Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, φέρεται να έχει υποδείξει τρεις ανώτερους σιίτες κληρικούς ως πιθανούς διάδοχούς του, σε περίπτωση που σκοτωθεί, κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης με το Ισραήλ.
Χαρακτηριστικό είναι ότι λόγω του φόβου δολοφονίας του, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν επικοινωνεί πλέον με τους διοικητές του κυρίως μέσω ενός έμπιστου βοηθού, έχοντας αναστείλει τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες ώστε να δυσκολέψει τον εντοπισμό του, όπως αναφέρουν τρεις Ιρανοί αξιωματούχοι που γνωρίζουν τα σχέδια έκτακτης ανάγκης για τον πόλεμο.
Κρυμμένος σε καταφύγιο, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έχει ήδη επιλέξει διαδόχους σε διάφορα επίπεδα της στρατιωτικής ηγεσίας, σε περίπτωση που σκοτωθούν κι άλλοι από τους πολύτιμους συνεργάτες του. Επιπλέον, σε μια αξιοσημείωτη κίνηση, έχει ορίσει τρεις ανώτερους κληρικούς ως πιθανούς διαδόχους του, αν ο ίδιος σκοτωθεί — μια ένδειξη της κρίσιμης κατάστασης που αντιμετωπίζει τόσο ο ίδιος όσο και η τριακονταετής διακυβέρνησή του.
Αγιατολάχ Χαμενεΐ: Μέτρα για να διασφαλίσει την επιβίωση της Ισλαμικής Δημοκρατίας
Ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ έχει λάβει μια σειρά από μέτρα για να διασφαλίσει την επιβίωση της Ισλαμικής Δημοκρατίας από τότε που το Ισραήλ ξεκίνησε αιφνιδιαστικές επιθέσεις την περασμένη Παρασκευή. Παρότι οι ισραηλινές επιθέσεις διαρκούν μόλις μια εβδομάδα, αποτελούν τη μεγαλύτερη στρατιωτική επίθεση κατά του Ιράν από τον πόλεμο με το Ιράκ τη δεκαετία του 1980, με ιδιαίτερα σφοδρές συνέπειες στην Τεχεράνη. Μέσα σε λίγες μέρες, οι ισραηλινές επιθέσεις προκάλεσαν μεγαλύτερες ζημιές στην πρωτεύουσα απ’ ό,τι ο Σαντάμ Χουσεΐν σε οκτώ χρόνια πολέμου. Το Ιράν φαίνεται να ξεπέρασε το αρχικό σοκ, αναδιοργανώθηκε και εξαπολύει καθημερινά αντεπιθέσεις κατά του Ισραήλ, πλήττοντας νοσοκομείο, το διυλιστήριο της Χάιφα, θρησκευτικά κτίρια και κατοικίες.
Διαβάστε: Charlie Hebdo: Καλεί τους αναγνώστες να «μαντέψουν» την ημερομηνία θανάτου του Χαμενεΐ
Οι κορυφαίοι αξιωματούχοι του Ιράν προετοιμάζονται αθόρυβα για κάθε ενδεχόμενο, καθώς ο πόλεμος κλιμακώνεται και ο Πρόεδρος Τραμπ εξετάζει το ενδεχόμενο εμπλοκής των ΗΠΑ, σύμφωνα με τους ίδιους αξιωματούχους που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας. Παρά τα πλήγματα, η αλυσίδα διοίκησης φαίνεται να λειτουργεί και δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια διαφωνίας στους πολιτικούς κύκλους, όπως επιβεβαιώνουν και διπλωμάτες στην Τεχεράνη.
Ο 86χρονος Αγιατολάχ Χαμενεΐ γνωρίζει ότι είτε το Ισραήλ είτε οι ΗΠΑ μπορεί να επιχειρήσουν τη δολοφονία του, κάτι που ο ίδιος θα θεωρούσε μαρτύριο. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό το ενδεχόμενο, έδωσε εντολή στη Συνέλευση των Ειδικών, το σώμα των κληρικών που ορίζει τον ανώτατο ηγέτη, να επιλέξει γρήγορα τον διάδοχό του από τα τρία ονόματα που έχει ήδη υποδείξει. Κανονικά, η διαδικασία διαδοχής διαρκεί μήνες, με τους κληρικούς να εξετάζουν διάφορους υποψηφίους, αλλά εν μέσω πολέμου, ο Χαμενεΐ επιδιώκει ταχεία και ομαλή μετάβαση, ώστε να διατηρηθεί η σταθερότητα και η κληρονομιά του.
