Το Ισραήλ οραματίζεται εδώ και καιρό μια στρατιωτική επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν και η σημερινή επίθεση θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν περιφερειακό πόλεμο που θα ενέπλεκε τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες απέσυραν ορισμένους διπλωμάτες και προσωπικό από τη Μέση Ανατολή αυτή την εβδομάδα, φοβούμενες ένα ιρανικό χτύπημα αντιποίνων.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προειδοποίησε τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου να μην επιτεθεί στο Ιράν, αυξάνοντας τις εντάσεις μεταξύ των δύο ηγετών. Δεν είναι ακόμη σαφές εάν η επίθεση είναι μια προσπάθεια να επηρεαστούν οι πυρηνικές συνομιλίες μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν.
Γιατί τώρα η επίθεση
Το Ισραήλ είναι από καιρό αποφασισμένο να εμποδίσει το Ιράν, τον σφοδρότερο εχθρό του, να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Από την άνοδο της Ισλαμικής Δημοκρατίας στα τέλη της δεκαετίας του 1970, οι ηγέτες του Ιράν έχουν επανειλημμένα υποσχεθεί να καταστρέψουν το Ισραήλ.
Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει προχωρήσει σημαντικά την τελευταία δεκαετία, λένε οι αναλυτές. Τώρα βρίσκεται είναι κοντά στο να κατασκευάσει αρκετό πυρηνικό υλικό για να τροφοδοτήσει 10 πυρηνικά όπλα, αν και η παραγωγή μιας βόμβας πιθανότατα θα διαρκέσει πολλούς μήνες. Την Πέμπτη, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας δήλωσε ότι το Ιράν δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων – η πρώτη τέτοια μομφή εδώ και δύο δεκαετίες.
Το Ιράν καταδίκασε την ψηφοφορία, λέγοντας ότι «θέτει εντελώς υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία και το κύρος» του πυρηνικού παρατηρητή. Αλλά το Ιράν έχει αποδυναμωθεί από τότε που η Χαμάς ξεκίνησε την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ η οποία πυροδότησε τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας. Η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, οι οποίες υποστηρίζονται από το Ιράν, έχουν αποδεκατιστεί στους πολέμους τους με το Ισραήλ.
Ο Νετανιάχου έχει υποστηρίξει ιδιωτικά ότι η ευπάθεια του Ιράν δεν θα διαρκέσει πολύ, πράγμα που σημαίνει ότι το Ισραήλ έχει ένα περιορισμένο παράθυρο για να ξεκινήσει μια επίθεση.
«Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το Ιράν δεν θα έχει πυρηνικά όπλα», είπε σε ομιλία του τον Απρίλιο.
Το Ιράν είχε χρησιμοποιήσει την απειλή μιας τρομερής απάντησης από τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο ως αποτρεπτικό μέσο κατά της ισραηλινής επίθεσης. Αλλά αφού η Χεζμπολάχ επιτέθηκε στο Ισραήλ σε αλληλεγγύη προς τη Χαμάς, το Ισραήλ κατατρόπωσε την ομάδα, εξαλείφοντας μεθοδικά την ηγεσία της και σκοτώνοντας χιλιάδες μαχητές της.
Οι ισραηλινές επιθέσεις εναντίον της αεράμυνας του Ιράν πέρυσι αποδυνάμωσαν τις δυνατότητές τους, επιτρέποντας στα ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη να ξεκινήσουν με μεγαλύτερη ασφάλεια μια νέα μαζική επίθεση, σύμφωνα με αξιωματούχους και αναλυτές. Εάν το Ισραήλ περίμενε πάρα πολύ, το Ιράν θα μπορούσε να αποκαταστήσει τις απώλειες, ανέφεραν οι αναλυτές.
Ποια είναι η κατάσταση των συνομιλιών ΗΠΑ-Ιράν για τα πυρηνικά;
Αμερικανοί και Ιρανοί διαπραγματευτές σχεδίαζαν νέο γύρο συνομιλιών την Κυριακή στο Ομάν παρά το αδιέξοδο σχετικά με το αν το Ιράν θα πρέπει να είναι σε θέση να συνεχίσει να εμπλουτίζει ουράνιο εντός των συνόρων του.
