Μικρό πανόραμα του
ανατολικογερμανικού κινηματογράφου
1949-1990
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο γερμανικός κινηματογράφος ξεπεράστηκε τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποσότητα από τις γαλλικές και ιταλικές παραγωγές. Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να ανακάμψει, τόσο από τη μετανάστευση ορισμένων σημαντικών προσωπικοτήτων όσο και από τις συνέπειες της ήττας του 1945.
Ανατολικογερμανικός κινηματογράφος
Μετά τη διχοτόμηση, ο ανατολικογερμανικός κινηματογράφος παρέμεινε ο πιο ενεργός. Οι σοβιετικές αρχές αναβίωσαν γρήγορα τον κινηματογράφο στη ΛΔΓ, εκμεταλλευόμενες την επιστροφή μερικών ξενιτεμένων και την εκμετάλλευση των στούντιο του Μπάμπελσμπεργκ, όπου γυρίστηκε η πρώτη γερμανική ταινία μετά την ήττα, Die Mörder sind unter uns (Staudte, 1946). Το κράτος κατείχε το μονοπώλιο στην παραγωγή ταινιών μέσω της Deutsche Film Aktiengesellschaft (DEFA) και μέχρι τη δεκαετία του 1950 παρήγαγε ταινίες με θέματα γύρω από τον αντιφασισμό και την ανοικοδόμηση. Η DEFA γνώρισε στη συνέχεια αρκετές επιτυχίες, όπως το Irgendwo in Berlin (Lamprecht, 1946), καθώς και το Ehe im Schatten και το Die Buntkarierten (1949), οι δύο τελευταίες σε σκηνοθεσία Kurt Maetzig.
Τα επόμενα χρόνια, ο ανατολικογερμανικός κινηματογράφος ευθυγραμμίστηκε με τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό που υπαγόρευε το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας. Η εξύμνηση του προλεταριάτου και η ιστορική απεικόνιση της ταξικής πάλης έγιναν κυρίαρχα θέματα. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα δίπτυχο του Kurt Maetzig για τη ζωή του Ernst Thälmann (1954-1955), του ηγέτη του KPD που πέθανε σε στρατόπεδο. Ωστόσο, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, αναδύθηκαν νέοι κινηματογραφιστές που μπόρεσαν να συμβιβάσουν πολιτικές και καλλιτεχνικές απαιτήσεις.
Ανάμεσά τους, ο Konrad Wolf (Sterne, 1959, Der geteilte Himmel, 1964), ο Gerhard Klein (Berlin – Ecke Schönhauser, 1957) και ο Frank Beyer (Nackt unter Wölfen, 1961), ήταν σκηνοθέτες που εν μέρει εμπνεύστηκαν από τα Ευρωπαϊκά Νέα Κύματα και έριξαν μια πιο οξυδερκή ματιά στις δυσκολίες της σοσιαλιστικής ανάπτυξης. Αλλά η άνοδος της κινηματογραφικής δημιουργίας της Ανατολικής Γερμανίας αντιμετώπισε μια σειρά λογοκρισιών το 1965-1966, η οποία επηρέασε ακόμη και καταξιωμένους κινηματογραφιστές (Kurt Maetzig με το Das Kaninchen bin ich).
Η ανάκτηση του ελέγχου από το ΕΣΓ εμπόδισε την πολιτιστική ακτινοβολία της ΛΔΓ για αρκετά χρόνια. Τη δεκαετία του 1970, οι Ανατολικογερμανοί κινηματογραφιστές ασχολήθηκαν με λιγότερο πολιτικοποιημένο τρόπο με τη σοσιαλιστική πραγματικότητα (Die Legende von Paul und Paula του Heiner Carow, 1975) και τα προβλήματα της καθημερινής ζωής (Der Dritte, 1971, Solo Sunny, 1980, του Konrad Wolf).
Επίσης, επανακτούν στιγμές και πρόσωπα από τη γερμανική ιστορία (τον Γκαίτε με το Lotte in Weimar του Egon Günther το 1975, τον Μπετόβεν με το Beethoven – Tage aus einem Leben του Horst Seemann το 1976, ή τον Γκέοργκ Μπύχνερ με το Addio, piccola mia του Lothar Warneke το 1979). Στο τέλος της δεκαετίας, μετά την υπόθεση Μπίρμαν, πολλοί ηθοποιοί και σκηνοθέτες εγκατέλειψαν τη ΛΔΓ για τη Δύση (Manfred Krug, Eva-Maria Hagen, Jutta Hoffmann, Armin Müller-Stahl, Egon Günther). Η DEFA, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, παρέμεινε έτσι άνυδρη. Παρά την αιμορραγία, κινηματογραφιστές όπως οι Rainer Simon, Heiner Carow, Frank Beyer, Roland Gräf συνέχισαν να εργάζονται δίπλα σε μια νέα γενιά (Peter Kahane, Iris Gusner, Michael Gwisdek), μερικές φορές με μικρές επιτυχίες. Το 1985, για παράδειγμα, ο Rainer Simon κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο για την ταινία Die Frau und der Fremde. Μεταξύ των νεότερων έργων του ανατολικογερμανικού κινηματογράφου ξεχωρίζουν τα Coming Out (Carow, 1989), Die Architekten (Kahane, 1990) και Der Tangospieler (Gräf, 1991). Μετά την επανένωση, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η DEFA σταδιακά διαλύεται.
Wikipedia
