Τα πλήγματα της Ινδίας στο Πακιστάν νωρίς την Τετάρτη, 7 Μαΐου, δύο εβδομάδες μετά τη σφαγή στο Κασμίρ, σηματοδότησαν την τελευταία κλιμάκωση σε μια μακροχρόνια και εύφλεκτη σύγκρουση.
Η Ινδία εξαπέλυσε επιθέσεις στο πακιστανικό έδαφος, δύο εβδομάδες μετά από την πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στην ινδικά ελεγχόμενη πλευρά του Κασμίρ. Πακιστανοί αξιωματούχοι ανακοίνωσαν ότι πάνω από 20 άνθρωποι σκοτώθηκαν από τα πλήγματα και υποσχέθηκαν απάντηση «σε χρόνο και τόπο της επιλογής τους».
Η Ινδία υπονόησε πως πίσω από την επίθεση της 22ας Απριλίου βρίσκονταν τρομοκράτες με έδρα το Πακιστάν – κάτι που το Ισλαμαμπάντ αρνείται κατηγορηματικά. 26 πολίτες, κυρίως Ινδουιστές τουρίστες, σκοτώθηκαν στην επίθεση.
Η νέα αντιπαράθεση είναι μόνο το πιο πρόσφατο επεισόδιο σε μια δεκαετία σύγκρουσης για τον έλεγχο του Κασμίρ – μιας κοιλάδας στα Ιμαλάια που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο πυρηνικά εξοπλισμένα κράτη, των οποίων οι πολίτες σπάνια είχαν λόγο για το μέλλον της περιοχής.
Κασμίρ: Το χρονολόγιο της έντασης
1947: Η αρχή της διαμάχης
Η διαμάχη ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά τη διάσπαση της Βρετανικής Ινδίας, με τη δημιουργία δύο κρατών: του Πακιστάν (με μουσουλμανική πλειοψηφία) και της Ινδίας (κυρίως ινδουιστικής). Το καθεστώς του Κασμίρ παρέμεινε αδιευκρίνιστο.
Όταν πολιτοφυλακές από το Πακιστάν εισήλθαν στο έδαφος του Κασμίρ, ο Ινδουιστής ηγεμόνας της περιοχής αποφάσισε να προσαρτήσει την επικράτειά του στην Ινδία, με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφάλειας. Ακολούθησε ο πρώτος πόλεμος Ινδίας–Πακιστάν για το Κασμίρ.
1949: Εύθραυστη εκεχειρία
Τον Ιανουάριο του 1949, με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ, οι δύο χώρες συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός και χάραξη προσωρινής γραμμής ελέγχου. Η Ινδία διατήρησε τα δύο τρίτα της περιοχής και το Πακιστάν το υπόλοιπο τρίτο.
1965: Νέα έκρηξη
Το καλοκαίρι του 1965, το Πακιστάν εξαπέλυσε μυστική επιχείρηση κατά μήκος της γραμμής εκεχειρίας. Η κατάσταση εξελίχθηκε σε πόλεμο πλήρους κλίμακας, που διήρκεσε τρεις εβδομάδες και έληξε με συμφωνία ειρηνικής επίλυσης διαφορών. Η ένταση ωστόσο δεν εκτονώθηκε.
1972: Επίσημη διαίρεση
Μετά τον πόλεμο του 1971 και την ανεξαρτητοποίηση του Μπαγκλαντές, οι δύο χώρες μετονόμασαν τη γραμμή κατάπαυσης σε «Γραμμή Ελέγχου». Καμία πλευρά δεν εγκατέλειψε τα εδάφη που ήλεγχε.
1987: Η εξέγερση στο Κασμίρ
Μετά από αμφισβητούμενες τοπικές εκλογές, ξέσπασε εξέγερση στο Κασμίρ, την οποία το Πακιστάν υποστήριξε. Η δεκαετία που ακολούθησε σημαδεύτηκε από βομβιστικές επιθέσεις, πυροβολισμούς και απαγωγές.
1999: Οι ειρηνευτικές συνομιλίες καταρρέουν
Μετά από σύνοδο κορυφής για εξομάλυνση σχέσεων, οι δύο χώρες οδηγήθηκαν και πάλι σε πόλεμο, όταν Πακιστανοί εισβολείς κατέλαβαν θέσεις στην ινδική πλευρά του Κασμίρ. Η κρίση τερματίστηκε με την απόσυρση των εισβολέων και πραξικόπημα στο Πακιστάν.
