Σε «χαμένο παράδεισο» μετατρέπονται πολλοί δημοφιλείς καλοκαιρινοί προορισμοί στην Ευρώπη, καθώς η κλιματική αλλαγή αλλάζει τα δεδομένα.
Όχι πολύ καιρό πριν, οικογένειες που επισκέπτονταν την παραλία του Μονγκάτ, λίγο έξω από τη Βαρκελώνη, έφτιαχναν κάστρα από άμμο, έπαιζαν ρακέτες και ξάπλωναν στην ευρύχωρη ακτή, εικόνα-σύμβολο των καλοκαιρινών διακοπών στην Ευρώπη. Σήμερα, σε πολλά σημεία, δεν υπάρχει καν χώρος να απλώσεις μια πετσέτα, καθώς η ακτή έχει διαβρωθεί.
«Από εδώ μέχρι εκεί», λέει η 19χρονη Σοφία Μέλα δείχνοντας προς τη θάλασσα, «ήταν όλα άμμος».
Κλιματική αλλαγή: Οι μεσογειακές ακτές λιώνουν
Η κλιματική αλλαγή μεταμορφώνει την Ευρώπη σε έναν χαμένο καλοκαιρινό παράδεισο, γράφουν οι New York Times. Στην Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα, τη Γαλλία και άλλες χώρες, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, οι καταιγίδες που εξαφανίζουν τις ακτές, οι αποπνικτικές θερμοκρασίες, οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές καθιστούν χρόνο με τον χρόνο τους παραδοσιακούς καλοκαιρινούς προορισμούς ακατάλληλους.
Καθώς οι κάτοικοι του Νότου φαντάζονται πλέον καλοκαίρια στη σκιά των φιόρδ, τα «πακέτα» των τουριστικών γραφείων χάνουν τη γοητεία τους. Την περασμένη εβδομάδα, ενώ οι θερμοκρασίες σκαρφάλωναν σε υπερβολικά ύψη σε πολλά μέρη της ηπείρου, ειδικοί προειδοποιούσαν για το επόμενο κύμα καύσωνα, εντείνοντας την ανησυχία για την ασφάλεια των ευάλωτων ομάδων και εντείνοντας τους δισταγμούς των τουριστών.
Ακόμα και ακτιβιστές κατά του υπερτουρισμού, που θα περίμενε κανείς να βλέπουν θετικά την αποθάρρυνση των επισκεπτών, δεν νιώθουν ανακούφιση μπροστά στη βιαιότητα του καιρού.
«Είναι κόλαση», δηλώνει ο Ντάνιελ Πάρντο Ριβακόμπα από τη Βαρκελώνη, εκπρόσωπος ομάδας που αντιμάχεται τον υπερτουρισμό αλλά και την κλιματική αλλαγή. Ο καυτός ήλιος, λέει, είναι «ένας κοινός εχθρός που θα μας λιώσει όλους».
Πέρυσι, η ομάδα του έγινε viral με διαδηλώσεις κατά του υπερτουρισμού, ψεκάζοντας τουρίστες με νεροπίστολα. «Φέτος», λέει, «είχε τόση ζέστη που τα νεροπίστολα τα χρησιμοποιούσαμε στους εαυτούς μας».
Κλιματική αλλαγή: Τα καλοκαίρια μας τώρα, καίνε
Ο φετινός Ιούνιος ήταν ο πιο ακραίος. Στη Ρώμη, οι τουρίστες περιφέρονταν γύρω από τα μνημεία σαν να βρίσκονταν μέσα σε φούρνο μικροκυμάτων. Στη Βερόνα, τραγουδιστές της όπερας λιποθυμούσαν με τις βαριές στολές τους. Αλλά η Ισπανία ήταν ίσως το πιο σκληρό παράδειγμα των συνεπειών τω υψηλών θερμοκρασιών.
Στην Ελ Γρανάδο, στη νοτιοδυτική Ισπανία, ο υδράργυρος άγγιξε τους 46°C – ρεκόρ για μήνα Ιούνιο. Στη Βαλένθια, οι περσινές πλημμύρες κόστισαν τη ζωή σε περισσότερους από 200 ανθρώπους. Φέτος, οι θάνατοι – ιδίως ηλικιωμένων και ασθενών- αυξάνονται μαζί με τις θερμοκρασίες.
Η παραλία του Μονγκάτ είναι μόνο μία από τις πολλές που αλλάζουν όψη. «Κάθε φορά που ερχόμαστε, υπάρχει όλο και λιγότερη άμμος», λέει η 40χρονη Σουζάνα Μαρτίνεθ, που εδώ και μια δεκαετία πηγαίνει εκεί με την οικογένειά της.
Η Βαρκελώνη έχει χάσει 30.000 τετραγωνικά μέτρα άμμου σε πέντε χρόνια. Στη Μαρίνα ντ’Ορ, κοντά στη Βαλένθια, οι καταιγίδες έχουν σαρώσει τμήματα των παραλιών. Οι ειδικοί μιλούν για απώλειες εκατοντάδων χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων ακτής και προειδοποιούν για την ερημοποίηση.
