Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε την Πέμπτη εκτελεστικό διάταγμα καλώντας τις πολιτείες και τις πόλεις να εξαλείψουν την αστεγία με συγκεκριμένα μέτρα.
Ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος ζητά από τους δήμους και τις πολιτείες να διαλύσουν οποιονδήποτε καταυλισμό αστέγων και να μεταφέρουν ανθρώπους που ζουν εκεί σε κέντρα θεραπείας και άλλες δομές.
Το διάταγμα δίνει εντολή στην υπουργό Δικαιοσύνης Παμ Μπόντι να ανατρέψει νομικά προηγούμενα σε πολιτειακό και σε ομοσπονδιακό επίπεδο και να συγκατατεθεί σε τοπικές πρωτοβουλίες για τη διάλυση καταυλισμών αστέγων.
O Tραμπ θα «κάνει την Αμερική ασφαλή ξανά»
«Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των ατόμων είναι εξαρτημένα από ναρκωτικά, έχουν ψυχικές διαταραχές ή και τα δύο», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
«Ο πρόεδρος Τραμπ εκπληρώνει τη δέσμευσή του να Κάνει την Αμερική Ασφαλή Ξανά και να τερματίσει την αστεγία σε ολόκληρη τη χώρα», δήλωσε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ. «Η κυβέρνηση Τραμπ θα διασφαλίσει ότι οι Αμερικανοί νιώθουν ασφαλείς στις κοινότητές τους και ότι όσοι υποφέρουν από εθισμό ή ψυχικά προβλήματα λαμβάνουν τη βοήθεια που χρειάζονται», είπε.
Δεν είναι σαφές πάντως το πώς η Μπόντι θα μπορούσε να ανατρέψει τέτοιες αποφάσεις.
Η συλλογικότητα Εθνική Συμμαχία για τους Άστεγους (National Coalition for the Homeless) κατήγγειλε το διάταγμα, τονίζοντας πως υπονομεύει τα νομικά μέσα για την προστασία αστέγων και ψυχικά ασθενών.
Σύμφωνα με την οργάνωση, η κυβέρνηση Τραμπ έχει «ανησυχητικό ιστορικό», καθώς τείνει να «αψηφά αστικά δικαιώματα και τις ορθές νομικές διαδικασίες». Η συμμαχία προειδοποίησε πως με το διάταγμα αυτό η κρίση αστεγίας είναι πιθανό να χειροτερέψει.
Ο πρόεδρος Τραμπ ανέφερε στο διάταγμα πως όσοι ζουν σε καταυλισμούς πρέπει να μεταφέρονται σε κέντρα θεραπείας ψυχικών ασθενειών ή κέντρα απεξάρτησης. Δεν έκανε καμιά αναφορά σε σχέδια για την επέκταση των κέντρων αυτών, ούτε για τη διάθεση φθηνής στέγης μακροπρόθεσμα.
Το 2024, υπολογίστηκε πως οι άστεγοι στις ΗΠΑ ξεπερνούσαν τους 770.000. Πρόκειται για αριθμό αυξημένο κατά 18%, σύμφωνα με αρμόδια δημόσια αρχή, το διυπηρεσιακό συμβούλιο για την αστεγία (Interagency Council on Homelessness).
Από τους ανθρώπους αυτούς, το 36% ζούσε στους δρόμους, σε οχήματα ή σε καταυλισμούς, σύμφωνα με επίσημα δεδομένα.
Το STOP στους άστεγους και οι αντιδράσεις
Σύμφωνα με κέντρο νομικής βοήθειας στους άστεγους (National Homelessness Law Center), το διάταγμα αυτό, σε συνδυασμό με περικοπές στον προϋπολογισμό κονδυλίων προοριζόμενων για τη στέγη και την υγεία, θα αυξήσει περαιτέρω τον αριθμό των αστέγων.
Τόνισε εξάλλου ότι η υποχρεωτική μεταφορά αστέγων σε κέντρα θεραπείας είναι «ανήθικη, αναποτελεσματική και παράνομη» και ότι το σχέδιο του Λευκού Οίκου θα μετατρέψει ακόμη περισσότερους ανθρώπους σε άστεγους και ταυτόχρονα θα στερήσει πόρους από ανθρώπους που τους έχουν ανάγκη.
Άλλες οργανώσεις εκτιμούν πως το διάταγμα απειλεί να ποινικοποιήσει την αστεγία, καθώς θα αναγκάζει ανθρώπους να φεύγουν από τους δρόμους χωρίς να εγγυάται με οποιονδήποτε τρόπο πως θα βρεθεί στέγη γι’ αυτούς.
Ορισμένοι μελετητές του φαινομένου θεωρούν πως η κρίση των αστέγων άρχισε όταν έκλεισαν ψυχιατρεία τα χρόνια του 1960 και του 1970 και προωθήθηκε η φροντίδα των τροφίμων σε επίπεδο κοινοτήτων. Εξηγούν πως η μετάβαση αυτή έγινε χωρίς επαρκή χρηματοδότηση και αναποτελεσματικά, αφήνοντας χωρίς θεραπεία και στέγη ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας.
Άλλες αιτίες θεωρείται πως είναι η οξεία έλλειψη φθηνής στέγης, η αύξηση του ποσοστού των πολιτών που μαστίζει η φτώχεια και οι περικοπές σε προγράμματα βοήθειας που παρείχαν πρόσβαση σε εργατικές κατοικίες και στεγαστικά προγράμματα επιδοτούμενα από το δημόσιο, κατά τους ειδικούς αυτούς.
Το εκτελεστικό διάταγμα χαρακτηρίζει προτεραιότητα δωρεές και χρηματοδοτήσεις σε πόλεις που επέβαλαν κι εφαρμόζουν απαγόρευση των κατασκηνώσεων σε δημόσιους χώρους, χρήσης ουσιών, καθώς και καταλήψεων.
Ακόμη, εμποδίζει τη χρηματοδότηση για τη δημιουργία χώρων ελεγχόμενης χρήσης ναρκωτικών.