2019: Η καταστολή της Ινδίας
Μετά από τρομοκρατική επίθεση που σκότωσε 40 Ινδούς στρατιώτες, η Ινδία προχώρησε σε αεροπορικά πλήγματα στο Πακιστάν. Τον Αύγουστο, η κυβέρνηση του Ναρέντρα Μόντι ανακάλεσε το αυτόνομο καθεστώς του Κασμίρ, επιβάλλοντας άμεσο κυβερνητικό έλεγχο και αυστηρά περιοριστικά μέτρα.
2025: Νέα τρομοκρατική επίθεση και αντίποινα
Στις 22 Απριλίου, ένοπλοι σκότωσαν 26 άτομα, κυρίως Ινδούς τουρίστες, κοντά στο Παχαλγκάμ του Κασμίρ. Η Ινδία υπέδειξε ότι πίσω από την επίθεση βρίσκονται τρομοκράτες με έδρα το Πακιστάν και εξαπέλυσε αντίποινα σε εννέα θέσεις εντός πακιστανικού εδάφους και της πακιστανικής πλευράς του Κασμίρ.
Η Ινδία χαρακτήρισε τα πλήγματα «μετρημένα, υπεύθυνα και αποτρεπτικά», ενώ το Πακιστάν έκανε λόγο για «κραυγαλέα παραβίαση κυριαρχίας» και διαβεβαίωσε πως οι επιθέσεις «δεν θα μείνουν αναπάντητες».
Ινδία – Πακιστάν: Η επικίνδυνη κλιμάκωση της 7ης Μαΐου στο Κασμίρ
Μια επικίνδυνη κλιμάκωση στις σχέσεις Ινδίας και Πακιστάν σημειώθηκε τα ξημερώματα της Τετάρτης, καθώς η Ινδία εξαπέλυσε σειρά πυραυλικών επιθέσεων σε περιοχές του Πακιστάν και στο υπό πακιστανική διοίκηση Κασμίρ, προκαλώντας τον θάνατο τουλάχιστον 26 ανθρώπων, μεταξύ αυτών και ενός τρίχρονου παιδιού.
Η στρατιωτική ηγεσία του Πακιστάν ανακοίνωσε ότι ινδικοί πύραυλοι έπληξαν έξι πόλεις. Τέσσερις από αυτές βρίσκονται στην επαρχία Παντζάμπ — η πρώτη φορά από τον πόλεμο του 1971 που η Ινδία επιτίθεται στην πολυπληθέστερη πακιστανική επαρχία. Οι υπόλοιπες δύο περιοχές είναι οι Muzaffarabad και Kotli, στο Κασμίρ.
Η Ινδία ισχυρίστηκε ότι η επιχείρηση, με την ονομασία «Επιχείρηση Sindoor», στόχευσε εννέα θέσεις με «τρομοκρατικές υποδομές».
Γιατί η επιχείρηση της Ινδίας στο Κασμίρ ονομάστηκε «Sindoor»
Η ονομασία της ινδικής στρατιωτικής επιχείρησης ως «Operation Sindoor» φέρει σημαντικό συμβολισμό, τόσο πολιτισμικό όσο και ψυχολογικό, που δεν είναι τυχαίος. Η λέξη «Sindoor» (ή «Sindur») αναφέρεται σε μία παραδοσιακή κόκκινη σκόνη που βάζουν οι Ινδές στο μέτωπό τους, ως ένδειξη γάμου, τιμής και δέσμευσης. Είναι βαθιά ριζωμένο πολιτιστικό σύμβολο στις ινδουιστικές κοινότητες και σχετίζεται με την προστασία, τη δύναμη, την πίστη και τη θυσία.
Η επιλογή αυτού του όρου για να χαρακτηρίσει μια στρατιωτική επιχείρηση ενάντια στο Πακιστάν δεν είναι τυχαία και αποκαλύπτει μια σειρά από στοχευμένα μηνύματα:
- Συμβολισμός της Γης ως «Νύφη»: Η Ινδία πολλές φορές παρομοιάζει την πατρίδα με μητέρα ή σύζυγο – και το Κασμίρ, που θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της χώρας, αντιμετωπίζεται με παρόμοιο συναισθηματικό και πολιτισμικό βάθος. Το «sindoor», ως σύμβολο ένωσης, μπορεί να σηματοδοτεί την πρόθεση της Ινδίας να «προστατεύσει» ή να «διασφαλίσει» την εδαφική της ενότητα.
- Μήνυμα τιμής και εκδίκησης: Το sindoor συμβολίζει επίσης πίστη και τιμή. Η Ινδία, μετά την επίθεση στο Pahalgam, χρησιμοποιεί τον όρο για να υπογραμμίσει ότι απαντά όχι μόνο στρατιωτικά, αλλά και ηθικά, τιμώντας τα θύματα και προστατεύοντας την «αξιοπρέπεια» του έθνους.
