Το Prime Time και η Έλλη Κασόλη συνεχίζουν το οδοιπορικό στην Αφρική. Έλληνες του Γιοχάνεσμπουργκ περιγράφουν τις δυσκολίες, τις εμπειρίες… τη ζωή τους
Την περασμένη εβδομάδα, γνωρίσαμε τους Έλληνες του Κονγκό — ανθρώπους που ζουν μακριά από την πατρίδα, αλλά κουβαλούν την Ελλάδα μέσα τους. Η Έλλη Κασόλη με την κάμερα του Prime Time συνεχίζουν το οδοιπορικό στην Αφρική. Ακολουθούν τους κοσμοπολίτες Έλληνες που ξέφυγαν από την πεπατημένη και ρίζωσαν σε μία εύφορη αλλά παράξενη γη: Στο Γιοχάνεσμπουργκ – τη μητρόπολη των αντιφάσεων, των ευκαιριών, των μεταλλωρύχων, των αγώνων κατά του Απαρτχάιντ και των success stories.
Μιλούν για τα δύσκολα χρόνια της προσαρμογής, τον αγώνα της επιβίωσης στα ορυχεία, τα λατρευτικά έθιμα που διατηρούν αναλλοίωτα, τις συνήθειες που μετέφεραν μαζί τους και διέδωσαν στη νέα πατρίδα τους. Θυμούνται την ταραγμένη 50ετία του Απαρτχάιντ και τη συμβολή συμπατριωτών τους, όπως ο δικηγόρος και προσωπικός φίλος του Νέλσον Μαντέλα, Τζορτζ Μπίζος. Περιγράφουν πώς ξεκινώντας από το μηδέν κατάφεραν να δημιουργήσουν μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις με γαλανόλευκο χρώμα, συμβιώνοντας με σεβασμό πλάι στους Αφρικανούς, λευκούς και μαύρους, ξεπερνώντας βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις.
Το Γιοχάνεσμπουργκ είναι η μεγαλύτερη και πλέον πυκνοκατοικημένη πόλη στη Νότια Αφρική. Ο πληθυσμός του ξεπερνά τα 5,5 εκατομμύρια. Ανάμεσά τους ζουν αυτή τη στιγμή δεκάδες χιλιάδες Έλληνες. Άλλοι πήγαν μόνοι. Άλλοι με οικογένειες.
Για παράδειγμα, ο Σάββας Εγγλεζάκης, επιχειρηματίας, πήγε στην Αφρική την πρωτοχρονιά του 1957. Κι έχει μείνει εκεί 68 χρόνια.
Τραγικές ιστορίες στα ορυχεία χρυσού
Οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες έφτασαν στη Νότια Αφρική όταν ξεκίνησε ο πυρετός του χρυσού.
Στο Γιοχάνεσμπουργκ ο χρυσός ανακαλύφθηκε το 1886. Ένα από τα πρώτα και παλαιότερα ορυχεία χρυσού που βρισκόταν στη νότια πλευρά της πρωτεύουσας, σταμάτησε να λειτουργεί το 1977. Έχει περισσότερα από 47 επίπεδα και φτάνει 1000 μέτρα κάτω από τη γη. Εκεί οι συνθήκες ήταν πάρα πολύ δύσκολες και οι ιστορίες των Ελλήνων τραγικές. Πολλοί από αυτούς έχασαν εκεί μέσα τη ζωή τους.
Δεν έφυγαν όλοι από την πατρίδα τους για μια καλύτερη ζωή. Κάποιοι έφυγαν γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή. Γιατί τους κυνηγούσαν για τις ιδέες τους. Για την αντίσταση. Για την πίστη τους στην ελευθερία. Το 1956, στην Κύπρο, ο Σάββας Εγγλεζάκης ήταν μέλος της ΕΟΚΑ. Συνελήφθη από τους Βρετανούς και γλίτωσε από τον θάνατο την τελευταία στιγμή. Έπρεπε να φύγει. Και βρήκε καταφύγιο εκεί, στη Νότια Αφρική.
Όταν έφτασε, δεν τον περίμενε τίποτα εύκολο. Έξαλλου οι πρώτοι Έλληνες βρέθηκαν στη Νότια Αφρική σε μια κοινωνία σκληρή που τους θεωρούσε πολίτες “δεύτερης κατηγορίας”. Και κάπου εκεί ξεκινά η πρώτη μεγάλη δοκιμασία της ελληνικής παρουσίας.
Ο Σάββας Εγγλεζάκης απάντησε με δουλειά και από κυνηγημένος κατάφερε να χτίσει μία αυτοκρατορία.
Δεύτερο μαζικό κύμα μετανάστευσης
Μετά τα ορυχεία, ακολούθησε το 2ο και μαζικό κύμα μετανάστευσης στις αρχές του 20ού αιώνα. Άρχισαν να καταφτάνουν στη Νότια Αφρική οι πρώτοι Έλληνες επιχειρηματίες. Με μικρές καντίνες, μικρά μαγαζάκια, πουλούσαν καφέ, τσάι, τοπικά προϊόντα. Έστηναν τη ζωή τους από το μηδέν. Κι έτσι μπήκαν τα θεμέλια. Πάνω σε αυτά μεγάλωσαν οι επόμενες γενιές. Κάποιες, όπως η οικογένεια του Παναγιώτη Μπαλαδάκη, συνέχισαν και προχώρησαν ακόμη πιο μακριά.
