© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Το 1925 πραγματοποιήθηκε στο Deutsches Museum του Μονάχου η πρώτη δημόσια προβολή σε πλανητάριο η δημιουργία των οποίων μας επιτρέπει να «ταξιδεύουμε» μέσα στο Σύμπαν σαν να βρισκόμαστε μέσα σε διαστημόπλοια. Ο καταλληλότερος για να μιλήσει για τον κόσμο των πλανηταρίων είναι ο Δρ. Μάνος Κιτσώνας Διευθυντής του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου που συμμετέχει στον διεθνή εορτασμό «Planetarium 100» και προσκαλεί το κοινό σε μια μοναδική βραδιά αστρικής εξερεύνησης.
Το Ίδρυμα Ευγενίδου ανοίγει τις πύλες του για μια νύχτα αφιερωμένη στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της παρατήρησης του ουρανού την Τετάρτη 4 Ιουνίου 2025 με δωρεάν προβολές παραστάσεων αλλά και παράλληλες δράσεις όπως παρατηρήσεις του νυχτερινού ουρανού με τηλεσκόπια.
Ο Δρ. Μάνος Κιτσώνας μιλά στο Naftemporiki.gr για την επέτειο των 100 ετών, τον κόσμο των πλανηταρίων και την εμπειρία που έχει το ελληνικό κοινό στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο στο Ίδρυμα Ευγενίδου.
Τι σηματοδοτεί το ορόσημο των 100 ετών ύπαρξης των πλανηταρίων;
Η Διεθνής Εταιρεία Πλανηταρίων (IPS) σε συνεργασία με τα πλανητάρια σε όλον τον κόσμο τιμούν όλο το 2025 την επέτειο «100 χρόνια Πλανητάρια» με το σύνθημα «Τα αστέρια ήταν μόνο η αρχή». Όταν άνοιξε το πρώτο πλανητάριο πριν από 100 χρόνια στο Μόναχο, σηματοδότησε την αρχή μιας επιτυχημένης ιστορίας στην επικοινωνία της επιστήμης που συνεχίζεται δυναμικά. Σήμερα, υπάρχουν πάνω από 4.000 πλανητάρια σε περίπου 100 χώρες, τα οποία συμβάλλουν πολύτιμα στην άτυπη εκπαίδευση, ως κέντρα εξωσχολικής μάθησης και ως εκπαιδευτικά/πολιτιστικά ιδρύματα. Τα πλανητάρια έχουν εξελιχθεί και διαφοροποιηθεί από το 1925. Ο αρχικός τους σκοπός ήταν να επιδεικνύουν τις τροχιές των πλανητών σε έναν αρκετά ρεαλιστικά αναπαραγόμενο έναστρο ουρανό. Σήμερα τα πλανητάρια, έχοντας εξελιχθεί παράλληλα με την τεχνολογία, με τις εκπαιδευτικές παραστάσεις τους μπορούν και απεικονίζουν τη θέση μας σε ολόκληρο το σύμπαν μέσω προβολών ψηφιακών τρισδιάστατων μοντέλων του σύμπαντος, καθώς και των πιο πρόσφατων ευρημάτων της αστρονομίας και άλλων επιστημών, ενώ οι προβολές τους 360° παρέχουν επίσης μια πλατφόρμα για την τέχνη και τον πολιτισμό.
Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η συμβολή των πλανηταρίων στον σύγχρονο ανθρώπινο πολιτισμό;
Η εντυπωσιακή ανταπόκριση του κοινού σε όλον τον κόσμο στις εκπαιδευτικές πλανηταριακές προβολές είναι από μόνη της ένα δείγμα του αποτυπώματος των πλανηταρίων στην συλλογική συνείδηση. Τόσο το μαθητικό όσο και το γενικό κοινό αγκάλιασαν από την αρχή τα πλανητάρια και χιλιάδες νέοι και νέες εμπνεύστηκαν από την παρακολούθηση των παραστάσεων σε αυτά και ακολούθησαν επαγγέλματα σχετικά με την αστρονομία, την διαστημική τεχνολογία και εξερεύνηση. Η παρακολούθηση μιας πλανηταριακής παράστασης, ιδιαίτερα σε ένα μεγάλο και εξελιγμένο πλανητάριο όπως το Ευγενίδειο, είναι μια μοναδική εμπειρία που αποτυπώνεται έντονα σε κάθε θεατή και μένει ανεξίτηλη στην μνήμη, πράγμα που ουσιαστικά υποβοηθά στην καλύτερη κατανόηση του θέματος. Θεωρώ λοιπόν ότι η συμβολή των πλανηταρίων στον σύγχρονο ανθρώπινο πολιτισμό είναι πολύ σημαντική στον τομέα της μάθησης και της καλύτερης κατανόησης της θέσης του ανθρώπου στο Σύμπαν μέσα στο οποίο όλοι μας ζούμε μαζί.
