Για την περιβαλλοντική ένωση «Δικαιοσύνη για τους Ζωντανούς», πρόκειται για μια «ιστορική νίκη». Μετά από μια αρχική απόφαση υπέρ τους τον Ιούνιο του 2023, το Διοικητικό Εφετείο του Παρισιού αποφάνθηκε την Τετάρτη ότι γαλλικός Οργανισμός για την Ασφάλεια των Τροφίμων, του Περιβάλλοντος και της Επαγγελματικής Υγείας (ANSES) «διέπραξε σφάλμα» επειδή ο τρόπος με τον οποίο αξιολογεί τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα «δεν λαμβάνει υπόψη τις πιο πρόσφατες επιστημονικές γνώσεις».
Ως εκ τούτου το Διοικητικό Εφετείο διατάζει την κυβέρνηση του Φρανσουά Μπαϊρού (ή όποια κυβέρνηση προκύψει μετά την πιθανή κατάρρευσή της τη Δευτέρα, 8 Σεπτεμβρίου) να επανεξετάσει τις διαδικασίες αξιολόγησης και αδειοδότησης φυτοφαρμάκων, όχι μόνο για τα νέα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά, αλλά και για τις άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί.
Το δικαστήριο δίνει προθεσμία είκοσι τεσσάρων μηνών στην κυβέρνηση για να πράξει τα δέοντα. Όπως σημειώνει η Αν Φετζ στη «Les Echos», η απόφαση βασίζεται στον ευρωπαϊκό κανονισμό του 2009, σύμφωνα με τον οποίο τα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά δεν πρέπει να έχουν «άμεσες ή μακροπρόθεσμες επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων ή των ζώων», ούτε «μη αποδεκτές επιπτώσεις στα φυτά ή το περιβάλλον».
Κρατικές αντιστάσεις
Αυτό που προκαλεί αίσθηση στην όλη υπόθεση είναι η αντίδραση του γαλλικού κράτους στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού κανονισμού του 2009. Διότι η γαλλική διοίκηση είχε ασκήσει έφεση στην αρχική καταδίκη της το 2023 για τη «μη εκπλήρωση των υποχρεώσεών της για την προστασία της βιοποικιλότητας και της ανθρώπινης υγείας». Πρόκειται για μια δικαστική προσφυγή κατά του γαλλικού Δημοσίου που είχαν ασκήσει από κοινού πέντε περιβαλλοντικές ενώσεις: η Pollinis, η Βιοποικιλότητα Κάτω από τα Πόδια μας, η Κοινή μας Ανησυχία, η Εθνική Ένωση για την Προστασία των Υδάτων και των Ποταμών και η Ένωση για την Προστασία των Άγριων Ζώων.
«Το Διοικητικό Δικαστήριο του Παρισιού αναγνώρισε την περιβαλλοντική υποβάθμιση που συντελείται εξαιτίας της μαζικής μόλυνσης του περιβάλλοντος από τα φυτοφάρμακα», σημειώνει στη «Les Echos» ο Ματίς Μπουίς, διευθυντής εκστρατείας στο Pollinis.
«Ωστόσο η ήδη ιστορική αυτή καταδίκη δεν υποχρέωσε το γαλλικό κράτος να μεταρρυθμίσει το σύστημα αξιολόγησης των φυτοφαρμάκων και των παρασιτοκτόνων. Η εφαρμοζόμενη μέθοδος αξιολόγησης των φυτοφαρμάκων είναι ανεπαρκής, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη τις πιο πρόσφατες μελέτες και επιτρέπει την εισαγωγή και χρήση προϊόντων που είναι ιδιαίτερα τοξικά για τη βιοποικιλότητα», πρόσθεσε ο Γάλλος ακτιβιστής.
Η πρωτόδικη απόφαση του 2023 υποχρέωνε το γαλλικό κράτος να συμμορφωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2024 με τους στόχους μείωσης της χρήσης φυτοφαρμάκων που ορίστηκαν από το πρόγραμμα Ecophyto. Το Ecophyto προβλέπει την ψήφιση νόμου που θα προβλέπει τη μείωση κατά 50% των φυτοφαρμάκων εντός χρονικής περιόδου δέκα ετών. Το γαλλικό κράτος δεν κατάφερε να επιτύχει τον στόχο αυτό, γι’ αυτό οι περιβαλλοντικές Ενώσεις επανήλθαν δριμύτερες.
Όπως σημειώνει η ρεπόρτερ της οικονομικής εφημερίδας, «μετά τις συστάσεις του δημόσιου εισηγητή τον περασμένο Ιούνιο, το Εφετείο επιβεβαίωσε την ύπαρξη οικολογικής βλάβης που συνδέεται με τη χρήση φυτοφαρμάκων, των οποίων οι δραστικές ουσίες έχουν προκαλέσει ‘ευρεία, διάχυτη, χρόνια και διαρκή μόλυνση του νερού και του εδάφους, μείωση της βιοποικιλότητας και της βιομάζας, καθώς και βλάβη στα οφέλη που αποκομίζει ο άνθρωπος από το περιβάλλον’».
«Εκρηκτική απόφαση»
Η απόφαση του Εφετείου του Παρισιού χαρακτηρίζεται ως επαναστατική από όσους προσέφυγαν στη δικαιοσύνη. Αλλά «είναι δυνητικά εκρηκτική», παρατηρεί η ρεπόρτερ της «Les Echos». Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας για τη Γεωργία, τα Τρόφιμα και το Περιβάλλον (INRAE), το 2021 εγκρίθηκαν στη Γαλλία 319 δραστικές ουσίες για περίπου 1.700 προϊόντα που χρησιμοποιούνται. «Η αναθεώρηση όλων των αδειών ενέχει τον κίνδυνο να απαιτήσει σημαντικούς πόρους, τους οποίους ο Οργανισμός για την Ασφάλεια των Τροφίμων ίσως δεν διαθέτει προς το παρόν», εξηγεί η Αν Φετς.
Το Εφετείο του Παρισιού ζητεί από το γαλλικό κράτος να ετοιμάσει εντός έξι μηνών ένα χρονοδιάγραμμα για την αναθεώρηση των εν λόγω αδειών κυκλοφορίας των δραστικών ουσιών, πολλές εκ των οποίων βάσει των νεότερων επιστημονικών δεδομένων μπορεί να είναι τοξικές.
«Πολλές φωνές χαιρέτισαν τη δικαστική απόφαση», καταλήγει το ρεπορτάζ της «Les Echos». Από ενώσεις προστασίας του περιβάλλοντος μέχρι μεμονωμένους οικολόγους ακτιβιστές, ενώ οι κρατικοί οργανισμοί δεν έχουν ακόμη ανακοινώσει εάν προτίθενται να συνεχίσουν το δικαστικό αγώνα για να ανατρέψουν την απόφαση του Εφετείου.
