Η τεχνητή νοημοσύνη έχει ήδη ξεπεράσει το στάδιο της «πειραματικής φάσης». Οι γιγάντιες μονάδες που εκπαιδεύουν γλωσσικά μοντέλα και επεξεργάζονται ψηφιακούς κόσμους, από το ChatGPT έως συστήματα ανάλυσης εικόνας, απαιτούν όχι μόνο υπολογιστική ισχύ, αλλά μια απίθανα μεγάλη δόση ενέργειας. Σαν διψασμένη μηχανή η AI καταναλώνει ηλεκτρόνια με ρυθμούς που φέρνουν στα όρια τους τα εθνικά δίκτυα και αναδεικνύουν την ανάγκη για αύξηση της ισχύς.
Έκθεση του International Energy Agency (IEA), αναφέρει οτι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από data centers αναμένεται να διπλασιαστεί ως το 2030 και να φτάσει περίπου τα 945 TWh, ποσότητα κατά τι μεγαλύτερη από την ετήσια κατανάλωση της Ιαπωνίας. Αντίστοιχα, το AI εκτιμάται ότι θα αυξήσει την κατανάλωση πάνω από 30% ετησίως, με τους παραδοσιακούς servers να καταναλώνουν 9%.
Σε διεθνές επίπεδο, τα data centers απορροφούν σήμερα περίπου 1% έως 1,5% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ζήτησης. Αν οι τάσεις συνεχιστούν με αυτό το ρυθμό, η τάση δείχνει οτι μέχρι το 2030 οι ανάγκες για ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσαν να ξεπεράσουν το 20%, αν συνυπολογίσουμε και τις ανάγκες υπηρεσιών στο cloud .
Το μερίδιο των data centers στις ΗΠΑ εκτιμάται να αυξηθεί από το 4,4% που ήταν το 2023, σε 6,7% έως 12% μέχρι το 2028. Η κατανάλωση στην Αμερική αναπτύσσεται ραγδαία. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ζήτηση ενέργειας για AI αναπτύσσεται τόσο γρήγορα που η χώρα σε λίγο καιρό θα χρειάζεται διπλάσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για να αντέξει τις ανάγκες του AI .
Σε διεθνές επίπεδο, τα data centers απορροφούν σήμερα περίπου 1% έως 1,5% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ζήτησης
Αντίστοιχα στην Αυστραλία, κέντρα του AI πιθανόν μέχρι το 2030 να απορροφούν έως και 15% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Αυτές οι προβλέψεις προκαλούν ήδη έντονη αντιπαράθεση για την βιωσιμότητα τέτοιων μοντέλων ανάπτυξης. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η “δίμα” της τεχνητής νοημοσύνης για ενέργεια είναι άγνωστο που θα σταματήσει. Μελέτη του Digiconomist αναφέρει ότι το AI ενδέχεται να καταναλώσει 82 TWh το 2025, περίπου όσο όλη η Ελβετία και να καταστεί πλέον ο μεγαλύτερος καταναλωτής ενέργειας .
Πόσο «διψάει» η τεχνητή νοημοσύνη
Το ενεργειακό αποτύπωμα της τεχνητής νοημοσύνης συνοδεύεται από ένα εξαιρετικά ισχυρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η ψύξη με νερό, καθιστά τα data centers τους σημαντικούς καταναλωτές. Σύμφωνα με τον IEA, ένα κέντρο 100 MW μπορεί να καταναλώνει έως και 2 εκατομμύρια λίτρα νερού ημερησίως, ποσότητα που ισοδυναμεί με την κατανάλωση 6.500 νοικοκυριών. Ειδικά περιοχές με έντονα προβλήματα, όπως το Τέξας ή η Αριζόνα, αντιμετωπίζουν ήδη μεγάλες αντιδράσεις για την όλο και αυξανόμενη κατανάλωση νερού.
