Ένα καράβι-σύμβολο, που άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στις ακτοπλοϊκές γραμμές της Μαγνησίας και των Βορείων Σποράδων, οδηγήθηκε στη σιωπή. Το ιστορικό πλοίο «Κύκνος», που αγαπήθηκε όσο λίγα από τους νησιώτες και τους κατοίκους του Βόλου, είχε την κατάληξη κάθε γερασμένου σκαριού: κατέληξε στο διαλυτήριο, παρά το πλούσιο παρελθόν του και τις ιστορίες που το ακολουθούσαν.
Η ζωή του «Κύκνος» ξεκίνησε μακριά από τα ελληνικά νερά. Το 1930, στα ναυπηγεία του Μέιν στις Ηνωμένες Πολιτείες, έκανε το πρώτο του ταξίδι με το όνομα «Sylvia». Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μετατράπηκε σε βοηθητικό πολεμικό πλοίο του Αμερικανικού Ναυτικού με την ονομασία USS Tourmaline, προσφέροντας υπηρεσίες από τη βάση του στη Νέα Υόρκη μέχρι και το τέλος των εχθροπραξιών το 1946.
Η ελληνική του ταυτότητα άρχισε να διαμορφώνεται λίγο αργότερα, όταν ο Μανώλης Κουλουκουντής και ο Ανδρέας Εμπειρίκος το απέκτησαν και το μετονόμασαν «Adelphic». Το πλοίο χρησιμοποιήθηκε τότε για τη μεταφορά αμερικανικής βοήθειας μέσω της UNRRA, καταπλέοντας για πρώτη φορά στον Πειραιά και περνώντας στη συνέχεια από μετασκευές, ώστε να λειτουργήσει ως επιβατηγό.
Από το 1947, με την ονομασία «Κύκνος» και με το χαρακτηριστικό λευκό πουλί στο πηδάλιο του, ξεκίνησε δρομολόγια για λογαριασμό της εταιρείας «Σαρωνικός». Αφετηρία το λιμάνι του Βόλου, με προορισμούς αρχικά την Αιδηψό και τη Χαλκίδα. Από το 1952, ανέλαβε και τις συνδέσεις με τις Βόρειες Σποράδες – Σκιάθο, Σκόπελο, Αλόννησο και Σκύρο – αποτελώντας ζωτικό κρίκο για την οικονομία και την καθημερινότητα των κατοίκων, σε μια εποχή που το οδικό δίκτυο ήταν σχεδόν ανύπαρκτο.
Μαζί του ταξίδεψαν άνθρωποι, εμπορεύματα, αναμνήσεις. Μαζί του πέρασαν γαιδουράκια της Σκύρου, βαλίτσες γεμάτες προσδοκίες, χαρές και αποχαιρετισμούς. Μαζί του έζησαν καταιγίδες και ήλιοι. Ανάμεσά τους και ο θρυλικός καπετάνιος Κυριάκος Μαστροκόλιας, που –σύμφωνα με τον ναύτη Στέργιο Μιχελή– «δεν φοβόταν τη θάλασσα» και όργωσε τα νερά ανάμεσα στη Γλώσσα και τη Σκιάθο ακόμη και με 12 μποφόρ.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το πλοίο κουβαλούσε μαζί του και… ιστορικά ονόματα. Σύμφωνα με τους θρύλους, είχε μεταφέρει ακόμη και τον Τζον Κένεντι, ενώ ιδιοκτήτης του είχε υπάρξει ο Φιορέλο Λα Γκουάρντια, δήμαρχος της Νέας Υόρκης στη δεκαετία του ’30.
Το 1974, σε μια τελευταία αποστολή του, χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά εφέδρων και πολεμικού υλικού από τον Βόλο στη Λήμνο, στη διάρκεια της επιστράτευσης για την Κύπρο. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, αποσύρθηκε οριστικά και αγκυροβόλησε για τελευταία φορά στο λιμάνι του Βόλου.
Παρά την απόπειρα ενός ιδιώτη να το μετατρέψει σε πλωτό καφέ-εστιατόριο, η ιδέα ναυάγησε. Το πλοίο οδηγήθηκε στο διαλυτήριο, κλείνοντας έναν κύκλο σχεδόν μισού αιώνα ένδοξης διαδρομής.
Από τον «Κύκνο» δεν απέμεινε τίποτα – εκτός από ένα φωτιστικό. Ο Στράτος Μιχελής, απόγονος ναυτικών που υπηρέτησαν στο πλήρωμα, το διατηρεί ακόμη στο σπίτι του, πάνω σε μια πέργκολα, σύμβολο μιας εποχής που έσβησε. «Ήταν από τα καλύτερα πλοία που πέρασαν ποτέ από την Ελλάδα», δηλώνει με συγκίνηση.
Ο «Κύκνος» μπορεί να μην υπάρχει πια. Όμως, όπως όλα τα θρυλικά καράβια, θα συνεχίσει να πλέει στη μνήμη όσων ταξίδεψαν μαζί του.
