Αυξημένο είναι το ενδιαφέρον για ευρωπαϊκές ψηφιακές υπηρεσίες τους τελευταίους μήνες. Αυτό υποδηλώνουν τα στοιχεία της εταιρείας ψηφιακής έρευνας αγοράς Similarweb, σε μια περίοδο που ο σκεπτικισμός απέναντι στις μεγάλες αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες και την ισχύ τους γίνεται μεγαλύτερος. Όλο και περισσότεροι πολίτες αναζητούν παρόχους email, μηνυμάτων και ακόμη και αναζήτησης εκτός Ηνωμένων Πολιτειών, σημειώνει το Reuters.
Σε έναν πάγκο αγοράς στο Βερολίνο, που διαχειρίζεται η φιλανθρωπική οργάνωση Topio, εθελοντές βοηθούν όσους θέλουν να απαλλάξουν τα τηλέφωνά τους από την επιρροή των αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών. Από την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, η ουρά για τις υπηρεσίες τους έχει μεγαλώσει αισθητά.
Οι πρώτοι μήνες της δεύτερης προεδρίας Τραμπ έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη ορισμένων Ευρωπαίων στον μακροχρόνιο σύμμαχό τους, καθώς ο ίδιος έχει δείξει πρόθεση να αποσύρει τις ΗΠΑ από τον παραδοσιακό ρόλο τους στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, ενώ έχει εξαπολύσει και έναν εμπορικό πόλεμο που στοχεύει κύριες ευρωπαϊκές εξαγωγές όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα.
Ευρωπαίοι αναζητούν μηαμερικανικές λύσεις
«Το ζήτημα είναι η συγκέντρωση εξουσίας στις αμερικανικές εταιρείες», λέει ο ιδρυτής της Topio, Μάικλ Βιρτς, την ώρα που συνεργάτης του εγκαθιστούσε σε κινητό πελάτη μια έκδοση του Android χωρίς συνδέσεις με το οικοσύστημα της Google. Ο Βιρτς παρατηρεί ότι το προφίλ όσων προσέρχονται έχει αλλάξει: «Παλιά ερχόντουσαν άνθρωποι που ήξεραν πολλά για την προστασία δεδομένων. Τώρα έρχονται πολιτικά ενημερωμένοι πολίτες που νιώθουν εκτεθειμένοι».
Ο διευθύνων σύμβουλος της Tesla, Ίλον Μασκ, που είναι επίσης ιδιοκτήτης της X, υπήρξε στενός σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου πριν τη δημόσια αψιμαχία τους, ενώ οι επικεφαλής των Amazon, Meta και Alphabet (μητρική της Google) βρίσκοντα στις πρώτες σειρές στην ορκωμοσία του Τραμπ τον Ιανουάριο. Λίγο πριν αναλάβει ο Τραμπ, ο απερχόμενος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε προειδοποιήσει για ένα ολιγαρχικό «τεχνολογικόβιομηχανικό σύμπλεγμα» που απειλεί τη δημοκρατία.
Η μηχανή αναζήτησης Ecosia, με έδρα το Βερολίνο, αναφέρει ότι έχει ωφεληθεί από την επιθυμία κάποιων να αποφύγουν αμερικανικές εναλλακτικές όπως το Bing της Microsoft ή τη Google, που κυριαρχεί στις διαδικτυακές αναζητήσεις και είναι ο μεγαλύτερος πάροχος email παγκοσμίως. «Όσο χειρότερα γίνονται τα πράγματα, τόσο καλύτερα για εμάς», λέει ο ιδρυτής Κρίστιαν Κρολ για την Ecosia, της οποίας το επιχειρηματικό μοντέλο βασίζεται στη διάθεση των κερδών της σε περιβαλλοντικά έργα.
Τα στοιχεία της Similarweb δείχνουν ότι οι αναζητήσεις στην Ecosia από την Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκαν κατά 27% σε ετήσια βάση, ενώ η εταιρεία κατέχει πλέον το 1% της γερμανικής αγοράς μηχανών αναζήτησης. Ωστόσο, οι 122 εκατομμύρια επισκέψεις από τις 27 χώρες της ΕΕ τον Φεβρουάριο είναι ελάχιστες μπροστά στα 10,3 δισεκατομμύρια επισκέψεις στη Google, της οποίας η μητρική Alphabet είχε έσοδα περίπου 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική το 2024 — σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου κύκλου εργασιών της. Η Ecosia είχε κέρδη 3,2 εκατ. ευρώ τον Απρίλιο, από τα οποία 770.000 ευρώ διατέθηκαν για τη φύτευση 1,1 εκατομμυρίων δέντρων.
Ψηφιακή κυριαρχία
Η αναζήτηση εναλλακτικών παρόχων συνοδεύει μια ευρύτερη συζήτηση στην Ευρώπη για την «ψηφιακή κυριαρχία» — την ιδέα ότι η εξάρτηση από εταιρείες των ολοένα και πιο απομονωτικών ΗΠΑ αποτελεί απειλή για την οικονομία και την ασφάλεια της ηπείρου.
