Το μέλλον της Κριμαίας βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο του ειρηνευτικού σχεδίου του προέδρου Τραμπ – Και δεν είναι σύμφωνο με τις φιλοδοξίες του Κιέβου
Τους λόγους που ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν μπορεί -και δεν πρόκειται- να εγκαταλείψει την Κριμαία για χάρη μιας συμφωνίας, και τις ευρύτερες επιπτώσεις, εξηγεί σε ανάλυσή του το BBC.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν αρχικά αρνήθηκε ότι είχε οποιαδήποτε σχέση με την κατάληψη της Κριμαίας από τη Ρωσία τον Φεβρουάριο του 2014, όταν μυστηριώδεις μασκοφόροι κομάντο με στολές παραλλαγής χωρίς διακριτικά κατέλαβαν το τοπικό κοινοβούλιο και αναπτύχθηκαν σε όλη τη χερσόνησο.
Αυτοί οι «άγνωστοι πράσινοι άντρες» σηματοδότησαν την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, ο οποίος κορυφώθηκε με την ευρείας κλίμακας εισβολή του 2022 αναφέρει το BBC.
Το μέλλον της Κριμαίας βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο του ειρηνευτικού σχεδίου του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, κάτι που οδήγησε τον Ουκρανό Βολοντίμιρ Ζελένσκι να αποκλείσει την αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου της χερσονήσου.
Οι ακριβείς όροι του σχεδίου του δεν έχουν δημοσιευθεί, αλλά οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα περιλαμβάνει την αναγνώριση της Κριμαίας από τις ΗΠΑ ως νόμιμο τμήμα της Ρωσίας – de jure στα λατινικά.
Για τον Τραμπ, η νότια χερσόνησος της Ουκρανίας «χάθηκε πριν από χρόνια» και «δεν αποτελεί καν μέρος της συζήτησης» στις ειρηνευτικές συνομιλίες.
Αλλά για τον Ζελένσκι να αποκηρύξει την Κριμαία ως αδιαίρετο τμήμα της Ουκρανίας θα ήταν αδιανόητο.
Σύμφωνα με τα λόγια της βουλευτού της αντιπολίτευσης Ιρίνα Γκερασένκο «η εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία είναι κόκκινη γραμμή για την Ουκρανία και τους Ουκρανούς».
Ο Τραμπ επεσήμανε ότι «αν [ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι] θέλει την Κριμαία, γιατί δεν αγωνίστηκαν για αυτήν πριν από 11 χρόνια, όταν παραδόθηκε στη Ρωσία χωρίς να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός;».
Κάποιοι πυροβολισμοί έπεσαν, αλλά η Κριμαία καταλήφθηκε υπό την απειλή των όπλων κατά τη διάρκεια ενός κενού εξουσίας.
Ο Πούτιν παραδέχτηκε αργότερα ότι σχεδίασε την αρπαγή της σε μια ολονύχτια συνάντηση με τους αξιωματούχους του, λίγες μέρες μετά την ανατροπή του φιλορώσου ηγέτη της Ουκρανίας στο Κίεβο.
Η Κριμαία εμπόδιο για τον Τραμπ
Για έναν ηγέτη των ΗΠΑ που βιάζεται να εξασφαλίσει μια ειρηνευτική συμφωνία, η Κριμαία θα μπορούσε να γίνει ένα μεγάλο εμπόδιο.
Ο Τραμπ έχει δίκιο ότι υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες η Ουκρανία να ανακτήσει την Κριμαία στο άμεσο μέλλον, και στην πραγματικότητα βρίσκεται -de facto- υπό ρωσικό έλεγχο. Αλλά αυτό απέχει πολύ από την αναγνώρισή της ως νόμιμη έκταση της Ρωσίας.
Ο Ζελένσκι επισημαίνει μια «διακήρυξη της Κριμαίας» του 2018 από τον τότε υπουργό Εξωτερικών του Τραμπ, Μάικ Πομπέο.
Ο Πομπέο είπε ότι οι ΗΠΑ απέρριψαν «την απόπειρα προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία» και δεσμεύτηκε να συνεχίσει μέχρι να αποκατασταθεί η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.
