Η κλιματική αλλαγή θα «τετραπλασιάσει» την πιθανότητα συγκρούσεων για τους σπάνιους πόρους, προειδοποίησε ο επικεφαλής της ΕΕ για το κλίμα.
Ο Βόπκε Χούκστρα δήλωσε στους Financial Times ότι τον τελευταίο χρόνο επικοινώνησε μαζί του ανώτερο στρατιωτικό προσωπικό που ήθελε να «συγκρίνει σημειώσεις» σχετικά με το πώς η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, οι ξηρασίες, οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές επηρεάζουν τις στρατιωτικές δραστηριότητες, καθώς και την πιθανότητα η μετανάστευση και η σπανιότητα των πόρων να τροφοδοτήσουν νέες συγκρούσεις.
Αυξάνεται ο κίνδυνος συγκρούσεων που σχετίζονται με το κλίμα, αλλά και ο αντίκτυπος της υπερθέρμανσης του πλανήτη στις στρατιωτικές δραστηριότητες.
«Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της έχουν ξεκάθαρες άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στη γεωπολιτική, στην ασφάλεια», δήλωσε ο Χούκστρα, πριν από μια ομιλία για το κλίμα και την ασφάλεια στο φόρουμ οικονομικής ασφάλειας του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πολιτικής την περασμένη εβδομάδα.
«Η πρόσβαση στους πόρους ήταν πάντα μέρος των συγκρούσεων και των πολέμων. Αλλά δεδομένων των δραματικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, αυτό θα τετραπλασιάσει την επίδραση».
Αλλαγή στρατηγικής από ΝΑΤΟ για την κλιματική αλλαγή
Η προειδοποίηση έρχεται καθώς η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να μειώσει την εστίαση του ΝΑΤΟ στην κλιματική αλλαγή ως κρίσιμο στρατηγικό ζήτημα. Ο προηγούμενος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, έθεσε την κλιματική αλλαγή ως βασικό πυλώνα κατά τη διάρκεια της θητείας του — μια προσπάθεια που τώρα συγκρούεται με την άποψη του Τραμπ ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι ούτε ανθρωπογενής ούτε αποτελεί πιεστική ανησυχία.
Ο Χούκστρα δέχεται επίσης πιέσεις προκειμένου να πείσει τα κράτη μέλη της ΕΕ να υποστηρίξουν τους υψηλούς κλιματικούς στόχους του μπλοκ, συμπεριλαμβανομένου του να γίνει η πρώτη ήπειρος με μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050.
Οι οικονομικές και στρατιωτικές προτεραιότητες έχουν αντικαταστήσει το κλίμα στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας της ΕΕ εν μέσω φόβων, ιδιαίτερα στην ανατολική πλευρά του μπλοκ, για την εκδήλωση νέας επιθετικότητας από την πλευρά της Ρωσίας.
Αλλά ο Χούκστρα υποστήριξε ότι τα δύο θα πρέπει να συμβαδίζουν, δεδομένου του κινδύνου συγκρούσεων που σχετίζονται με το κλίμα και του αντίκτυπου της υπερθέρμανσης του πλανήτη στις στρατιωτικές δραστηριότητες.
Αύξηση απαιτήσεων για τον στρατό
Οι επιπτώσεις των υψηλότερων θερμοκρασιών ήδη αυξάνουν τις απαιτήσεις για τον στρατό. Σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, ο στρατός έχει κληθεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Στις ΗΠΑ, το Υπουργείο Άμυνας έχει δηλώσει προηγουμένως ότι η κλιματική αλλαγή αυξάνει τη ζήτηση για επιχειρήσεις.
Ταυτόχρονα, οι στρατιωτικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση ότι ο εξοπλισμός και οι βάσεις τους μπορούν να αντέξουν σε πιο ακραίες συνθήκες. Οι στρατιωτικοί μηχανικοί των ΗΠΑ έχουν εκτιμήσει ότι περισσότερο από το 60% του Ναυστάθμου Νόρφολκ, της μεγαλύτερης ναυτικής βάσης στον κόσμο στη Βιρτζίνια, θα μπορούσε να είναι κάτω από το νερό μετά από σφοδρές καταιγίδες μέχρι το δεύτερο μισό του αιώνα.
Το ΝΑΤΟ δήλωσε το 2023 ότι ο αυξανόμενος αριθμός ημερών ακραίας ζέστης στο Ιράκ επηρέαζε την αποστολή του εκεί, εμποδίζοντας τα ελικόπτερα να απογειωθούν λόγω του θερμότερου, λιγότερο πυκνού αέρα και προκαλώντας καταιγίδες σκόνης που μείωναν δραματικά την ορατότητα.
Ο Χούκστρα δήλωσε ότι ο στρατός θα πρέπει να γίνει πιο πράσινος, αλλά «αυτό δεν πρέπει ποτέ να γίνεται εις βάρος των μαχητικών του δυνατοτήτων».
Η συζήτηση για την ασφάλεια ήταν ευρύτερη από την απαλλαγή των αρμάτων μάχης από τον άνθρακα, είπε. Η ΕΕ, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στην τήξη της Αρκτικής και την υπερθέρμανση της περιοχής του Σαχέλ, έπρεπε να έχει επίγνωση των πολλαπλών απειλών για την ασφάλεια από την κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένης της σπανιότητας των πόρων, της αυξημένης μετανάστευσης και της εξάρτησης από αθέμιτους παράγοντες όπως η Ρωσία για κρίσιμα προϊόντα. Αυτές οι επιπτώσεις θα μπορούσαν επίσης να τροφοδοτήσουν τον εξτρεμισμό και ακόμη και να αυξήσουν την μικροεγκληματικότητα.
Αύξηση θερμοκρασιών κατά 3 βαθμούς Κελσίου
Η Ευρώπη είναι η ήπειρος που θερμαίνεται ταχύτερα στον κόσμο. Οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη αναμένεται να αυξηθούν κατά τουλάχιστον 3 βαθμούς Κελσίου έως το 2050 σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος.
Το 2024 ήταν η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί για την ήπειρο, με τις πλημμύρες να επηρεάζουν 413.000 ανθρώπους και να σκοτώνουν 335, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό.
Λόγω ανησυχιών για τη λειψυδρία, η ΕΕ πρότεινε ως πρώτο στόχο την εξοικονόμηση νερού, την Τετάρτη.
Ο Χούκστρα δήλωσε ότι οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικά με τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ, ο οποίος πρόκειται να προταθεί φέτος πριν τεθεί σε ισχύ το 2028, αλλά ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να έχουν επίγνωση του κόσμου για τον οποίο σχεδιάζουν. «Η ευελιξία προσαρμογής είναι απαραίτητη», είπε.