«Καθημερινοί άνθρωποι, που παλιότερα δεν θα σκέφτονταν ποτέ ότι έχει σημασία αν χρησιμοποιούν αμερικανική υπηρεσία, τώρα λένε “περίμενε λίγο!”», αναφέρει η ειδικός στη διαδικτυακή ρύθμιση Μαρία Φάρελ, που ζει στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Η κομμώτριά μου με ρωτούσε σε τι να αλλάξει».
Η χρήση του ProtonMail, με έδρα την Ελβετία, αυξήθηκε κατά 11,7% στην Ευρώπη μέχρι τον Μάρτιο σε σύγκριση με πέρυσι, σύμφωνα με τη Similarweb, ενώ η χρήση του Gmail της Alphabet, που έχει περίπου το 70% της παγκόσμιας αγοράς email, μειώθηκε κατά 1,9%. Το ProtonMail, που προσφέρει δωρεάν και επί πληρωμή υπηρεσίες, αναφέρει αύξηση χρηστών από την Ευρώπη μετά την επανεκλογή Τραμπ, χωρίς να δίνει συγκεκριμένους αριθμούς.
Οι αμερικανικές εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως η Meta, μητρική του Facebook και του Instagram, υποστηρίζουν ότι ο Νόμος Ψηφιακών Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισοδυναμεί με λογοκρισία των πλατφορμών τους. Από την πλευρά τους, οι αξιωματούχοι της ΕΕ υποστηρίζουν ότι ο νόμος θα κάνει το διαδίκτυο ασφαλέστερο, υποχρεώνοντας τους τεχνολογικούς κολοσσούς να ελέγχουν το παράνομο περιεχόμενο.
Πόσο εύκολο είναι να γίνει κάτι τέτοιο;
Η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας προσπαθεί και η ίδια να μειώσει την εξάρτηση από την αμερικανική τεχνολογία, δεσμευόμενη στη συμφωνία συνασπισμού να κάνει μεγαλύτερη χρήση ανοιχτού λογισμικού και τοπικής υποδομής cloud. Το Βερολίνο έχει επίσης χρηματοδοτήσει την πρόσβαση της Ουκρανίας σε δίκτυο δορυφορικού διαδικτύου που λειτουργεί από τη γαλλική Eutelsat, αντί για το Starlink του Μασκ.
Ωστόσο, με τη σύγχρονη ζωή να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τεχνολογία, «το να αποκοπεί κανείς εντελώς από την αμερικανική τεχνολογία με ουσιαστικό τρόπο είναι, θα έλεγα, μάλλον αδύνατο», σχολιάζει ο Μπιλ Μπάντινγκτον από την αμερικανική μη κερδοσκοπική οργάνωση Electronic Frontier Foundation. Τα πάντα, από τις ειδοποιήσεις push μέχρι τα δίκτυα παράδοσης περιεχομένου που στηρίζουν πολλές ιστοσελίδες και τον τρόπο δρομολόγησης της διαδικτυακής κίνησης, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε αμερικανικές εταιρείες και υποδομές.
Τόσο η Ecosia όσο και η γαλλική μηχανή αναζήτησης Qwant εξαρτώνται εν μέρει από αποτελέσματα που παρέχονται από τη Google και το Bing της Microsoft, ενώ η Ecosia λειτουργεί σε cloud πλατφόρμες, κάποιες από τις οποίες φιλοξενούνται από τους ίδιους τεχνολογικούς κολοσσούς από τους οποίους υπόσχεται διαφυγή.
Παρόλα αυτά, μια ομάδα στο forum Reddit με το όνομα BuyFromEU αριθμεί 211.000 μέλη. «Μόλις ακύρωσα το Dropbox μου και θα αλλάξω στο Proton Drive», γράφει μια ανάρτηση.
Το Mastodon, μια αποκεντρωμένη υπηρεσία μέσων κοινωνικής δικτύωσης που ανέπτυξε ένας Γερμανός προγραμματιστής, παρατήρησε έκρηξη νέων χρηστών πριν από δύο χρόνια όταν ο Μασκ αγόρασε το Twitter, που μετονομάστηκε σε X. Ωστόσο, παραμένει μια εξειδικευμένη υπηρεσία.
Το Signal, μια εφαρμογή μηνυμάτων που διαχειρίζεται ένα αμερικανικό μη κερδοσκοπικό ίδρυμα, έχει επίσης δει αύξηση στις εγκαταστάσεις από την Ευρώπη. Τα στοιχεία της Similarweb δείχνουν αύξηση 7% στη χρήση του Signal τον Μάρτιο, ενώ η χρήση του WhatsApp της Meta παρέμεινε στάσιμη.