Ο υπαινιγμός του Ζελένσκι είναι ότι ο Τραμπ υποστήριξε την Ουκρανία στην Κριμαία τότε, και θα πρέπει να εμμείνει στην υποστήριξή της και τώρα.
Εάν μια προσάρτηση που δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα εγκριθεί από τις ΗΠΑ ως νόμιμη, τι θα σήμαινε αυτό για το διεθνές δίκαιο και τις αρχές του καταστατικού του ΟΗΕ;
Εβδομάδες μετά την έναρξη του πλήρους πολέμου της Ρωσίας, υπήρξε μια αρχική πρόταση στην Κωνσταντινούπολη να παγώσει το ζήτημα έτσι ώστε η Ρωσία και η Ουκρανία να επιδιώξουν να το λύσουν τα επόμενα 10-15 χρόνια.
Η ιδέα δεν εφαρμόστηκε, αλλά ήταν ένας τρόπος να ξεπεραστεί αυτό το εμπόδιο.
Ο Ζελένσκι περιορίζεται από το ουκρανικό σύνταγμα
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήταν ξεκάθαρος ότι δεν έχει καμία ισχύ να εγκαταλείψει την Κριμαία: «Δεν υπάρχει τίποτα να συζητήσουμε εδώ. Αυτό είναι αντίθετο με το σύνταγμά μας».
Το άρθρο 2 του Συντάγματος ορίζει ότι η κυριαρχία της Ουκρανίας «εκτείνεται σε ολόκληρη την επικράτειά της», η οποία «μέσα στα σημερινά της σύνορα είναι αδιαίρετη και απαραβίαστη».
Οποιαδήποτε αλλαγή στο έδαφος της Ουκρανίας πρέπει να παραπεμφθεί σε εθνικό δημοψήφισμα, το οποίο πρέπει να εγκριθεί από το ουκρανικό κοινοβούλιο.
Δεν είναι μόνο ο πρόεδρος Τραμπ που έχει προβλήματα με το Κίεβο. Η Ρωσία βλέπει επίσης το ουκρανικό σύνταγμα ως «εμπόδιο» στις ειρηνευτικές προσπάθειες.
Τα συντάγματα μπορούν να αλλάξουν, αλλά όχι όσο η Ουκρανία βρίσκεται υπό στρατιωτικό νόμο.
Η έγκριση της παράνομης προσάρτησης της Ρωσίας δεν θα ήταν απλώς μια κόκκινη γραμμή για την Ουκρανία, αλλά θα ήταν ένα τρομακτικό προηγούμενο για χώρες όπως η Ρουμανία που συνορεύουν με τη Μαύρη Θάλασσα. Το προηγούμενο θα γινόταν αισθητό πολύ πέρα από τη Μαύρη Θάλασσα.
Έχει βάση η αξίωση της Μόσχας για την Κριμαία;
Για ιστορικούς λόγους, οι Ρώσοι βλέπουν εδώ και καιρό την Κριμαία ως μέρος της επικράτειάς τους και ο Πούτιν έχει μιλήσει για «ζωντανό και άρρηκτο δεσμό» με τη χερσόνησο με τα θέρετρα της Μαύρης Θάλασσας και το γαλήνιο καλοκαιρινό κλίμα.
Αλλά η Κριμαία μαζί με την υπόλοιπη Ουκρανία ψήφισαν υπέρ της ανεξαρτησίας από την καταρρέουσα Σοβιετική Ένωση το 1991 και το Κίεβο επέτρεψε στη Ρωσία να μισθώσει το λιμάνι της Σεβαστούπολης ως βάση για τον στόλο της Μαύρης Θάλασσας.
Μετά την προσάρτησή της το 2014, ο Πούτιν προσπάθησε να εδραιώσει τον έλεγχο της Ρωσίας στην Κριμαία, πρώτα με μια γέφυρα μήκους 19 χιλιομέτρων που κατασκευάστηκε πάνω από το στενό του Κερτς το 2018 και στη συνέχεια με την κατάληψη μιας χερσαίας γέφυρας κατά μήκος της ακτής της Αζοφικής Θάλασσας το 2022.