Ωστόσο, μετά το ισραηλινό χτύπημα το Ιράν ανακοίνωσε, σύμφωνα με τη δημόσια τηλεόραση, ότι δεν θα συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά με τις Ηνωμένες Πολιτείες που είχαν προγραμματιστεί για την Κυριακή ή σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις μέχρι νεωτέρας.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ απέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες από την πυρηνική συμφωνία του 2015 με το Ιράν που υπογράφηκε από τον Μπαράκ Ομπάμα, χλευάζοντας τη συμφωνία ως «μονόπλευρη». Μέχρι πρότινος φαινόταν πρόθυμος να αποφύγει να εμπλακεί σε μια μεγάλης κλίμακας σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, δήλωσε ότι το Ιράν είχε υιοθετήσει μια «απαράδεκτη» διαπραγματευτική θέση και υποβάθμισε τις προοπτικές μιας συμφωνίας. «Γίνομαι όλο και λιγότερο σίγουρος γι ‘αυτό», δήλωσε στη New York Post σε ένα podcast την Τετάρτη. «Φαίνεται να καθυστερούν και νομίζω ότι αυτό είναι κρίμα».
Ωστόσο, ο Τραμπ είχε προειδοποιήσει πολλές φορές τον Νετανιάχου να μην επιτεθεί στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, ενώ οι συνομιλίες βρίσκονται σε εξέλιξη. «Του είπα ότι αυτό θα ήταν ανάρμοστο να γίνει τώρα, επειδή είμαστε πολύ κοντά σε μια λύση», δήλωσε ο Τραμπ τον Μάιο.
Γιατί Ισραήλ και Ιράν βρίσκονται σε κόντρα
Το Ιράν και το Ισραήλ είναι εχθροί εδώ και δεκαετίες. Το Ιράν έχει υποστηρίξει ένα δίκτυο ομάδων πολιτοφυλακής, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ στον Λίβανο και της Χαμάς στη Γάζα, για να πιέσει το Ισραήλ σε πολλαπλά μέτωπα. Το Ισραήλ βομβάρδισε τοποθεσίες στη Συρία και δολοφόνησε Ιρανούς πυρηνικούς επιστήμονες.
Τον τελευταίο χρόνο, ο σκιώδης πόλεμος τους έχει γίνει απροκάλυπτος. Τον Απρίλιο του 2024, το Ισραήλ δολοφόνησε Ιρανούς αρχηγούς ασφαλείας σε αεροπορική επιδρομή στη Συρία, ωθώντας το Ιράν να εκτοξεύσει εκατοντάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους στο Ισραήλ. Το Ισραήλ αργότερα αντεπιτέθηκε στο Ιράν.
Αρκετούς μήνες αργότερα, το Ιράν εκτόξευσε περισσότερους από 150 πυραύλους στο Ισραήλ ως απάντηση στη δολοφονία του Χασάν Νασράλα, ηγέτη της Χεζμπολάχ, στο Λίβανο και στη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια, ηγέτη της Χαμάς, στην Τεχεράνη. Το Ισραήλ ανταπέδωσε βομβαρδίζοντας ξανά την αεράμυνα του Ιράν. Οι επιθέσεις του Ισραήλ έχουν ουσιαστικά καταστρέψει τέσσερα συστήματα αεράμυνας S-300 που είχε αγοράσει το Ιράν από τη Ρωσία, δήλωσαν Ιρανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου ενός κοντά στη Νατάνζ, που επλήγη από την πρώτη σημερινή επίθεση, με άγνωστη προς το παρόν την έκταση της ζημιάς.
Μπορεί μόνο του το Ισραήλ;
Το Ισραήλ διαθέτει εξελιγμένες στρατιωτικές δυνατότητες. Ωστόσο, στρατιωτικοί αναλυτές λένε ότι η καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν θα ήταν δύσκολη, ακόμη και για μία από τις ισχυρότερες δυνάμεις στη Μέση Ανατολή, και πιθανότατα θα απαιτούσε στρατιωτική υποστήριξη από τις ΗΠΑ. Τα προηγούμενα ισραηλινά σχέδια να επιτεθούν στο Ιράν βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στην υποστήριξη των ΗΠΑ.
Οι ειδικοί λένε ότι η καταστροφή όλων των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν- μερικές από τις οποίες βρίσκονται σε βαριά ενισχυμένες υπόγειες εγκαταστάσεις κάτω από βουνά – θα απαιτούσε εξαιρετικά ισχυρά πυρομαχικά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μέχρι στιγμής αρνηθεί τα ισραηλινά αιτήματα να παράσχουν τη μεγαλύτερη βόμβα στο οπλοστάσιό τους, ένα «bunker-buster» 30.000 λιβρών.
Η ισραηλινή επίθεση μπορεί να οδηγήσει το πρόγραμμα κατασκευής όπλων σε βαθύτερα υπόγεια. Η ισραηλινή επίθεση θα μπορούσε επίσης να ωθήσει τους ηγέτες του Ιράν να αποφασίσουν τελικά να κάνουν αγώνα δρόμου για τη βόμβα – τη γραμμή που οι μουλάδες και οι στρατηγοί για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα δεν έχουν περάσει.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
