 2022, ένα στρατιωτικό πραξικόπημα με επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Νταμίμπα ανέτρεψε τη δημοκρατική κυβέρνηση, υποσχόμενο «τάξη και ασφάλεια», ελάχιστα όμως απ’ όσα εξήγγειλε κατάφερε να πραγματοποιήσει. Ήταν η ευκαιρία που περίμενε ο Τραορέ – έχοντας ήδη αποκτήσει υψηλή δημοφιλία στις τάξεις του στρατού, οργάνωσε με τη σειρά του τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους πραξικόπημα που εύκολα επιβλήθηκε, με κεντρικό σύνθημα «Πατρίδα ή Θάνατος!».
Αναλαμβάνοντας την εξουσία, κήρυξε «πανστρατιά» κατά των τζιχαντιστών ανταρτών που σχετίζονται με την Αλ Κάιντα και το αφρικανικό «παράρτημα» του ISIS, ενώ ταυτόχρονα στράφηκε κατά των Ευρωπαίων «δυναστών», διακηρύσσοντας ότι «ήρθε η ώρα να τσακίσουμε τον ιμπεριαλισμό και τη νεοαποικιοκρατία, για μια ελεύθερη, αξιοπρεπή και κυρίαρχη Αφρική… Απαιτούμε δικαιοσύνη, όχι φιλανθρωπία!». Αναζητώντας διεθνή στηρίγματα, συνέσφιξε, παράλληλα, τις σχέσεις του με Ρωσία και Τουρκία – οι δύο τελευταίες, όπως και η Κίνα, καταβάλλουν τα τελευταία χρόνια μεγάλες προσπάθειες για οικονομική και γεωπολιτική διείσδυση στην Αφρική, αναζητώντας νέους πόρους και συμμάχους. Τον Νοέμβριο του 2023, και έχοντας ήδη εθνικοποιήσει τα ορυχεία χρυσού, κάτι που προτίθεται να κάνει και με άλλα μεταλλεία, ο «κάπτεν» έβαλε μπροστά το πρώτο διυλιστήριο χρυσού της χώρας με στόχο την ενίσχυση των κρατικών εσόδων.
Εφάρμοσε παράλληλα μέτρα περιορισμού του παράνομου εμπορίου και αρνήθηκε κάθε βοήθεια από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, δηλώνοντας ότι «θα σταματήσουμε πια να είμαστε οικονομικοί σκλάβοι… Η σιωπή είναι προδοσία, η συνεχής υπακοή είναι αυτοκτονία και το να δίνεις το χέρι σε αυτόν που σε χτυπά δεν είναι πλέον διπλωματία αλλά παράδοση. Τα δάνειά σας είναι δηλητηριώδη βέλη τυλιγμένα σε συμβόλαια. Μιλάτε για σταθεροποίηση, αλλά φέρνετε ασφυξία. Μιλάτε για μεταρρυθμίσεις, αλλά ουσιαστικά εννοείτε υπακοή σε μοντέλα σχεδιασμένα σε ξένα εργαστήρια που ποτέ δεν προορίζονταν για την αφρικανική γη». Επιχειρεί, επιπλέον, να προσεταιριστεί τη νεολαία, λέγοντας ότι «οι νέοι Αφρικανοί δεν είναι ούτε χαμένοι, ούτε καθυστερημένοι, ούτε ξεχασμένοι, αλλά οι αρχιτέκτονες και οι απελευθερωτές μιας ηπείρου που ξαναγεννιέται».
R. Kelly ft Rihanna – God Protect Ibrahim Traoré, Protect Burkina Faso [New Music Video]
Όλα φαντάζουν καλά μέχρι εδώ, σκαλίζοντας όμως λίγο την επιφάνεια κανείς διαπιστώνει σοβαρά φαινόμενα λογοκρισίας και φίμωσης κάθε αντιπολιτευτικής φωνής καθώς και εκτεταμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και απλή «αντικατάσταση» των Γάλλων επενδυτών με Ρώσους, όπως στην περίπτωση της ρωσικής εταιρείας Nordgold που έλαβε πρόσφατα άδεια για «χρυσές» μπίζνες στη χώρα. Όπως σημειώνει και το Διεθνές Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW), ο Τραορέ ανέβαλε τις προγραμματισμένες για τον Ιούλιο του ’24 κοινοβουλευτικές εκλογές, δήλωσε ότι θα επαναφέρει σύντομα τη θανατική ποινή, ποινικοποίησε επίσης τη «ΛΟΑΤΚΙ+ προπαγάνδα» σε σχολεία και ΜΜΕ στα πρότυπα του Πούτιν –να ήταν ενδεχομένως στα «ανταλλάγματα» για τη στήριξή του;–, προτίθεται μάλιστα να θέσει συνολικά εκτός νόμου τις ομόφυλες σχέσεις.