Ο Πούτιν ένιωσε ότι διόρθωνε ένα λάθος που έγινε στη Ρωσία όταν ο Σοβιετικός ηγέτης Νικήτα Χρουστσόφ παραχώρησε την Κριμαία στην Ουκρανία το 1954. Τη Ρωσία, ανέφερε χαρακτηριστικά, «δεν τη λήστεψαν απλώς, τη λεηλάτησαν».
Η Κριμαία προσαρτήθηκε για πρώτη φορά από την τσαρική Ρωσία υπό την Αικατερίνη της Μεγάλη το 1783, και παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό μέρος της Ρωσίας μέχρι την απόφαση του Χρουστσόφ.
Η Ρωσία και η Ουκρανία ήταν και οι δύο σοβιετικές δημοκρατίες, επομένως δεν ήταν θέμα για το Κρεμλίνο το 1954.
Περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της Κριμαίας ήταν Ρώσοι, κυρίως επειδή η αρχική πλειοψηφία των Τατάρων της Κριμαίας εκτοπίστηκε υπό τον Σοβιετικό δικτάτορα Στάλιν το 1944.
Οι Τάταροι μπόρεσαν να επιστρέψουν στην Κριμαία από την εξορία μόλις το 1989, καθώς η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε, και τώρα αποτελούν περίπου το 15% του πληθυσμού της Κριμαίας.
Η Ρωσία διοργάνωσε άμεσα δημοψήφισμα τον Μάρτιο του 2014, αλλά απορρίφθηκε ως νόθο από τη διεθνή κοινότητα και η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα που υποστηρίζει την ουκρανική κυριαρχία.
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έκρινε ότι η δραστηριότητα της Ρωσίας στην Κριμαία ισοδυναμεί με «συνεχιζόμενη κατοχή».
Ο Ρεφάτ Τσουμπάροφ, Πρόεδρος του Μετζλίς, ενός οργάνου που εκπροσωπεί τους Τατάρους της Κριμαίας, επέμεινε ότι η Ουκρανία πρέπει να απορρίψει κατηγορηματικά οποιαδήποτε εδαφική παραχώρηση με αντάλλαγμα την ειρήνη.
«Η Κριμαία είναι η πατρίδα των ιθαγενών Τατάρων της Κριμαίας και αναπόσπαστο τμήμα της Ουκρανίας», διεμήνυσε.
Η Κριμαία μπορεί να μην είναι το μόνο πρόβλημα
Το ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί, αλλά σύμφωνα με διάφορες αναφορές και παρατηρήσεις Αμερικανών αξιωματούχων, η Ουκρανία θα πρέπει να τηρήσει άλλους δύσκολους όρους.
Η κατοχή σχεδόν του 20% της Ουκρανίας από τη Ρωσία θα αναγνωριστεί ντε φάκτο, παγώνοντας ουσιαστικά τη σύγκρουση σε τέσσερις ουκρανικές περιοχές: Ντόνετσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια.
Αυτό θα υποστηριχθεί από μια «ισχυρή εγγύηση ασφάλειας», σύμφωνα με το αμερικανικό πρακτορείο Axios, υποστηριζόμενη πιθανώς από έναν «συνασπισμό των πρόθυμων» που περιλαμβάνει το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία αλλά όχι τις ΗΠΑ.
Θα υπάρχει μια δέσμευση να μην γίνει δεκτή η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ, αν και θα μπορούσε να ενταχθεί στην ΕΕ. Όλες οι κυρώσεις των ΗΠΑ θα αρθούν και η οικονομική συνεργασία με τις ΗΠΑ θα ενισχυθεί.
Το Axios αναφέρει επίσης ότι η Ρωσία θα πρέπει να επιστρέψει μια μικρή περιοχή του κατεχόμενου Χαρκόβου, και να επιτρέψει στην Ουκρανία «ανεμπόδιστη διέλευση» στον ποταμό Δνείπερο, ενώ οι ΗΠΑ θα πάρουν υπό την εξουσία τους τον πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στη Ζαπορίζια, που κατέλαβε η Ρωσία το 2022.
Στη συνέχεια, προβλέπεται μια συμφωνία Ουάσιγκτον – Κιέβου για την κατανομή των κερδών από τα ουκρανικά ορυκτά, την οποία ο Ουκρανός πρωθυπουργός Ντένις Σμίχαλ αναμένεται να υπογράψει με τις ΗΠΑ μέχρι το Σάββατο.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