- Ψυχολογική επίδραση: Χρησιμοποιώντας ένα πολιτισμικά φορτισμένο όνομα, το Νέο Δελχί επιδιώκει να ενισχύσει την εθνική συσπείρωση και να μεταφέρει ένα εσωτερικό, συναισθηματικό μήνυμα ενότητας και αποφασιστικότητας στον πληθυσμό. Συνολικά, η «Επιχείρηση Sindoor» δεν είναι μόνο στρατιωτική ενέργεια – είναι ένα επικοινωνιακό και ιδεολογικό μήνυμα ισχύος, τιμής και «ιερού καθήκοντος».
Πού χτύπησε η Ινδία: Οι περιοχές στόχοι στο Κασμίρ
Σύμφωνα με τον Πακιστανό εκπρόσωπο Τύπου των Ενόπλων Δυνάμεων, υποστράτηγο Ahmed Sharif Chaudhry, η επίθεση ξεκίνησε στις 1:00 π.μ. τοπική ώρα (20:00 GMT Τρίτης) και χτύπησε τέσσερις περιοχές στο Παντζάμπ – Ahmedpur Sharqia, Muridke, ένα χωριό κοντά στο Sialkot και Shakar Garh – καθώς και τις Muzaffarabad και Kotli στο Κασμίρ. Η σοβαρότερη επίθεση σημειώθηκε στην περιοχή Ahmedpur Sharqia, κοντά στην πόλη Bahawalpur, όπου πλήγηκε συγκρότημα τζαμιού και σκοτώθηκαν πέντε άτομα, συμπεριλαμβανομένου ενός τρίχρονου κοριτσιού. Άλλες επιθέσεις προκάλεσαν τον θάνατο ενός 16χρονου κοριτσιού και ενός 18χρονου αγοριού. Συνολικά, οκτώ Πακιστανοί έχασαν τη ζωή τους και 35 τραυματίστηκαν, σύμφωνα με τις αρχές. Η επαρχία Παντζάμπ τέθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, με κλείσιμο σχολείων και ενισχυμένα μέτρα ασφαλείας.
Πακιστάν: Οι ινδικές επιθέσεις είναι «πράξεις πολέμου» – Καταδίκη από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας
Το Πακιστάν καταδίκασε απερίφραστα τις φονικές στρατιωτικές επιθέσεις της Ινδίας, χαρακτηρίζοντάς τις ως «παράνομες ενέργειες» που παραβιάζουν κατάφωρα την κυριαρχία και εδαφική του ακεραιότητα και συνιστούν «πράξεις πολέμου» βάσει του διεθνούς δικαίου.
Σε ανακοίνωσή του, το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας (NSC) του Πακιστάν υπογράμμισε ότι «η εσκεμμένη στοχοποίηση αμάχων, μεταξύ αυτών και γυναικών και παιδιών, από τον ινδικό στρατό συνιστά ειδεχθές και επαίσχυντο έγκλημα», τονίζοντας πως οι επιθέσεις παραβιάζουν «κάθε αρχή ανθρώπινης συμπεριφοράς και τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου».
Η συνεδρίαση του NSC πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Σεχμπάζ Σαρίφ, με τη συμμετοχή της ανώτατης πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Παρόντες ήταν ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων Σαχίρ Σαμσάντ Μίρζα, ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών ISI Άσιμ Μάλικ και οι αρχηγοί των σωμάτων. Σύμφωνα με εικόνες από τη συνεδρίαση, στο τραπέζι βρέθηκαν επίσης ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Ισάκ Νταρ, ο υπουργός Άμυνας Κουατζά Ασίφ, ο υπουργός Εσωτερικών Μοχσίν Νακβί, καθώς και οι υπουργοί Προγραμματισμού, Δικαιοσύνης, Πληροφόρησης, Κλιματικής Αλλαγής και άλλοι ανώτεροι σύμβουλοι της κυβέρνησης.
Η ισχυρή αντίδραση της Ισλαμαμπάντ έρχεται στον απόηχο φονικών πληγμάτων της Ινδίας κοντά ή εντός αμφισβητούμενων περιοχών, γεγονός που ανεβάζει επικίνδυνα το θερμόμετρο ανάμεσα στις δύο πυρηνικές δυνάμεις της Νότιας Ασίας. Το Πακιστάν διαμηνύει ότι επιφυλάσσεται για όλα τα ενδεχόμενα απαντήσεων, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές.