Τι μπορούμε να περιμένουμε από εδώ και πέρα από τον κόσμο των πλανηταρίων σε σχέση με τις τεχνολογικές εξελίξεις είτε στον οπτικοακουστικό τομέα είτε με χρήση της τεχνητής νοημοσύνης; Πώς εκτιμάτε ότι θα είναι τα επόμενα χρόνια η εμπειρία των θεατών στα σύγχρονα πλανητάρια;
Τα πλανητάρια εξελίσσονται παράλληλα με την τεχνολογία κι έτσι κάθε καινοτομία στον τομέα των οπτικοακουστικών μέσων υιοθετείται σε αυτά άμεσα. Μάλιστα θα έλεγα, ότι τα πλανητάρια λόγω της ιδιομορφίας τους, δηλαδή της προβολής σε θόλο και σε περιπτώσεις μεγάλων πλανηταρίων όπως του Ευγενιδείου σε τεράστια επιφάνεια, πολλαπλάσια ενός κινηματογράφου, «πιέζουν» την τεχνολογία να εξελιχθεί ακόμα περισσότερο για να μπορέσει να ικανοποιήσει αυτές τις απαιτήσεις. Η τεχνολογία που αρχίζει τώρα να δοκιμάζεται σε μεγάλα πλανητάρια είναι οι θόλοι LED, δηλαδή ο ίδιος ο θόλος να είναι μια τεράστια καμπύλη οθόνη LED. Παράλληλα, στον τομέα της παραγωγής των παραστάσεων έχει ήδη ξεκινήσει να χρησιμοποιείται η τεχνητή νοημοσύνη και αναμένουμε να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα τους. Όλα αυτά θα οδηγήσουν σε μια ακόμα πιο αναβαθμισμένη εμπειρία θέασης μέσα στα πλανητάρια.
Το Πλανητάριο στο Ίδρυμα Ευγενίδου φροντίζει να είναι πάντα συμβατό με τις τεχνολογικές καινοτομίες στον κόσμο των πλανηταρίων. Πραγματοποιήσατε πρόσφατα μια μεγάλη αναβάθμιση στο νέο ψηφιακό πλανητάριο. Τι ετοιμάζετε για το κοινό στο προσεχές χρονικό διάστημα τόσο από τον τομέα των παραστάσεων και άλλων δράσεων όσο και από τον τομέα της τεχνολογίας του πλανηταρίου;
Μετά την μεγάλη τελευταία αναβάθμιση σε όλα τα συστήματά του, η ποιότητα τόσο της εικόνας όσο και του ήχου (που είναι εξίσου σημαντικό στοιχείο των παραστάσεων) ανέβηκε και πάλι σε κορυφαίο επίπεδο παγκοσμίως. Από την αρχή της λειτουργίας του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου το 2003 έχουν γίνει συνολικά 4 αναβαθμίσεις για να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σύγχρονου υλικού. Σε αυτόν τον δρόμο θα συνεχίσουμε και στο μέλλον παρακολουθώντας από κοντά όλες τις εξελίξεις ώστε την κατάλληλη στιγμή να εφαρμόσουμε την πιο ενδεδειγμένη νέα τεχνολογία. Παράλληλα συνεχίζουμε την παραγωγή εκπαιδευτικών παραστάσεων εξελίσσοντας και σε αυτές την τεχνική και την θεματολογία τους. Από το φθινόπωρο με το νέο πρόγραμμα θα έχουμε 2 ακόμα νέες εκπαιδευτικές παραστάσεις που θα προστεθούν στις ήδη πολύ επιτυχημένες που συνεχίζουν να προβάλλονται καθημερινά. Το αναλυτικό πρόγραμμα με όλες τις παραστάσεις και τις περιγραφές τους υπάρχει στη σελίδα του Ιδρύματος στο διαδίκτυο αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από όπου μπορούν να αγοραστούν απευθείας τα εισιτήρια.
Naftemporiki.gr