Ισπανία: Μια χώρα σε μετάβαση λόγω κλιματικής αλλαγής
Η Ισπανία γνωρίζει ότι έχει πρόβλημα. Παρά τις αντιδράσεις συντηρητικών δυνάμεων στην Πράσινη Συμφωνία – την οποία αποκαλούν «πράσινη λάσπη» – η κυβέρνηση Σάντσεθ προχωρά με οικολογική μετάβαση.
«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ανθρωπότητα σήμερα είναι η κλιματική αλλαγή», δήλωσε η υπουργός Σίρα Ρέγκο, τονίζοντας ότι αποτελεί εθνική προτεραιότητα για την ασφάλεια της χώρας.
Η κυβέρνηση επιδιώκει να προσελκύσει επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ σε πράσινη ενέργεια, με στόχο τη δημιουργία εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας. Παράλληλα, επενδύει σε συστήματα πρόβλεψης καυσώνων, εκπαίδευση προσωπικού υγείας και αύξηση ενεργειακής απόδοσης.
Κλιματική αλλαγή: Οι πόλεις ξανασκέφτονται τον τουρισμό
Η Βαρκελώνη επιχειρεί να προσαρμοστεί στην αλλαγή. Η Laia Bonet, πρώτη αντιδήμαρχος και υπεύθυνη για την οικολογία και τον πολεοδομικό σχεδιασμό, εξηγεί ότι η πόλη είναι «ιδιαίτερα εκτεθειμένη» και επενδύει 1,8 δισ. ευρώ για να πρασινίσει τα κτίρια, να αυξήσει τους χώρους πρασίνου και να εγκαταστήσει 200 σημεία σκίασης. Στόχος είναι η προστασία των πιο ευάλωτων κατοίκων, μέσω δικτύου «κλιματικών καταφυγίων».
Παράλληλα, χρησιμοποιείται άμμος από οικοδομικά έργα για την ενίσχυση των παραλιών, που παραμένουν κρίσιμος δημόσιος χώρος και προστατευτικό ανάχωμα από τα κύματα – αλλά και βασικό στοιχείο της τουριστικής ταυτότητας της πόλης, η οποία αντλεί το 15% του ΑΕΠ της από τον τουρισμό.
«Η κλιματική αλλαγή μάς υποχρεώνει να ξανασκεφτούμε και τον υπερτουρισμό», λέει η Bonet. «Οι πολιτικές μας είναι το αντίδοτο».
Στη Σεβίλλη, που αποκαλείται και «τηγάνι» της Ευρώπης, οι μοναχές παραδοσιακά κρεμούν λευκές κουρτίνες για να μπλοκάρουν τον ήλιο. Τώρα όμως ο δήμος καλύπτει ολόκληρους δρόμους με λευκά σεντόνια, ενεργοποιεί υπόγειους αγωγούς δροσιάς και διοχετεύει απορροή νερού σε δημόσιους χώρους δροσιζόμενους με ψεκασμό ομίχλης. Ακόμη και τα κύματα καύσωνα έχουν πλέον ονόματα για να γίνουν πιο αναγνωρίσιμα.
Η κλιματική αλλαγή φέρνει τον ευρωπαϊκό Βορρά στον ορίζοντα
Οι επιστήμονες φοβούνται πως μόλις περάσει ένας καύσωνας, οι άνθρωποι τον ξεχνούν. Γι’ αυτό και επιχειρούν να μετρήσουν τους θανάτους σε πραγματικό χρόνο – και να χτυπήσουν καμπανάκι.
Αντί όμως να αλλάξουν συμπεριφορά, πολλοί Νότιοι στρέφονται αλλού. Στη Βαρκελώνη, τρεις ηλικιωμένες γυναίκες κάθονται στη σκιά απέναντι από τον καθεδρικό ναό και φαντάζονται τη βροχερή Γαλικία. Στη Ρώμη, όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα κοιτάζουν προς τον Βορρά.
«Αν κάνει τόση ζέστη, μπορεί οι άνθρωποι να έρθουν στο Βέλγιο», λέει η 45χρονη Αν Βερντόνκ, που βρέθηκε με την οικογένειά της στη Βαρκελώνη. «Αλλά τότε θα έχουμε εμείς πάρα πολύ κόσμο».
Ο Πάρντο Ριβακόμπα δεν πιστεύει ότι η ακραία ζέστη θα σταματήσει τον τουρισμό. Αντίθετα, φοβάται ότι η βιομηχανία θα μετατοπίσει τις σχολικές διακοπές σε πιο δροσερούς μήνες.
«Η τουριστική βιομηχανία», λέει, «είναι έτοιμη να κάψει κυριολεκτικά κάθε κομμάτι του ημερολογίου».
Με πληροφορίες από New York Times
