Πόσες φορές κοιτάξαμε χωρίς να βλέπουμε; Και πόσες φορές δεν κοιμόμασταν αλλά δεν ήμασταν ξύπνιοι, αφήνοντας μια συμπεριφορά να περάσει επειδή δεν μας αφορούσε άμεσα;
Εδώ και 20 χρόνια, κάθε Ιούνιο, το Athens Pride γεμίζει την πόλη με εκδηλώσεις, παρελάσεις, συζητήσεις και δράσεις. Και ενώ, θα ήταν πραγματικά ανακουφιστικό αν μπορούσαμε να πούμε με σιγουριά ότι σε κάποια πράγματα δεν υπάρχουν πισωγυρίσματα, η επικαιρότητα δεν αφήνει περιθώρια για να επαναπαυτούμε.
Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έχει κάνει βήματα στην κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, αλλά ταυτόχρονα οι ομοφοβικές και τρανσφοβικές επιθέσεις αυξάνονται (η ετήσια έκθεση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, κατέγραψε διπλάσιες επιθέσεις το 2023 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά), ενώ το τοπίο στις ΗΠΑ όλο και σκοτεινιάζει, στέλνοντας ιδεολογικά σύννεφα και προς τη μεριά της Ευρώπης.
Έχοντας κάνει coming out το 2015, στηρίζοντας για πρώτη φορά το Athens Pride, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση δηλώνει σταθερά #Παρούσα κάθε χρόνο, δημιουργώντας to the point καμπάνιες ορατότητας με το βλέμμα στραμμένο στην επικαιρότητα της εποχής.
Από το «Athens Home For All» το 2020, μέχρι «Η αγάπη κάνει την οικογένεια», το 2022, μια καμπάνια για το δικαίωμα των ομόφυλων οικογενειών στην Ελλάδα που άνοιξε μεταξύ άλλων τον δρόμο προς την ψήφιση του νομοσχεδίου, η Στέγη κινείται σε μια τροχιά που χαρακτηρίζεται από αυτό που είπε μεταξύ άλλων η Καλλιτεχνική Διευθύντρια της Στέγης, Αφροδίτη Παναγιωτάκου στο The Upfront Initiative 2025, «Όταν έχεις δύναμη, κάτι πρέπει να την κάνεις». Και φέτος, «κατεβαίνει» ξανά στο Athens Pride με μια καμπάνια που αφυπνίζει και βάζει σε σκέψεις.
«Stay Awake»: Μένοντας «ξύπνιοι» για όσα έχουν σημασία
Στο πρώτο πλάνο του σύντομου φιλμ «Stay awake», σε σκηνοθεσία Άλκη Παπασταθόπουλου και σενάριο Ελιζαμπέττας Ηλίας Γεωργιάδου, μια μητέρα φωνάζει στην κόρη της για κάποιες φωτογραφίες με το κορίτσι της στο κινητό της. Δίπλα τους, ο πατέρας και η αδερφή κοιμούνται πάνω στο τραπέζι της κουζίνας. Στο δεύτερο περιστατικό, ένα γκέι ζευγάρι προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του όταν δέχεται επίθεση από έναν άνδρα σε λεωφορείο. Οι υπόλοιποι επιβάτες είναι και αυτοί, παραδομένοι στον ύπνο τους.
Στο τρίτο περιστατικό, ένα κορίτσι δέχεται εκφοβισμό στα αποδυτήρια του σχολείου, ενώ οι συμμαθητές του, που βρίσκονται μερικά μέτρα πιο πέρα βρίσκονται σε λήθαργο.
Ώσπου, καθώς ακούγονται οι στίχοι του Pan Pan «Σε κοινωνία χωρίς χώρο για ευτυχία, Προσπαθούμε να ανθίσουμε με ηλεκτροπληξία», η οικογένεια, οι επιβάτες και οι συμμαθητές ξυπνούν και στρέφουν συντονισμένα το βλέμμα τους προς τους θύτες, που ξαφνικά δεν είναι μόνο υπόλογοι αλλά και αντιμέτωποι με την ίδια τους την πράξη.
«Στην ομοφοβία, στην τρανσφοβία, στη μισαλλοδοξία, μην κλείνεις τα μάτια. Ακόμα και αν δεν σε αφορά, σε αφορά», αυτό είναι το μήνυμα της Στέγης, ενώ ο στίχος «Ποια νοσταλγία, εδώ μιλάμε για το μέλλον» από το κομμάτι «Το Νιώσιμο» των Pan Pan και Λαμπρινής Γκόλια παίζει σε λούπα.
Ουσιαστικά, κανείς μας δεν κοιμάται -το αντίθετο. Είμαστε διαρκώς συνδεδεμένοι, με υποχρεώσεις, notifications και την επικαιρότητα να διεκδικούν ταυτόχρονα την προσοχή μας. Είναι ακριβώς μέσα σε αυτή τη συνθήκη, όμως, που κινδυνεύουμε περισσότερο να χάσουμε τα σημαντικά -να μην είμαστε «ξύπνιοι» εκεί που χρειάζεται να είμαστε.
