Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ βάζει σε εφαρμογή ένα από τα πιο φιλόδοξα – και αμφιλεγόμενα – σχέδια της για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης: τη δημιουργία τεράστιων κέντρων κράτησης μεταναστών μέσα σε στρατιωτικές βάσεις των Ηνωμένων Πολιτειών.
Σύμφωνα με αξιωματούχους της Υπηρεσίας Μετανάστευσης και Τελωνείων (ICE), η στρατιωτική βάση Fort Bliss στο Ελ Πάσο του Τέξας αναμένεται να ξεκινήσει αυτόν τον μήνα τη λειτουργία της ως κέντρο κράτησης, φιλοξενώντας αρχικά 1.000 μετανάστες, με δυνατότητα να φτάσει σε πλήρη χωρητικότητα τις 5.000 θέσεις. Με αυτόν τον αριθμό, θα μετατραπεί στο μεγαλύτερο κέντρο κράτησης πολιτών χωρίς χαρτιά στις ΗΠΑ.
Το Fort Bliss δεν είναι η μόνη βάση που θα χρησιμοποιηθεί. Ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ έχει εγκρίνει επίσης την προσωρινή χρήση του Camp Atterbury στην Ιντιάνα και της Joint Base McGuire-Dix-Lakehurst στο Νιου Τζέρσεϊ, ενώ έχει δώσει το «πράσινο φως» για μικρή επέκταση των θέσεων κράτησης στον ναυτικό σταθμό του Γκουαντάναμο στην Κούβα.
Σχέδιο Τραμπ: Κεντρικοί κόμβοι για απελάσεις
Σύμφωνα με έγγραφα του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας (DHS), οι βάσεις αυτές επιλέχθηκαν ως «στρατηγικά σημεία» για την κράτηση, την επεξεργασία και την άμεση απέλαση μεταναστών. Στόχος είναι η δημιουργία κεντρικών κόμβων για έναν συνεχή κύκλο επιχειρήσεων απέλασης, ιδιαίτερα σε περιοχές των ΗΠΑ όπου η χωρητικότητα των υπαρχόντων κέντρων κράτησης είναι περιορισμένη.
Το Fort Bliss, που φέρει την προσωρινή ονομασία “Camp East Montana”, θα προσφέρει – σύμφωνα με τις αρχές – όλες τις υπηρεσίες ενός παραδοσιακού κέντρου ICE: πρόσβαση σε νομική εκπροσώπηση, βιβλιοθήκη δικαίου, χώρους επισκέψεων, αναψυχής και ιατρικής περίθαλψης, καθώς και διατροφή προσαρμοσμένη σε θρησκευτικές και ιατρικές ανάγκες. Οι εγκαταστάσεις θα είναι προσωρινές, τύπου σκηνής, αλλά κλιματιζόμενες.
Χρηματοδότηση και αντιδράσεις για το σχέδιο Τραμπ
Η επιχείρηση ενισχύεται από την πρόσφατη έγκριση 45 δισ. δολαρίων από το Κογκρέσο, με στόχο να διπλασιαστεί η συνολική χωρητικότητα κράτησης στις ΗΠΑ, φτάνοντας τις 100.000 θέσεις. Ωστόσο, η ανάθεση της λειτουργίας των κέντρων σε ιδιωτικές εταιρείες προκαλεί έντονη ανησυχία: ο κύριος ανάδοχος για το Fort Bliss, η Acquisition Logistics Company, δεν έχει προηγούμενη εμπειρία στη διαχείριση χώρων κράτησης, ενώ συνεργάζεται με υπεργολάβους που στο παρελθόν έχουν κατηγορηθεί για παραβιάσεις μεταναστευτικών νόμων.
Συνδικαλιστές και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποιούν ότι οι στρατιωτικές βάσεις δεν είναι σχεδιασμένες για πολιτική κράτηση και ότι η απομακρυσμένη τοποθεσία τους δυσχεραίνει την πρόσβαση των κρατουμένων σε δικηγόρους και σε ανεξάρτητους ελέγχους. Επίσης, παρελθόντα παραδείγματα – όπως η φιλοξενία ασυνόδευτων ανηλίκων στο Fort Bliss το 2021 – είχαν προκαλέσει ομοσπονδιακές έρευνες για τις συνθήκες διαβίωσης, με καταγγελίες για ελλιπή ψυχολογική υποστήριξη και περιστατικά αυτοτραυματισμών.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει την παρούσα επιχείρηση ως «τη μεγαλύτερη εσωτερική επιχείρηση απέλασης στην ιστορία των ΗΠΑ», είχε επιχειρήσει να εντάξει τον στρατό στις απελάσεις ήδη από την πρώτη του θητεία, αλλά συνάντησε αντιστάσεις. Αυτή τη φορά, η στρατιωτική εμπλοκή είναι πιο εκτεταμένη: χιλιάδες στρατιώτες φρουρούν τα σύνορα, ενώ στρατιωτικά αεροσκάφη χρησιμοποιούνται για απελάσεις.
Αντιδράσεις έρχονται κυρίως από Δημοκρατικούς βουλευτές, που καταγγέλλουν «εκτροπή κρίσιμων αμυντικών πόρων» και περιορισμό της εποπτείας στα κέντρα κράτησης. Από την άλλη, Ρεπουμπλικανοί αξιωματούχοι όπως ο κυβερνήτης του Τέξας, Γκρεγκ Άμποτ, επικροτούν το σχέδιο, χαρακτηρίζοντάς το απαραίτητο για την προστασία των συνόρων και την αποτροπή της παράτυπης μετανάστευσης.
Το μέλλον του σχεδίου Τραμπ
Οι πρώτοι κρατούμενοι αναμένεται να φτάσουν στο Fort Bliss μέχρι τις 17 Αυγούστου, ενώ η πλήρης αξιοποίηση των άλλων στρατιωτικών βάσεων εξαρτάται από την επιχειρησιακή ετοιμότητα και τον συντονισμό με το DHS. Στα σχέδια περιλαμβάνονται και ταχεία απέλαση εντός 14 ημερών, αν και οι αρχές αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο μεγαλύτερης διάρκειας κράτησης.
Το εγχείρημα αποτελεί κρίσιμο τεστ για το κατά πόσο ο στρατός μπορεί – ή πρέπει – να εμπλακεί σε επιχειρήσεις πολιτικής κράτησης μεγάλης κλίμακας, αλλά και για το αν η πολιτική Τραμπ θα καταφέρει να αντιμετωπίσει το μεταναστευτικό, χωρίς να παραβιαστούν θεμελιώδη δικαιώματα.
Με πληροφορίες από Washington Post