Η νέα νομοθεσία έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στην εγχώρια ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, τα μέλη της οποίας άρχισαν να κρύβονται φοβούμενα επιθέσεις και εκβιασμούς. Ακόμα χειρότερα, ο στρατός του Τραορέ κατηγορείται ότι πέρσι τον Φλεβάρη εκτέλεσε τουλάχιστον 223 πολίτες, συμπεριλαμβανομένων 56 παιδιών στα χωριά Νοντίν και Σόρο, κατηγορώντας τους για συνεργασία με τζιχαντιστές, ενώ φέτος τον Μάρτιο πάνω από 130 άτομα, κυρίως της φυλής Φουλάνι, σκοτώθηκαν από στρατιώτες και πολιτοφύλακες στην περιοχή του Σολένζο.
Από τον Ιανουάριο, εξάλλου, η Μπουρκίνα Φάσο αποχώρησε από την Οικονομική Κοινότητα Δυτικοαφρικανικών Κρατών (ECOWAS), περιορίζοντας τη δυνατότητα των πολιτών της να προσφύγουν στο Δικαστήριο της ECOWAS για τυχόν παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους. Εξάλλου, παρά την πίεση που ασκεί στους τζιχαντιστές, οι επιθέσεις των τελευταίων δεν έχουν σταματήσει. Κύριοι στόχοι τα σχολεία, προς απαγωγή και στρατολόγηση παιδιών-πολεμιστών, αλλά και φίλα προσκείμενες στον «καπετάνιο» κοινότητες, με τον φαύλο κύκλο της βίας και της καταστολής να απειλεί να αναζωπυρωθεί ανά πάσα στιγμή.
Ως απάντηση στους αμφισβητίες και τους επικριτές του, που τον κατηγορούν για βία, αυταρχισμό, λαϊκισμό και κενές μεγαλοστομίες, το καθεστώς Τραορέ οργάνωσε παλλαϊκή διαδήλωση στην Ουαγκαντούγκου, πρωτεύουσα της Μπουρκίνα Φάσο. Μικρότερες συγκεντρώσεις υπέρ του πραγματοποιήθηκαν στην Άκρα (Γκάνα), στο Λάγος (Νιγηρία), στην Τζαμάικα αλλά και στο Λονδίνο. Κατασκευασμένα μέσω ΑΙ βίντεο (πιθανόν made in Russia) έδειχναν, ωστόσο, μαζικές διαδηλώσεις υποστήριξης να πραγματοποιούνται επίσης στο Ναϊρόμπι της Κένυας, στη Χαράρε της Ζιμπάμπουε, στην Καμπάλα της Ουγκάντας, ακόμα και στη Νέα Υόρκη!
Σε ένα θολό σκηνικό όπου δύσκολα ξεχωρίζεις τι απ’ όσα γράφονται ή λέγονται γι’ αυτόν αληθεύει και με μια ασμένως υποστηριζόμενη από την ΑΙ καμπάνια στήριξης του καθεστώτος του να βρίσκεται σε εξέλιξη, η περίπτωση Τραορέ φαίνεται, δυστυχώς, μάλλον να απογοητεύει παρά να δικαιώνει τους υμνητές του. Γιατί η Μπουρκίνα Φάσο, όπως και η Αφρική ολόκληρη, σίγουρα οφείλει και μπορεί να ξανασταθεί στα πόδια της, αυτό όμως δύσκολα θα γίνει αλλάζοντας απλώς δυνάστες, επενδύοντας εκ νέου στον αυταρχισμό και υιοθετώντας σκοταδιστικές ιδεοληψίες που τορπιλίζουν, αντί να ενισχύουν, την ελευθερία και την ισότητα.