Όπως σημειώνει ο ειδικός σε θέματα Ιράν, Βάλι Νασρ, «Η ύψιστη προτεραιότητα είναι η διατήρηση του κράτους. Όλα είναι υπολογισμένα και πραγματιστικά». Το ζήτημα της διαδοχής παραμένει εξαιρετικά ευαίσθητο και σπάνια συζητείται δημόσια. Ο ανώτατος ηγέτης διαθέτει τεράστιες εξουσίες: είναι αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, επικεφαλής της δικαιοσύνης, της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας, καθώς και ανώτατος θεματοφύλακας της σιιτικής πίστης (Βαλί Φακίχ).
Ο γιος του Χαμενεΐ και ο πρώην πρόεδρος που σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα
Ο γιος του Χαμενεΐ, Μοτζταμπά, επίσης κληρικός και στενά συνδεδεμένος με τους Φρουρούς της Επανάστασης, δεν περιλαμβάνεται στους υποψηφίους διαδόχους. Ο πρώην πρόεδρος του Ιράν, Ιμπραχίμ Ραΐσι, που θεωρούνταν φαβορί, σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το 2024.
Από την έναρξη του πολέμου, ο Χαμενεΐ έχει απευθυνθεί δύο φορές στον λαό μέσω βιντεοσκοπημένων μηνυμάτων, δηλώνοντας: «Ο λαός του Ιράν θα αντισταθεί σε έναν επιβεβλημένο πόλεμο» και δεσμευόμενος να μην παραδοθεί.
Σε κανονικές συνθήκες, ο Χαμενεΐ ζει και εργάζεται σε ένα άκρως φυλασσόμενο συγκρότημα στο κέντρο της Τεχεράνης, γνωστό ως «μπεΐτ ραχμπαρί» (οικία του ηγέτη), από όπου σπάνια απομακρύνεται. Η αποχώρησή του σε καταφύγιο υπογραμμίζει τη σφοδρότητα των ισραηλινών επιθέσεων, που εξελίσσονται σε δύο μέτωπα: αεροπορικές επιδρομές σε στρατιωτικές βάσεις, πυρηνικές εγκαταστάσεις και κρίσιμες υποδομές, αλλά και επιχειρήσεις δολιοφθοράς από ισραηλινούς πράκτορες εντός της χώρας.
Εκατοντάδες άτομα έχουν σκοτωθεί και χιλιάδες τραυματιστεί, με θύματα μεταξύ των αμάχων σε όλο το Ιράν, σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ανησυχία για διείσδυση πρακτόρων στους κόλπους των υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών έχει ταράξει το ιρανικό καθεστώς, ακόμα και τον ίδιο τον Χαμενεΐ.
Ο Μαχντί Μοχαμαντί, ανώτερος σύμβουλος του προέδρου της Βουλής, παραδέχτηκε σε ηχητικό μήνυμα: «Είναι σαφές πως υπήρξε τεράστια παραβίαση ασφαλείας και πληροφοριών — δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς. Οι ανώτατοι διοικητές μας δολοφονήθηκαν όλοι μέσα σε μία ώρα». Το μεγαλύτερο λάθος του Ιράν, πρόσθεσε, ήταν ότι δεν εντόπισε εγκαίρως τον σχεδιασμό των Ισραηλινών για τη μεταφορά πυραύλων και drone στη χώρα.
Η ηγεσία της χώρας επικεντρώνεται σε τρεις βασικές ανησυχίες: απόπειρα δολοφονίας κατά του Χαμενεΐ, εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο και περαιτέρω επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές, όπως εργοστάσια ενέργειας και διυλιστήρια. Εάν οι ΗΠΑ εμπλακούν, το διακύβευμα θα αυξηθεί δραματικά, καθώς μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν τα κατάλληλα βομβαρδιστικά και βόμβες για να πλήξουν τις υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Το Ιράν έχει απειλήσει με αντίποινα κατά αμερικανικών στόχων στην περιοχή, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμη πιο καταστροφική σύγκρουση.
