Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ισχυριστεί με θράσος ότι έχει σχεδόν απεριόριστη εξουσία να παρακάμπτει το Κογκρέσο και να επιβάλλει σαρωτικούς φόρους σε ξένα προϊόντα. Τώρα, ομοσπονδιακό εφετείο των ΗΠΑ του έβαλε ένα εμπόδιο στο δρόμο του κρίνοντας ότι ο Τραμπ το παράκανε όταν κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να δικαιολογήσει την επιβολή σαρωτικών δασμών στις εισαγωγές σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου.
Η απόφαση επικύρωσε σε μεγάλο βαθμό μια απόφαση από ένα εξειδικευμένο ομοσπονδιακό δικαστήριο στη Νέα Υόρκη τον περασμένο Μάιο. Παράλληλα όμως, η απόφαση του εφετείου με ψήφους 7-4 απέρριψε μέρος αυτής δίνοντας στην κυβέρνηση Τραμπ χρόνο να ασκήσει έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.
Παρόλα αυτά, η απόφαση του εφετείου ήταν ένα μεγάλο πισωγύρισμα για τον Τραμπ, του οποίου οι ασταθείς εμπορικές πολιτικές έχουν συγκλονίσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές, έχουν παραλύσει τις επιχειρήσεις λόγω αβεβαιότητας και έχουν εγείρει φόβους για υψηλότερες τιμές και επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης.
Ποιους δασμούς μείωσε το δικαστήριο;
Η απόφαση του δικαστηρίου επικεντρώνεται στους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ τον περασμένο Απρίλιο σε σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ και στους δασμούς που επέβαλε πιο πριν, στην Κίνα, το Μεξικό και τον Καναδά.
Υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ στις 2 Απριλίου — την «Ημέρα της Απελευθέρωσης», όπως την αποκάλεσε — επέβαλε τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς έως και 50% σε χώρες με τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εμπορικό έλλειμμα και βασικούς δασμούς 10% σε σχεδόν όλους τους άλλους. Αργότερα ανέστειλε τους αμοιβαίους δασμούς για 90 ημέρες για να δώσει στις χώρες χρόνο να διαπραγματευτούν εμπορικές συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες – και να μειώσουν τα εμπόδια στις αμερικανικές εξαγωγές. Ορισμένες από αυτές το έκαναν – συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιαπωνίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης – και συμφώνησαν σε μονόπλευρες συμφωνίες με τον Τραμπ για να αποφύγουν ακόμη μεγαλύτερους δασμούς.
Όσοι δεν υποχώρησαν – ή δεν προκάλεσαν με άλλο τρόπο την οργή του Τραμπ – επλήγησαν περισσότερο νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Για παράδειγμα, το Λάος επλήγη από δασμούς 40% και η Αλγερία με δασμό 30%. Ο Τραμπ διατήρησε επίσης τους βασικούς δασμούς.
Επικαλούμενος την εξουσία που έχει να ενεργεί χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, ο Τραμπ δικαιολόγησε τους φόρους βάσει του Νόμου περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης του 1977 κηρύσσοντας τα μακροχρόνια εμπορικά ελλείμματα των Ηνωμένων Πολιτειών «εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης».
Τον Φεβρουάριο, είχε επικαλεστεί τον νόμο για την επιβολή δασμών στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα, λέγοντας ότι η παράνομη ροή μεταναστών και ναρκωτικών πέρα από τα σύνορα των ΗΠΑ ισοδυναμούσε με εθνική έκτακτη ανάγκη και ότι οι τρεις χώρες έπρεπε να κάνουν περισσότερα για να την σταματήσουν.
Το Σύνταγμα των ΗΠΑ δίνει στο Κογκρέσο την εξουσία να καθορίζει φόρους, συμπεριλαμβανομένων των δασμών. Ωστόσο, οι νομοθέτες έχουν σταδιακά επιτρέψει στους προέδρους να αναλάβουν μεγαλύτερη εξουσία επί των δασμών — και ο Τραμπ την έχει αξιοποιήσει στο έπακρο.
Η δικαστική προσφυγή δεν καλύπτει όμως κάποιους άλλους δασμούς του Τραμπ όπως σε ξένο χάλυβα, αλουμίνιο και αυτοκίνητα που επέβαλε ο πρόεδρος μετά από έρευνες του Υπουργείου Εμπορίου που κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτές οι εισαγωγές αποτελούσαν απειλές για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Ούτε περιλαμβάνει τους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ στην Κίνα κατά την πρώτη του θητεία — τους οποίους ο Τζο Μπάιντεν διατήρησε — μετά από κυβερνητική έρευνα που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Κινέζοι χρησιμοποίησαν αθέμιτες πρακτικές για να δώσουν στις δικές τους τεχνολογικές εταιρείες ένα πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων τους από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυτικές χώρες.