Τον ίδιο ακριβώς προβληματισμό έχουν και εταιρείες όπως η Microsoft και η Google, οι οποίες καταγράφουν αύξηση στην κατανάλωση νερού από 20% έως και 35% εξαιτίας της τεχνητής νοημοσύνης.
Μια πράσινη ενεργειακή πρόταση
Η αυξανόμενη ανάγκη κατανάλωσης ενέργειας δημιουργεί νέες συνθήκες στην αγορά. Σε αυτό το νέο τοπίο η Ελλάδα θα μπορούσε να διεκδικήσει να παίξει ρόλο ως πιθανός ενεργειακός και τεχνολογικός κόμβος. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι ήδη η εγκατεστημένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο, έχει αυξηθεί σημαντικά, ενώ ο στόχος για το 2030 είναι οι ανανεώσιμες πηγές, η αιολική, η υδροηλεκτρική και ηλιακή ενέργεια να ξεπεράσουν το 60%.
Ανοδικά θα μπορούσε να κινηθεί και η προοπτική των data centers. Οι επενδύσεις στην Ελλάδα το 2024 είχαν οδηγήσει την αξία της αγοράς στα 800 εκατομμύρια δολάρια, με τις εκτιμήσεις να βλέπουν ετήσια ανάπτυξη περίπου 17%, που θα οδηγήσει σε ποσά κοντά στα 2,1 δις δολάρια έως το 2030. Αυτές οι επενδύσεις καταδεικνύουν πως η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει σημαντικός περιφερειακός κόμβος για υποδομές cloud και AI, με διασύνδεση μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων με τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Ασία.
Σχέδια προστασίας
Στο παγκόσμιο χάρτη, η ενεργειακή «δίψα» της τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί πρόκληση για όλα τα κράτη. Η αυξανόμενη πίεση έχει αναγκάσει εταιρείες και κυβερνήσεις να επενδύσουν σε μονάδες παραγωγής, υποδομές και αποθήκευση ενέργειας. Η Amazon, η Microsoft και η Google σχεδιάζουν data centers με ιδιωτικές πηγές ενέργειας, ακόμη και πυρηνικές, ενώ πολλές από τις πολιτείες των ΗΠΑ ζητούν οι εταιρείες να συμβάλλουν στα έξοδα του δικτύου ώστε να μην φορτωθούν τον λογαριασμό οι καταναλωτές .
Σε Ευρώπη και Αμερική, οι αναλυτές αναφέρουν ότι η ζήτηση για data centers θα οδηγήσει σε επενδύσεις άνω των 500 δισ. δολαρίων έως το 2028, και επέκταση του ενεργειακού δικτύου με 800 GW νέας ισχύος ως το 2035, επένδυση που θα αξίζει περίπου 1.4 τρισ. δολάρια.
Ενδεικτικό του ελληνικού ενδιαφέροντος είναι οτι η ΔΕΗ μετασχηματίζεται σε power‑tech όμιλο, προωθώντας ενεργειακά πάρκα, storage και υποδομές data centers σε περιοχές που μέχρι πρόσφατα ήταν βυθισμένες στη στασιμότητα των λιγνιτών
Ειδικά στον τομέα των Data Centers, η ΔΕΗ σχεδιάζει την κατασκευή ενός mega Data Center 300MW στη Δυτική Μακεδονία, με δυνατότητα επέκτασης έως και το 1GW.
Το έργο θα λειτουργεί ενεργειακά αυτόνομα και φιλοδοξώντας να μετατρέψει την περιοχή σε τεχνολογικό κόμβο.
Σε αυτή τη μάχη προσέλκυσης επενδύσεων, η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα, φιλόδοξους στόχους για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ανεπτυγμένο δίκτυο, καλές συνθήκες διεθνούς ζεύξης και παίκτες που επενδύουν στην αγορά, γεγονός που θα μπορούσαν να τη βάλουν για τα καλά στο ψηφιακό χάρτη, εάν γίνει ο σωστός σχεδιασμός.
