Η αυστηρή ιεραρχία, ο φόβος της σύγκρουσης και η κουλτούρα της υπακοής ενισχύουν την άνθηση μιας νέας υπηρεσίας: επαγγελματίες που παραιτούνται εκ μέρους σας – κάτι που ήδη εφαρμόζεται στην Ιαπωνία.
Η πανδημία επιτάχυνε την τάση – και οι «εταιρείες παραίτησης» γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλείς.
Η ιαπωνική εργασιακή κουλτούρα, με τις άκαμπτες ιεραρχίες και τις προσδοκίες ισόβιας απασχόλησης, καθιστά συχνά δύσκολη -αν όχι αδύνατη- τη συναισθηματική ρήξη με τον εργοδότη. Για πολλούς εργαζομένους, η σκέψη να παραιτηθούν απευθείας από το αφεντικό τους είναι αδιανόητη. Εκεί έρχονται οι λεγόμενοι «proxy quitters» ή «εταιρείες παραίτησης», όπως η Momuri – όνομα που σημαίνει «Δεν αντέχω άλλο» στα ιαπωνικά.
Η συγκεκριμένη εταιρεία, με έδρα το Τόκιο, αναλαμβάνει να παραιτείται για λογαριασμό των πελατών της, έναντι περίπου 350 δολαρίων. Εκπρόσωποί της επικοινωνούν με τα τμήματα ανθρωπίνου δυναμικού εκ μέρους εργαζομένων που δεν επιθυμούν ή δεν τολμούν να κάνουν μόνοι τους τη ρήξη. Η πανδημία λειτούργησε καταλυτικά, αποδυναμώνοντας τη μακρόχρονη εργασιακή αφοσίωση και ενισχύοντας την επιθυμία για αλλαγή. Η εταιρεία διαχειρίζεται πλέον περίπου 2.500 υποθέσεις τον μήνα, σύμφωνα με τον πρόεδρό της, Σίντζι Τανιμότο.
Για τον 25χρονο Τόουι Ίιντα, η πίεση από το αφεντικό του ήταν αφόρητη. Αντί να έρθει σε σύγκρουση, προτίμησε να προσλάβει έναν Momuri για να κάνει εκείνος την παραίτηση. «Ένιωσα τεράστια ανακούφιση όταν ενημερώθηκα ότι έγινε δεκτή», λέει. Σήμερα, ο ίδιος εργάζεται για την εταιρεία, θέλοντας να βοηθήσει άλλους σε αντίστοιχες καταστάσεις.
Ιαπωνία: Οι proxy παραιτήσεις γίνονται επάγγελμα
Παρότι οι εργαζόμενοι είναι ολοένα και πιο έτοιμοι να αλλάξουν εργασία, η προσωπική αντιπαράθεση με τον εργοδότη εξακολουθεί να φαντάζει τραυματική. Σύμφωνα με την καθηγήτρια Κέικο Ίσι από το Πανεπιστήμιο Ναγκόγια, οι Ιάπωνες δυσκολεύονται να εκφράσουν πώς νιώθουν, ακόμη και όταν έχουν φτάσει στα όριά τους. «Όταν κάποιος δεν μπορεί να πει “δεν αντέχω άλλο”, η ιδέα ότι μια εταιρεία μπορεί να το πει αντί γι’ αυτόν γίνεται ιδιαίτερα ελκυστική», σημειώνει.
Σύμφωνα με έρευνα της Tokyo Shoko Research, σχεδόν 1 στις 10 ιαπωνικές εταιρείες έχει λάβει παραιτήσεις μέσω τρίτων προσώπων. Ωστόσο, κάποιες περιπτώσεις έχουν εγείρει νομικά ζητήματα, καθώς ορισμένοι εκπρόσωποι υπερέβησαν τα όριά τους παρέχοντας νομικές συμβουλές ή διαπραγματευόμενοι αποζημιώσεις χωρίς άδεια.
Ο Τάισι Κουσάνο, υπεύθυνος αντίστοιχης υπηρεσίας στην επαρχία Άιτσι, εξηγεί πως πολλοί πελάτες του προτιμούν τη διατήρηση της εξωτερικής ηρεμίας στον εργασιακό χώρο. «Οι πρώτες αντιδράσεις των διευθυντών είναι σύγχυση και θυμός. Αλλά πλέον οι περισσότεροι καταλαβαίνουν γιατί το κάνουν», λέει.
Παραιτήσεις στην Ιαπωνία: Από τη μονιμότητα στη μετακίνηση – Μια γενιά παραιτείται
Από την οικονομική κρίση της δεκαετίας του ’90 και μετά, οι παραδοσιακές αξίες της ισόβιας εργασίας και της μονιμότητας έχουν αρχίσει να εξασθενούν. Σήμερα, οι νεότερες γενιές στην Ιαπωνία -ειδικά ηλικίες 20-30- αλλά και όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι μέσης ηλικίας εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο αλλαγής πορείας.
Το 2024, περίπου 3,3 εκατ. εργαζόμενοι στην Ιαπωνία άλλαξαν δουλειά – αριθμός μικρός σε σχέση με το συνολικό εργατικό δυναμικό των 68 εκατομμυρίων, αλλά ενδεικτικός της στροφής. Όπως επισημαίνει ο ερευνητής Καόρου Τσούντα από το Indeed Recruit Partners στο Τόκιο, «σήμερα οι ευκαιρίες εργασίας είναι περισσότερες από ποτέ και η κινητικότητα κερδίζει έδαφος».
Ο Κέντο Σάνο, 37 ετών, παραιτήθηκε από μεγάλη ταξιδιωτική εταιρεία για να εξερευνήσει το πάθος του στην κηπουρική και στη λογοτεχνία. Επέστρεψε τελικά στον τουριστικό κλάδο, αλλά με διαφορετικές προϋποθέσεις. Ο Κέισουκε Ότσι, 45 ετών, πρώην υπάλληλος διανομής, άρχισε να σκέφτεται τη φυγή όταν η εταιρεία του άλλαξε πολιτική. «Πίστευα ότι δεν ήταν σωστό να αλλάξεις δουλειά, αλλά τελικά κατάλαβα ότι δεν είναι ντροπή», λέει.
Καθώς η Ιαπωνία γερνάει και το εργατικό δυναμικό της συρρικνώνεται, οι εταιρείες αναγκάζονται να γίνουν πιο ευέλικτες. Η πανδημία, με τον εξαναγκασμένο εγκλεισμό, έφερε πολλές υπαρξιακές αναθεωρήσεις. «Ένιωσα πόσο είχα στερηθεί το οικογενειακό δείπνο», λέει ο Ότσι. «Και δεν ήθελα να το ξαναχάσω».
Με πληροφορίες από The Washington Post