Μπουζούκι στην Αφρική
Ενώ οι πρώτες γενιές πάλευαν για μια θέση στον ήλιο, σήμερα, μέσα σε σχολικές τάξεις, φυτρώνουν ξανά οι ρίζες. Μικρές φωνές, παλιές μελωδίες, και η ελληνική ψυχή που ακόμα τραγουδάει. Παιδιά που διαλέγουν από όλα τα μουσικά όργανα που θα μπορούσαν, το μπουζούκι. Και όχι μόνο Ελληνόπουλα.
Στο σχολείο τα παιδιά δεν μαθαίνουν μόνο γράμματα. Μαθαίνουν ποιοι είναι. Είναι η ελπίδα, είναι η συνέχεια — είναι το μέρος όπου η ελληνική καρδιά συνεχίζει να χτυπά, γενιά με τη γενιά, μέσα στη Νότια Αφρική.
Το μεγαλύτερο ελληνικό σχολείο στη Νότια Αφρική είναι στο Σαχέτι και ιδρύθηκε το 1974 με σκοπό να συνεχίσουν να μαθαίνουν τα παιδιά των Ελλήνων μεταναστών την ελληνική γλώσσα. Με τα χρόνια επεκτάθηκε και πλέον πηγαίνουν εκεί χιλιάδες παιδιά όχι μόνο ελληνικής καταγωγής και τα ελληνικά είναι υποχρεωτικό μάθημα. Κάθε μέρα γίνεται μάθημα της ελληνικής γλώσσας για 45 λεπτά.
Όταν, η κ. Αναστασία Κρυσταλλίδου, πρωτοπήγε στη Νότια Αφρική το 1974, δεν την ήθελαν ούτε για νηπιαγωγό. Αλλά δεν λύγισε. Με επιμονή, πίστη και πάθος, άρχισε να χτίζει κάτι που τότε έμοιαζε απίθανο. Και κάπως έτσι, η γυναίκα που κάποτε δεν έβρισκε θέση σε μια τάξη, έφτασε να διευθύνει ολόκληρο το σχολείο. Ένα αληθινό success story μιας Ελληνίδα που δεν τα παράτησε ποτέ.
Και δεν ήταν μόνο η πορεία της στο σχολείο που άφησε ιστορία. Ήταν και οι αποφάσεις της. Σε μια εποχή δύσκολη — με το απαρτχάιντ ακόμα παρόν — άνοιξε την πόρτα σε έναν μαθητή που δεν του έμοιαζε κανείς. Ήταν ο πρώτος μαύρος μαθητής στο Σαχέτι. Και η αρχή για κάτι μεγαλύτερο. Το ελληνικό σχολείο έδειξε τι σημαίνει να ανοίγεις τον δρόμο. Να βλέπεις μπροστά —και να δίνεις σε όλα τα παιδιά μια θέση στην ιστορία.
Το καθεστώς του απαρτχάιντ
Η Νότια Αφρική δεν ήταν πάντα όπως τη βλέπουμε σήμερα. Για δεκαετίες, βρισκόταν υπό το καθεστώς του απαρτχάιντ — ενός σκληρού συστήματος θεσμικού ρατσισμού, που διαχώριζε ανθρώπους με βάση το χρώμα του δέρματός τους. Οι μαύροι Νοτιοαφρικανικοί στερούνταν βασικά δικαιώματα. Ήταν μια περίοδος βαθιάς αδικίας, που σημάδεψε την ιστορία της χώρας.
Ένα από τα φωτεινά παραδείγματα ήταν ο Γιώργος Μπίζος, ένας από τους σημαντικότερους δικηγόρους στη Νότια Αφρική, που αγωνίστηκε σθεναρά κατά του απαρτχάιντ. Αλλά και ο δικηγόρος του Νέλσον Μαντέλα που κατάφερε να τον γλιτώσει από την εκτέλεση.
Και μέσα στην πιο σκοτεινή περίοδο του απαρτχάιντ, εμφανίζεται ακόμη μια από τις πιο αμφιλεγόμενες μορφές. Ο Δημήτρης Τσαφέντας – ο άνθρωπος που δολοφόνησε τον αρχιτέκτονα του απαρτχάιντ, τον πρωθυπουργό της Νότιας Αφρικής Χέντρικ Φερβούρντ.
Φράχτες, ηλεκτροφόρα καλώδια και security
Το Γιοχάνεσμπουργκ είναι η πρωτεύουσα των αντιθέσεων. Τα πλούτη και η φτώχεια δεν διαχωρίζονται μόνο από τους δρόμους, αλλά και από τα ηλεκτροφόρα σύρματα. Στο Σέντριγκουντ, σε μία από τις πιο ακριβές συνοικίες, όπου μένουν και πολλοί Έλληνες, τα σπίτια περιβάλλονται από πολύ ψηλά τείχη, φράχτες, ηλεκτροφόρα καλώδια και security. Στην ίδια πόλη όμως, λίγα χιλιόμετρα μακριά, στην περιοχή Σοβέτο, υπάρχει μία άλλη πραγματικότητα. Εκεί, δεν θα βρει κάποιος ακριβοπληρωμένο σύστημα συναγερμού. Εκεί οι κάτοικοι ζουν σε παράγκες και αγωνίζονται για να βρουν τροφή και καθαρό νερό.
Ελληνική εκκλησία χτισμένη το 1912
Η Ορθόδοξη Εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, χτισμένη το 1912 είναι ένας τόπος που λειτουργεί σαν “καταφύγιο”, όχι μόνο θρησκευτικό αλλά και πολιτισμικό.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