Γιατί το δικαστήριο αποφάνθηκε κατά του προέδρου;
Η κυβέρνηση είχε υποστηρίξει ότι τα δικαστήρια είχαν εγκρίνει την επείγουσα χρήση δασμών από τον τότε πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον που ακολούθησε την απόφασή του να τερματίσει μια πολιτική που συνέδεε το αμερικανικό δολάριο με την τιμή του χρυσού. Η κυβέρνηση Νίξον επικαλέστηκε με επιτυχία τότε την εξουσία της βάσει του Νόμου περί Εμπορίου με τον Εχθρό του 1917.
Τον Μάιο, το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ στη Νέα Υόρκη απέρριψε το επιχείρημα, κρίνοντας ότι οι δασμοί του Τραμπ για την Ημέρα της Απελευθέρωσης «υπερβαίνουν κάθε εξουσία που έχει παραχωρηθεί στον Πρόεδρο» βάσει του νόμου περί έκτακτης ανάγκης. Κατά την απόφασή του, το εμπορικό δικαστήριο συνδύασε δύο προσφυγές – μία από πέντε επιχειρήσεις και μία από 12 πολιτείες των ΗΠΑ – σε μία ενιαία υπόθεση.
Την Παρασκευή, το ομοσπονδιακό εφετείο αποφάσισε με ψήφους 7-4 ότι «φαίνεται απίθανο το Κογκρέσο να σκόπευε… να χορηγήσει στον Πρόεδρο απεριόριστη εξουσία να επιβάλλει δασμούς».
Πού οδηγεί αυτό την εμπορική ατζέντα του Τραμπ;
Η κυβέρνηση έχει υποστηρίξει ότι εάν οι δασμοί του Τραμπ καταργηθούν, ίσως χρειαστεί να επιστρέψει μέρος των εισαγωγικών φόρων που έχει εισπράξει, προκαλώντας οικονομικό πλήγμα στο Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ. Τα έσοδα από τους δασμούς ανήλθαν σε 159 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι τον Ιούλιο, υπερδιπλάσια από ό,τι ήταν την ίδια χρονική στιγμή το προηγούμενο έτος. Πράγματι, το Υπουργείο Δικαιοσύνης προειδοποίησε σε νομική κατάθεση αυτόν τον μήνα ότι η ανάκληση των δασμών θα μπορούσε να σημάνει «οικονομική καταστροφή» για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Θα μπορούσε επίσης να θέσει τον Τραμπ σε ασταθές έδαφος στην προσπάθειά του να επιβάλει δασμούς στο μέλλον.
«Ενώ οι υπάρχουσες εμπορικές συμφωνίες ενδέχεται να μην καταρρεύσουν αυτόματα, η κυβέρνηση θα μπορούσε να χάσει έναν πυλώνα της διαπραγματευτικής της στρατηγικής, ο οποίος μπορεί να ενθαρρύνει ξένες κυβερνήσεις να αντισταθούν σε μελλοντικές απαιτήσεις, να καθυστερήσουν την εφαρμογή προηγούμενων δεσμεύσεων ή ακόμη και να επιδιώξουν επαναδιαπραγμάτευση όρων», δήλωσε η Ashley Akers, ανώτερη σύμβουλος στο δικηγορικό γραφείο Holland & Knight και πρώην δικηγόρος του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Ο πρόεδρος ορκίστηκε να παραπέμψει την υπόθεση στο Ανώτατο Δικαστήριο. «Εάν παραμείνει αυτή η απόφαση θα καταστρέψει κυριολεκτικά τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής», έγραψε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που διαθέτει.
Ο Τραμπ έχει όντως εναλλακτικούς νόμους για την επιβολή φόρων εισαγωγής, αλλά αυτοί θα περιόριζαν την ταχύτητα και τη σοβαρότητα με την οποία θα μπορούσε να ενεργήσει. Για παράδειγμα, στην απόφασή του τον Μάιο, το εμπορικό δικαστήριο σημείωσε ότι ο Τραμπ διατηρεί πιο περιορισμένη εξουσία να επιβάλλει δασμούς για την αντιμετώπιση των εμπορικών ελλειμμάτων βάσει ενός άλλου νόμου, του Εμπορικού Νόμου του 1974. Αλλά αυτός ο νόμος περιορίζει τους δασμούς στο 15% και σε μόλις 150 ημέρες για τις χώρες με τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μεγάλα εμπορικά ελλείμματα.
Η κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να επικαλεστεί δασμούς χρησιμοποιώντας διαφορετική νομική εξουσία όπως έκανε με τους δασμούς σε ξένο χάλυβα, αλουμίνιο και αυτοκίνητα. Αλλά αυτό απαιτεί έρευνα του Υπουργείου Εμπορίου και δεν μπορεί να επιβληθεί απλώς κατά την κρίση του προέδρου.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
