Ορατός είναι ο κίνδυνος να χαθούν κονδύλια του Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας τα οποία έχουν δεσμευθεί για την αναβάθμιση του ενεργειακού προφίλ των κατοικιών στην Ελλάδα.
Οπως αναφέρουν στην έντυπη έκδοση του ΟΤ στο Βήμα της Κυριακής εκπρόσωποι του τεχνικού κόσμου και της αγοράς μιλώντας για την πορεία των προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας κατά την τελευταία πενταετία, τα προβλήματα συσσωρεύονται καθώς διαρκώς ανακοινώνονται και τρέχουν νέα «Εξοικονομώ» ενώ δεν έχουν ολοκληρωθεί και αποπληρωθεί τα προηγούμενα προγράμματα. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το «Εξοικονομώ 2021», το οποίο παίρνει διαρκώς παρατάσεις για τις υπαγωγές αιτήσεων από τους δικαιούχους.
Πολύ στενά χρονικά περιθώρια
Η πιο πρόσφατη που δόθηκε προ ημερών από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) δίνει νέο περιθώριο έως τις 29 Σεπτεμβρίου για την ολοκλήρωση των έργων. Αλλά και στο «Εξοικονομώ 2023» τώρα αρχίζουν να κλείνουν φάκελοι υπαγωγής. Οσο για το νέο πρόγραμμα του 2025, στις 13 Απριλίου οι ηλεκτρονικές πύλες του «σφραγίστηκαν» και το χρονικό περιθώριο για να γίνουν τα έργα δεν ξεπερνά τους οκτώ μήνες, δηλαδή εξαιρετικά μικρό δεδομένων των συνθηκών στην κατασκευαστική αγορά.
Τα ζητήματα που έχουν οδηγήσει σε σοβαρές καθυστερήσεις αφορούν τις δυσλειτουργίες των ηλεκτρονικών πλατφορμών, την πολυπλοκότητα των διαδικασιών, τον κορεσμό της αγοράς κ.ά.
Οπως επισημαίνει μιλώντας στον ΟΤ ο πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Πιστοποιημένων Ενεργειακών Επιθεωρητών Κώστας Λάσκος, με δεδομένο ότι τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί το αργότερο έως τα τέλη Ιουνίου 2026, διαφορετικά θα χαθούν σημαντικά κονδύλια.
Θα «σκάσουν» όλα τα έργα μαζί
Τα χρονικά περιθώρια ωστόσο έχουν στενέψει. «Στο “Εξοικονομώ” 2025 η προθεσμία για υποβολή αιτήσεων έληξε και η διορία για να κλείσουν οι φάκελοι είναι η 28η Φεβρουαρίου 2026, δηλαδή ούτε 8 μήνες, με δεδομένο ότι μεσολαβεί ο Αύγουστος και οι γιορτές των Χριστουγέννων. Εως τότε τα έργα πρέπει να έχουν τελειώσει, να έχουν ελεγχθεί από 2ο επιθεωρητή, να έχουν ανεβάσει όλα τα δικαιολογητικά στην πλατφόρμα και να σταλούν για έλεγχο» περιγράφει ο ίδιος. Οσο για το «Εξοικονομώ 2021», ολοκληρώνεται το φθινόπωρο.
«Δίνονται παρατάσεις ανά υπαγωγή, δηλαδή για πακέτα χιλιάδων αιτήσεων. Η κάθε υπαγωγή έχει χρόνο για την υλοποίηση των έργων 14 μήνες – συν τρεις μήνες αυτόματης παράτασης. Στις 15 Μαΐου έληγε ένα πακέτο 15.000 αιτήσεων. Στις 30 Σεπτεμβρίου λήγει η συμβατική προθεσμία για όλο το πρόγραμμα.
Αν αποφασιστεί να δοθεί παράταση δεν μπορεί να ξεπεράσει τα τέλη του έτους, διότι τότε θα “σκάσουν” όλα τα έργα μαζί και θα είναι αδύνατο να τα διαχειριστούμε» υπογραμμίζει.