Έτσι, η έννοια της ορατότητας επεκτείνεται -σε πρώτη φάση βλέπουμε και αναγνωρίζουμε τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ακούμε και αρθρώνουμε τη φωνή των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και σε δεύτερη φάση δεν τα χάνουμε από τα μάτια μας όταν ο θόρυβος δυναμώνει.
Γιατί, τελικά, η στάση μας απέναντι στα πράγματα και η κοινωνία στην οποία θέλουμε να ζούμε συνδέονται με μια ευθεία γραμμή. Και έχει σημασία να ξεβολευόμαστε από επιλογή και όχι από ανάγκη, να μας αφορά και όταν (νομίζουμε ότι) κάτι δεν μας αφορά άμεσα.
Η οικογένεια, το σχολείο, οι δημόσιοι χώροι της πόλης μας και οι τόποι που ταξιδεύουμε και συνυπάρχουμε είναι ωραίοι και πραγματικοί μόνο όταν είναι για όλους, και αυτό είναι κάτι που χρειάζεται, όπως φαίνεται, να το διεκδικούμε διαρκώς. Διεκδικώντας χώρο και παρεμβαίνοντας όταν γινόμαστε μάρτυρες περιστατικών ομοφοβικής συμπεριφοράς δεν προστατεύουμε μόνο τους άλλους, αλλά και εμάς, στο παρόν και στο μέλλον.
Μένοντας «ξύπνιοι» για αυτά που έχουν σημασία.
Ακολουθούν οι συντελεστές της καμπάνιας:
Μια παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση
Project Manager: Νίκος Αθανασόπουλος
Εταιρεία Παραγωγής: Kalibu Productions
Παραγωγός & Διευθύντρια Παραγωγής: Πολύμνια Παπαδοπούλου Σαρδελή
Σκηνοθέτης: Άλκη Παπασταθόπουλος
Σενάριο: Ελιζαμπέττα Ηλία Γεωργιάδου
Campaign Manager: Δανιήλ Βεργιάδης
Head of Creative: Χρήστος Σαρρής
Audiovisual Producer: Έλενα Χωρέμη
Audiovisual Line Producer: Αγγελική Αυγέρη
Διευθύντρια Φωτογραφίας: Αρετή Παπαϊωάννου
1η Βοηθός Σκηνοθέτη: Ζαμπέλα Χαβιάρα
2η Βοηθός Σκηνοθέτη: Φαίδρα Βόκαλη
Casting Director: Αρτεμισία Ρέππα
Location Manager: Βασίλης Ζιώγκας
Location Scouter: Κωστής Ευγενιτάκης
Production Coordinator: Γιέτε Κυρίμη
1ος Βοηθός Κάμερας: Ραφαήλ Τσάκαλος
2ος Βοηθός Κάμερας: Μανώλης Δαπόντες
Camera Trainee: Αρτέμιος Γερομήτσος
Gaffer: Νεκτάριος Βουτσινάς
Επιμέλεια Κίνησης: Ίων Ταλιουρίδης
Best Boy: Νίκος Μαγδαληνός
Costume Designer: Μάρλη Αλειφέρη
Costume Designer Assistant: Ελίνα Τσούτσια
Production Designer: Γιασεμή Κουρούνη
Make Up: Νίκη Οβακόγλου
Hair: Αριάδνη-Εύα Ματθαίου
Production Assistant: Νίκος Τριανταφυλλίδης
Production Assistant: Νικόλ Παντσίδου
BTS: Στέργιος Ντινόπουλος
Μοντάζ: Άλκη Παπασταθόπουλος
Βοηθός Μοντάζ: Σοφία Σφυρή
Color Grading: Μαρία Τζωρτζάτου
Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως τον PAN PAN, τη Λαμπρινή Γκόλια και τη MINOS EMI SA για την ευγενική παραχώρηση του μουσικού κομματιού «Το Νιώσιμο»
ΤΟ ΝΙΟSIMO
PAN PAN feat. LAMPRINI GKOLIA
Written by Pan Pan, Lamprini Gkolia
(P) 2025 Floriko Party, under exclusive distribution to MINOS EMI SA
Still photographer: Νίκος Κόκκας
Cast
Σπίτι: Χριστίνα Θεοδοσίου, Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Συμεών Τσακίρης, Αγγελική Μπεβεράτου
Λεωφορείο: Εμμανουήλ Κοντός, Σταύρος Δελλαμάνης, Κωνσταντίνος Μητράκας, Τέλης Ζαχαράκης, Κατερίνα Νταλιάνη, Πέτρος Νικολτσός, Θεόφιλος Μανόλογλου, Θάνος Κονιάρης, Στέλιος Δάγκας, Τάκης Σακελλαρίου
Σχολείο: Αριάδνη Μαρίνου, Γιώργος Τσιλιβίγκος, Κιννουάιτ Κρις Ελέτσι, Γεωργία Κυπριτζόγλου, Σοφία Σωτηρίου, Βασιλική Καπετανάκη, Σεμέλη Μητροπούλου, Νίκη Βερυκόκκου, Μάριος Σωτηρόπουλος, Πολύδωρος Λαπιδάκης, Γιώργος Φώσκολος
