Σχεδόν ειλημμένη φέρεται να είναι η απόφαση της κυβέρνησης για δημιουργία δύο ξεχωριστών ΦΟΔΣΑ (Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) στη Θεσσαλία, έναν για την Ανατολική και έναν για τη Δυτική, έπειτα από την άτυπη, πλην σαφή, ρήξη που καταγράφηκε στην τελευταία συνεδρίαση του ενιαίου περιφερειακού ΦΟΔΣΑ.
Η συνεδρίαση αυτή επιβεβαίωσε τη ρήξη ανάμεσα στους τέσσερις νομούς της Περιφέρειας, με τη Λάρισα και τη Μαγνησία να αποστασιοποιούνται πλήρως από τη λογική συγκεντρωτισμού και τις τεχνητές πλειοψηφίες που θεσμοθετήθηκαν μέσω ενός καταστατικού, το οποίο προκάλεσε από την πρώτη στιγμή σφοδρές αντιδράσεις.
Οι «κερδισμένοι» της ρήξης: Μπέος και Μαμάκος
Οι δήμαρχοι των δύο μεγαλύτερων πόλεων της Θεσσαλίας, Αχιλλέας Μπέος (Βόλος) και Θανάσης Μαμάκος (Λάρισα), εμφανίζονται να βγαίνουν ενισχυμένοι από τη σύγκρουση, καθώς φαίνεται να πέτυχαν τον στόχο τους: την απεμπλοκή από μια δομή που –όπως κατήγγειλαν– αλλοίωνε τη δημοκρατική εκπροσώπηση και περιφρονούσε την πραγματική συμβολή των μεγάλων αστικών κέντρων στη διαχείριση απορριμμάτων.
Η επίμαχη απόφαση του Ιανουαρίου 2024, με την οποία η Γενική Συνέλευση του ΦΟΔΣΑ Δυτικής Θεσσαλίας ενέκρινε νέο καταστατικό χωρίς διαβούλευση με τις Π.Ε. Λάρισας και Μαγνησίας, προκάλεσε τεράστια ερωτήματα. Το εν λόγω καταστατικό, πέρα από τον περιορισμό της ισχύος των πολυπληθών δήμων, περιλάμβανε και ρυθμίσεις όπως η ανάγκη… 90% πλειοψηφίας για την τροποποίησή του, προκαλώντας σάλο στους αυτοδιοικητικούς της Ανατολικής Θεσσαλίας.
Μάχη χαρακωμάτων και καχυποψία
Οι αντιδράσεις έφτασαν σε τέτοιο σημείο, ώστε να κυκλοφορήσουν σενάρια για μεταφορά της έδρας του ΦΟΔΣΑ από τα Τρίκαλα στη Λάρισα – κάτι που οι εκπρόσωποι της Λάρισας διέψευσαν κατηγορηματικά, τονίζοντας πως δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση, αλλά μόνο η ανάγκη αντικειμενικής και λειτουργικής εκπροσώπησης.
Η πρόταση Μαμάκου για καταστατικό με αναλογικότητα, ισοτιμία και λειτουργική διαφάνεια, αντιμετωπίστηκε από τους δήμους της Δυτικής Θεσσαλίας με δυσπιστία, έως και πόλωση, γεγονός που οδήγησε τελικά στην πλήρη αποστασιοποίηση των Δήμων Λαρισαίων και Βόλου.
Η «λύση» από την κυβέρνηση – Δύο ΦΟΔΣΑ στα πρότυπα της Κρήτης
Στο παρασκήνιο, η κυβέρνηση παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, καθώς η διαχείριση απορριμμάτων δεν είναι απλώς τεχνικό, αλλά κυρίως πολιτικό και περιβαλλοντικό ζήτημα. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Αθήνα θεωρείται πλέον ώριμο το έδαφος για να εφαρμοστεί και στη Θεσσαλία το μοντέλο που εφαρμόστηκε στην Κρήτη: δημιουργία δύο διακριτών ΦΟΔΣΑ, ώστε να αποφεύγονται τεχνητά σχήματα και συγκρούσεις χωρίς προοπτική.
Η Λάρισα και ο Βόλος συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό απορριμμάτων και διαθέτουν την υποδομή για σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας, κομποστοποίησης και ανακύκλωσης. Η υλοποίηση του διαχωρισμού εκτιμάται πως θα ανοίξει τον δρόμο για γρηγορότερη απορρόφηση κονδυλίων και προγραμματισμό δράσεων περιβαλλοντικής πολιτικής.
Τα ερωτήματα παραμένουν
Την ώρα που η κυβέρνηση καλείται να επισημοποιήσει τη νέα αρχιτεκτονική των ΦΟΔΣΑ, για τον πολίτη παραμένουν ανοικτά βασικά ερωτήματα, όπως αυτά που έθεσε ο δήμαρχος Λαρισαίων:
- Πώς θα μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα;
- Πώς θα ενισχυθεί η διαλογή στην πηγή και η κομποστοποίηση;
- Πώς θα επιτευχθούν οι εθνικοί και ευρωπαϊκοί στόχοι ανακύκλωσης;
- Πώς θα αποφευχθούν τα πρόστιμα και το περιβαλλοντικό τέλος ταφής;
Η απάντηση βρίσκεται πλέον στα χέρια του Υπουργείου Εσωτερικών και του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Η «διπλή» Θεσσαλία είναι το πιθανότερο σενάριο, με τις τελικές ανακοινώσεις να αναμένονται σύντομα.