Σύμφωνα με τον κ. Λάσκο, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι εξελίσσονται πολλά προγράμματα ενεργειακών αναβαθμίσεων ταυτόχρονα – μέχρι πρότινος έτρεχε το «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» του 2020, δηλαδή τέσσερα χρόνια μετά την έναρξή του και παράλληλα βρίσκονται σε εξέλιξη τα προγράμματα του 2021, του 2023, ενώ σε αναμονή βρίσκεται το «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω» καθώς υπάρχει μια εμπλοκή στα γρανάζια του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας με το σκέλος του «Ανακαινίζω».
Ελλείψεις συσκευών στην αγορά
Επιπλέον, πέρα από τις ενεργειακές ανακαινίσεις, κατασκευάζονται και μεγάλα projects, όπως του Ελληνικού, υπάρχει ανοικοδόμηση (πολυκατοικίες και άλλα κτίρια «σηκώνονται» σε όλη τη χώρα), αλλά και ένα κύμα ανακαινίσεων λόγω των Airbnb. «Ολα αυτά απασχολούν τους μηχανικούς και την πλειονότητα των συνεργείων την τελευταία τριετία. Συγχρόνως δημιουργείται έλλειμμα και στην αγορά για συσκευές. Τρέχουν του κόσμου τα προγράμματα τα οποία έχουν παρόμοιες απαιτήσεις» τονίζει ο κ. Λάσκος. Ετσι, έχει «φρακάρει» η αγορά. «Στο πρόγραμμα “Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα” υποβλήθηκαν έως τις αρχές Μαΐου χιλιάδες αιτήσεις για εγκατάσταση αντλίας θερμότητας. Αλλά και το “Εξοικονομώ 2025” περιλαμβάνει στις επιλέξιμες δαπάνες αντλίες θερμότητας με συνέπεια να δημιουργείται κορεσμός στην αγορά. Θα ζητάμε αντλία θερμότητας και θα έρχεται σε ένα εξάμηνο» σημειώνει.
Ζητείται απλοποίηση των διαδικασιών
Σοβαρές καθυστερήσεις επιφέρει η γραφειοκρατία των προγραμμάτων.
Οπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Τμήματος Ανατολικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕΤΑΚ) Γιώργος Ταβερναράκης, ο οποίος έχει αποστείλει και σχετική επιστολή στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, υπάρχει πολυπλοκότητα στις διαδικασίες ένταξης στο πρόγραμμα.
«Για παράδειγμα, όταν κατά την αυτοματοποιημένη ταυτοποίηση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης και του Ε9 προκύπτει διαφορά μεγαλύτερη από 7 τ.μ., η αίτηση δεν μπορεί να προχωρήσει, παρότι τεκμηριώνεται τεχνικά λόγω διαφοροποίησης στη μέθοδο εμβαδομέτρησης μεταξύ των κύριων χώρων του Ε9 και των θερμαινόμενων χώρων του πιστοποιητικού» εξηγεί.
Επίσης, σύμφωνα με τον ίδιο, απαιτείται απλοποίηση των διαδικασιών και μείωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών στη φάση της τελικής εκταμίευσης διότι παρατηρείται ένας κυκεώνας παρατηρήσεων, χωρίς ουσιαστικό έρεισμα ως προς την αναγκαιότητά τους.
Οι λάθος χειρισμοί και τα φτωχά νοικοκυριά
Ωστόσο, πολλά προβλήματα προέκυψαν και από χειρισμούς τους ΥΠΕΝ. Ξεχωρίζει η περίπτωση που αφορά την 1η εισοδηματική κατηγορία (τους οικονομικά ευάλωτους), η οποία εξασφαλίζει δυνατότητα εγγυοδοσίας του Δημοσίου για δανεισμό, ήδη από το «Εξοικονομώ 2021».
«Η εκκρεμότητα του ΥΠΕΝ στη συμφωνία με τις τράπεζες καθυστέρησε τις υπαγωγές των φτωχών νοικοκυριά, με το σχετικό ΦΕΚ να δημοσιεύεται τελικά το καλοκαίρι του 2024. Εγγυοδοσία του Δημοσίου είχε προβλεφθεί και στα επόμενα προγράμματα του 2023 αλλά και στο “Εξοικονομώ – Ανακαινίζω”. Αλλά στο νέο “Εξοικονομώ 2025” καταργήθηκε. Δηλαδή χρειάστηκαν μια διετία για να λύσουν το πρόβλημα και τελικά είπαν να το καταργήσουν», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Λάσκος.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
