Νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Cell Stem Cell» αποκαλύπτει μια ακόμη άγνωστη μέχρι σήμερα αρνητική επίπτωση της έκθεσης του ανθρώπινου σώματος στις διαστημικές συνθήκες. Τα διαστημικά ταξίδια προκαλούν τη γήρανση των βλαστοκυττάρων που σχηματίζουν το αίμα τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία του αίματος και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η μελέτη η οποία χρηματοδοτήθηκε από τη NASA πραγματοποιήθηκε σε δείγματα τα οποία στάλθηκαν σε τέσσερις αποστολές ανεφοδιασμού της SpaceX προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο των βλαστοκυττάρων από τον μυελό των οστών μεμονωμένων δοτώ, ώστε να καταγράψουν τις αλλαγές που συνέβησαν κατά τη διάρκεια αποστολών που διήρκεσαν 30 έως 45 ημέρες τον Δεκέμβριο 2021, τον Ιούλιο 2022, τον Νοέμβριο 2022 και τον Μάρτιο 2023. Τα δείγματα συγκρίθηκαν με αντίστοιχα που παρέμειναν στη Γη και είχαν ληφθεί από τους ίδιους δότες.
Διαπιστώθηκε ότι τα κύτταρα που στάλθηκαν στο διάστημα είχαν χάσει μέρος της ικανότητάς τους να σχηματίζουν υγιή νέα κύτταρα, έγιναν πιο επιρρεπή σε βλάβες του DNA και εμφάνισαν σημάδια ταχύτερης γήρανσης στα τελομερή, τις άκρες των χρωμοσωμάτων που αποτελούν νηματοειδείς δομές οι οποίες μεταφέρουν γενετικές πληροφορίες από κύτταρο σε κύτταρο.
Οι ερευνητές απέδωσαν αυτές τις αλλαγές στις συνθήκες μικροβαρύτητας και στην αυξημένη έκθεση σε ακτινοβολία που συναντώνται κατά τη διάρκεια των διαστημικών πτήσεων.
Τα βλαστοκύτταρα είναι κύτταρα του σώματος που μπορούν να αναπτυχθούν σε διάφορους τύπους κυττάρων. Εκείνα που παρακολουθήθηκαν στη μελέτη ήταν τα ιστοειδικά κύτταρα που βρίσκονται σε πολλά όργανα και ιστούς και μπορούν να δώσουν γένεση σε κυτταρικούς τύπους των συγκεκριμένων ιστών ή οργάνων, αλλά όχι σε κάθε τύπο κυττάρου του ενήλικου οργανισμού.
Τα κύτταρα που μελετήθηκαν, τα αποκαλούμενα ανθρώπινα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα και πρόδρομα κύτταρα, παράγουν όλα τα κύτταρα του αίματος στον μυελό των οστών (τον μαλακό και λιπώδη ιστό μέσα στα οστά) συμπεριλαμβανομένων των ερυθρών αιμοσφαιρίων που μεταφέρουν οξυγόνο, των λευκών αιμοσφαιρίων του ανοσοποιητικού που καταπολεμούν λοιμώξεις και των αιμοπεταλίων που πήζουν το αίμα.
Η δυσλειτουργία αυτών των κυττάρων μπορεί να μειώσει την ικανότητα του σώματος να επισκευάζει κατεστραμμένους ιστούς, να ελαττώσει την επιτήρηση του ανοσοποιητικού έναντι του καρκίνου, να μειώσει την ικανότητα καταπολέμησης λοιμώξεων και να μειώσει το προσδόκιμο ζωής ενός ατόμου.
Τα ευρήματα
Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο Διάστημα, τα κύτταρα έγιναν υπερδραστήρια, εξαντλώντας τα αποθέματά τους και κουράζοντας την ικανότητά τους να ξεκουράζονται και να αναρρώνουν χαρακτηριστικό που επιτρέπει στα βλαστοκύτταρα να αναγεννώνται με τον χρόνο σύμφωνα με τους ερευνητές.
Επίσης, έδειξαν σημάδια φλεγμονής και στρες μέσα στα μιτοχόνδρια, τις δομές ενός κυττάρου που παράγουν την ενέργεια που χρειάζεται για να λειτουργεί, και άρχισαν να ενεργοποιούν κρυφές περιοχές του γονιδιώματος, αποκαλούμενες «σκοτεινό γονιδίωμα» που συνήθως διατηρούνται σιωπηλές για να εξασφαλίζεται σταθερότητα. Οι ερευνητές ανίχνευσαν διαφορές στην ανταπόκριση των βλαστοκυττάρων στο διαστημικό ταξίδι, ανάλογα με τον δότη.
«Η αναγεννητική ικανότητα των βλαστοκυττάρων μειώθηκε, αλλά με κάποια διακύμανση μεταξύ των δοτών μυελού των οστών, γεγονός που υποδηλώνει ότι ενεργοποιούνται παράγοντες ανθεκτικότητας στη γήρανση σε βλαστοκύτταρα ορισμένων ατόμων αλλά όχι άλλων» αναφέρει η επικεφαλής της μελέτης Δρ. Κατριόνα Τζέιμιεσον καθηγήτρια ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Καλιφόρνια- Σαν Ντιέγκο και διευθύντρια του Ινστιτούτου Βλαστοκυττάρων Sanford του ίδιου πανεπιστημίου.
«Αυτό υποδηλώνει ότι κάποιοι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο πιθανό από άλλους να εμφανίσουν μειωμένη αναγεννητική ικανότητα σε αυτά τα κύτταρα ένα εύρημα που έχει επιβεβαιωθεί και σε επόμενη μελέτη που πρόκειται να δημοσιευθεί σύντομα» προσέθεσε η Τζέιμιεσον.
Naftemporiki.gr
