Με δύο ανατροπές κλείνει το πρώτο εξάμηνο για την ηλεκτρική ενέργεια, ως αποτέλεσμα της πράσινης μετάβασης, δηλαδή της αύξησης της συμμετοχής των ΑΠΕ στο 81% του μίγματος της ηλεκτροπαραγωγής το 2030.
Η μετάβαση για την ηλεκτρική ενέργεια φέρνει δύο μεγάλες ανατροπές, οι οποίες πριν από έξι χρόνια θα ήταν δύσκολο κάποιος να τις αντιληφθεί ή να τις προβλέψει.
Ο λιγνίτης μηδένισε
Για δεκαετίες ολόκληρες ο λιγνίτης ήταν το κυρίαρχο καύσιμο που χρησιμοποιούταν στην ηλεκτρική ενέργεια. Η χρήση του λιγνίτη από τα κοιτάσματα της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης ήταν η κύρια τεχνολογία στην ηλεκτροπαραγωγή. Πέραν τούτου ο λιγνίτης για χρόνια στήριξε την οικονομική ανάπτυξη της χώρας στη μεταπολεμική περίοδο όπως και τον εξηλεκτρισμό της.
Από το 2019 και όταν η χώρα αποφάσισε να τρέξει ταχύτερα την απανθρακοποίηση, στο πλαίσιο του Green Deal, η ΔΕΗ, η μοναδική ηλεκτροπαραγωγός με καύσιμο το λιγνίτη, σβήνει σταδιακά τις μονάδες της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Green Tank στο πρώτο εξάμηνο του έτους σημειώθηκε ρεκόρ στις ώρες μηδενικής λιγνιτικής παραγωγής. Ανήλθαν στις 817 ώρες και ήταν αυξημένες κατά 12% σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2024 (732). Ουσιαστικά για περισσότερες από μία στις έξι ώρες το ηλεκτρικό ρεύμα δεν παραγόταν από λιγνίτη.
Ο Ιούνιος δε, σύμφωνα με το Green Tank ήταν ο μήνας με τις περισσότερες ώρες κατά τις οποίες ο λιγνίτης ήταν σβηστός. Για 534 ώρες τον περασμένο μήνα το ορυκτό καύσιμο δεν συμμετείχε στην ηλεκτροπαραγωγή. Επιπλέον για 20 συνεχόμενες μέρες (470 ώρες) το ενεργειακό μίγμα ήταν καθαρό από το λιγνίτη.
Ουσιαστικά μετά τη λήξη της περιόδου τηλεθέρμανσης στη Δ. Μακεδονία, οι λιγνιτικές μονάδες λειτούργησαν μόνο 295 ώρες (27% του συνολικού χρόνου της περιόδου 16 Μαΐου – 30 Ιουνίου) παράγοντας 90 GWh, καλύπτοντας μόλις το 1.4% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας για την ίδια περίοδο, ενδεικτικό της φθίνουσας σημασίας του λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Αθροιστικά για το πρώτο εξάμηνο του 2025, η λιγνιτική παραγωγή υποχώρησε στα 1.41 TWh, σημειώνοντας νέο ιστορικό χαμηλό και καταρρίπτοντας το ρεκόρ του προηγούμενου αντίστοιχου εξαμήνου το 2024 (1.5 TWh).
Το ρεκόρ στις περικοπές ΑΠΕ
Κι ενώ η Ελλάδα καταρρίπτει κάθε ρεκόρ ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ουσιαστικά να συμμετέχουν σε ποσοστό πάνω από 50 και 60% στο ενεργειακό μίγμα, την ίδια στιγμή μία μεγάλη ανατροπή είναι σε εξέλιξη: Αυτή των περικοπών της παραγωγής από ΑΠΕ. Η υπερπροσφορά τους σε συνδυασμό με τη χαμηλή ζήτηση προκαλεί ανισορροπία στο ηλεκτρικό σύστημα με μεγάλους κινδύνους για την ευστάθεια του.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Green Tank, αθροιστικά το πρώτο πεντάμηνο του 2025, απορρίφθηκαν 975 GWh ή 8.9% της συνολικής παραγωγής από ΑΠΕ, υπερδιπλάσια ποσότητα από τις περικοπές ΑΠΕ την ίδια περίοδο του 2024 (454 GWh) και περισσότερες από τις περικοπές ολόκληρου του 2024 (899 GWh).
Μόνο τον Μάιο οι περικοπές έφτασαν τις 383 GWh, παρότι η συνολική εγχώρια ζήτηση αυξήθηκε κατά 3,8% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Σύμφωνα με τους αναλυτές του «Green Tank», αυτό σημαίνει ότι απορρίφθηκε το 14,7% της παραγωγής ΑΠΕ του φετινού Μαΐου. Για λόγους σύγκρισης, οι αντίστοιχες περικοπές τον Μάιο 2024 ήταν μόλις 127 GWh και αντιστοιχούσαν στο 6% της μηνιαίας παραγωγής ΑΠΕ.
Η λύση για τον δραστικό περιορισμό στο «ψαλίδι» των ΑΠΕ είναι η τεχνολογία της αποθήκευσης ενέργειας. Τις ώρες της μεγάλης αύξησης της ηλεκτροπαραγωγής από φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα η ενέργεια αποθηκεύεται σε μπαταρίες και χρησιμοποιείται σε περιόδους όπου οι ΑΠΕ δεν λειτουργούν π.χ. τις νυχτερινές ή τις χειμερινές ώρες.
Η τεχνολογία της αποθήκευσης ενέργειας στη χώρα, τώρα αναπτύσσεται, οπότε το «ψαλίδι» στην ισχύ των ΑΠΕ έχει ακόμη δρόμο μπροστά του.