Ιράν: Διακοπή κάθε ηλεκτρονικής επικοινωνίας
Ο φόβος δολοφονίας και διείσδυσης είναι τόσο διάχυτος, που το Υπουργείο Πληροφοριών διέταξε τους αξιωματούχους να διακόψουν κάθε ηλεκτρονική επικοινωνία και να παραμείνουν σε υπόγειες εγκαταστάσεις. Καθημερινά, οι αρχές καλούν το κοινό να αναφέρει ύποπτα άτομα και οχήματα και να αποφεύγει τη λήψη φωτογραφιών ή βίντεο από επιθέσεις σε ευαίσθητους στόχους.
Διαβάστε: Αγιατολάχ Χαμενεΐ: Ο τελευταίος αγώνας ενός σκληρού ηγέτη σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για το Ιράν
Η χώρα βρίσκεται σε σχεδόν πλήρη επικοινωνιακό αποκλεισμό από τον έξω κόσμο, με το διαδίκτυο να έχει διακοπεί και τις διεθνείς κλήσεις να μπλοκάρονται. Το Υπουργείο Τηλεπικοινωνιών δήλωσε ότι τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στον εντοπισμό εχθρικών πρακτόρων και στην παρεμπόδιση επιθέσεων. «Το σύστημα ασφαλείας κατέληξε ότι, σε αυτή την κρίσιμη περίοδο, το διαδίκτυο χρησιμοποιείται για να βλάψει τη ζωή και το βιοπορισμό των πολιτών», δήλωσε ο διευθυντής επικοινωνίας του προέδρου Πεζεσκιάν. «Προστατεύουμε την ασφάλεια της χώρας μας διακόπτοντας το διαδίκτυο».
Το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας ανακοίνωσε ότι όποιος συνεργάζεται με τον εχθρό πρέπει να παραδοθεί έως την Κυριακή, επιστρέφοντας τον εξοπλισμό του, αλλιώς θα αντιμετωπίσει εκτέλεση. Η Τεχεράνη έχει σχεδόν αδειάσει, μετά από εντολές εκκένωσης πολλών περιοχών, με τους δρόμους να παραμένουν έρημοι και τα σημεία ελέγχου να έχουν αυξηθεί δραστικά.
Ο μεταρρυθμιστής πολιτικός Μοχαμάντ Αλί Αμπτάχι δήλωσε ότι το Ισραήλ υποτίμησε την αντίδραση των Ιρανών, καθώς οι συνήθως διχασμένες πολιτικές φατρίες ενώθηκαν για να υπερασπιστούν τη χώρα. Ο πόλεμος «μαλάκωσε τις διαιρέσεις που υπήρχαν μεταξύ μας και με τον λαό», είπε. Οι επιθέσεις του Ισραήλ έχουν προκαλέσει κύμα εθνικισμού, ακόμη και μεταξύ όσων είναι επικριτικοί προς την κυβέρνηση, με έντονη παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δηλώσεις προσωπικοτήτων από τον χώρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ιατρικής, του αθλητισμού και των τεχνών. «Όπως στην οικογένεια, μπορεί να διαφωνούμε, αλλά το έδαφος του Ιράν είναι κόκκινη γραμμή», έγραψε ο διεθνής ποδοσφαιριστής Σαΐντ Εζατολάχι.
Ξενοδοχεία, ξενώνες και αίθουσες δεξιώσεων έχουν ανοίξει δωρεάν για τους εκτοπισμένους, ενώ ψυχολόγοι προσφέρουν δωρεάν διαδικτυακές συνεδρίες. Τα σούπερ μάρκετ κάνουν εκπτώσεις και οι φούρνοι περιορίζουν τις πωλήσεις ώστε να υπάρχει ψωμί για όλους. Εθελοντές βοηθούν με ψώνια και φροντίδα ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρία.
«Βλέπουμε μια όμορφη ενότητα μεταξύ μας», λέει ο Ρεζά, επιχειρηματίας που βρήκε καταφύγιο με την οικογένειά του κοντά στην Κασπία Θάλασσα. «Είναι δύσκολο να περιγράψω το κλίμα. Είμαστε φοβισμένοι, αλλά ταυτόχρονα προσφέρουμε αλληλεγγύη, αγάπη και καλοσύνη. Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό. Πρόκειται για επίθεση στη χώρα μας, στο Ιράν». Ακόμα και η Νάργκες Μοχαμαντί, βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης και διακεκριμένη ακτιβίστρια, προειδοποίησε κατά των επιθέσεων, δηλώνοντας στο BBC: «Η δημοκρατία δεν μπορεί να έρθει με τη βία και τον πόλεμο».
Με πληροφορίες από New York Times
