Οι επισκέψεις στο Οβάλ Γραφείο υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, έχουν γίνει… τρόμος για τους παγκόσμιους ηγέτες.
Τόσο το απρόβλεπτο του χαρακτήρα του, όσο και η «αδυναμία» που έχει στο να δημιουργεί σόου μπροστά στις κάμερες όταν δεν τον… αποθεώνουν οι φιλοξενούμενοί του, έχει κάνει πολλούς ηγέτες (κυρίως από ασιατικές χώρες με εξαίρεση την Ιαπωνία) να αποφεύγουν να ταξιδέψουν στις ΗΠΑ.
Σήμερα, ένας από αυτούς που του έχει ασκήσει έντονη κριτική, ο Φρίντριχ Μερτς, θα μπει στο Οβάλ γραφείο για συνομιλίες και δεν αποκλείεται να δεχτεί… σφυροκόπημα από τον Τραμπ και τους συνεργάτες του (τον Βανς κυρίως που ασκεί συνεχώς κριτική στην γερμανική κυβέρνηση) ή τουλάχιστον κάποια υπονοούμενα σε βάρος του.
Η… προετοιμασία για ένα τέτοιο ραντεβού είναι απαραίτητη για κάθε ηγέτη (όπως απέδειξε και η πρώτη «εμπειρία» του Ζελένσκι, αλλά και η παρουσία του προέδρου της Νότιας Αφρικής) και ειδικοί δίνουν έναν… οδηγό επιβίωσης με αφορμή την επίσκεψη Μερτς στην Ουάσιγκτον.
Να είσαι προετοιμασμένος για μια ζωντανή τηλεοπτική παράσταση χωρίς κανόνες
Η συνάντηση με τον Ζελένσκι προκάλεσε… σεισμό στη διεθνή σκηνή, καθώς οι διπλωμάτες συνειδητοποίησαν πως θα πρέπει να αλλάξουν στρατηγική εφ όσον τον επισκεφθούν.
Η βασική συμβουλή προς τους ηγέτες είναι να έχουν κατά νου ότι δεν θα έχουν πολύ ιδιωτικό χρόνο με τον Τραμπ: οι περισσότερες συζητήσεις θα γίνουν ζωντανά, μπροστά στις κάμερες.
«Το πρώτο πράγμα είναι να είσαι προετοιμασμένος για όλα. Νομίζω ότι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που είδαμε με τον Πρόεδρο Ζελένσκι ήταν ότι κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πως ο Ντόναλντ Τραμπ θα ήθελε να συζητήσει πολύ αμφιλεγόμενα θέματα εθνικής ασφάλειας με τις κάμερες να γράφουν», δήλωσε ο αναλυτής του think tank Bruegel, Τζέικομπ Κίρκεγκααρντ, στο Euronews.
Κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης, ο Βανς κατηγόρησε τον Ζελένσκι για ασέβεια, ενώ ο Τραμπ του υπενθύμισε ότι δεν είχε «χαρτιά στο “παιχνίδι” απέναντι στη Ρωσία». Η συνάντηση έληξε χωρίς την υπογραφή της πολυαναμενόμενης συμφωνίας για τα ορυκτά μεταξύ των δύο πλευρών.
Ένα άλλο περιστατικό όπου οι συνομιλίες πήραν άσχημη τροπή ήταν η συνάντηση του Τραμπ με τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής Σίριλ Ραμαφόσα τον Μάιο, όπου ο Αμερικανός πρόεδρος προέβαλε ύποπτο τηλεοπτικό υλικό και ισχυρίστηκε ότι διαπράττεται γενοκτονία λευκών στη χώρα. Ο Τραμπ είπε πως οι άνθρωποι φεύγουν από τη χώρα λόγω βίας κατά λευκών αγροτών, πρόβαλε τηλεοπτικά πλάνα και παρέδωσε στον Ραμαφόσα στοίβα εφημερίδων.
Ο πρόεδρος Ραμαφόσα απέρριψε τον ισχυρισμό, δηλώνοντας ότι η πλειονότητα των θυμάτων βίας στη χώρα είναι μαύροι και προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει γενοκτονία στη Νότια Αφρική. Ο Ραμαφόσα πάντως κατάφερε να ανταποδώσει την επίθεση, λέγοντας πως δεν είχε… αεροπλάνο να δώσει στον Τραμπ – αναφορά στην προσφορά του Κατάρ να χαρίσει ένα αεροσκάφος αξίας 400 εκατομμυρίων δολαρίων (€350 εκατ.) στον Αμερικανό πρόεδρο.
Οι κάμερες αλλάζουν την φιλοσοφία της διπλωματίας
«Ένα από τα χαρακτηριστικά του Ντόναλντ Τραμπ είναι ότι είναι πάντα χωρίς φίλτρο. Λέει ό,τι σκέφτεται εκείνη τη στιγμή, είτε καλό είτε κακό, και αυτό προφανώς δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο διεξάγεται συνήθως η διπλωματία μεταξύ κρατών», σημειώνει ο Κίρκεγκααρντ.
Συνήθως, τέτοιες συζητήσεις μένουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, σύμφωνα με τον Κίρκεγκααρντ, ο οποίος πρόσθεσε: «Ίσως νιώθει ότι η παρουσία κάμερας αποσυντονίζει τους άλλους ηγέτες».
Ικανοποιώντας τα χατίρια του Τραμπ
Η επόμενη συμβουλή για τους επισκέπτες είναι πιο… πρακτική: πρέπει να τον καλοπιάσουν με δώρα και κολακείες. Αν και τα δώρα δημιούργησαν… νομικές συζητήσεις, ο Τραμπ δεν πτοήθηκε και δέχτηκε το αεροπλάνο του Κατάρ, όπως και κάθε άλλο δώρο που έχει πάρει.
Ο Μπρετ Μπρούεν, πρόεδρος του Global Situation Room και πρώην Αμερικανός διπλωμάτης, δήλωσε: «Μπορεί να είναι ένα εντυπωσιακό αντικείμενο και να πει: “Κοιτάξτε, έκανα τη μεγαλύτερη, την καλύτερη συμφωνία”. Η ουσία δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Ειλικρινά, ούτε η στρατηγική φαίνεται να έχει πολλή σημασία», είπε ο Μπρούεν.
«Ουσιαστικά είναι σαν να αντιμετωπίζεις ένα μικρό παιδί. Ένα παιδί που συνεχώς θα επανέρχεται και θα λέει “θέλω κι άλλο, θέλω αυτό το νέο παιχνίδι”» πρόσθεσε.
«Αν συμβούλευα Ευρωπαίους ηγέτες, θα έλεγα να έχουν μια σειρά από μικρά, λαμπερά αντικείμενα έτοιμα, και κάθε φορά που ο Τραμπ ζητά κάτι άλλο, να του δίνεις το επόμενο “λαμπερό παιχνίδι”», εξήγησε ο Μπρούεν.
Ο Κίρκεγκααρντ συμφώνησε σε αυτή τη θεωρία.
«Νομίζω ότι πρέπει σίγουρα να είσαι έτοιμος να τον αντιμετωπίσεις με την προσδοκία ενός πιθανού ξεσπάσματος. Μπορεί να είναι πολύ απρόβλεπτος, όπως ένα παιδί. Είναι ξεκάθαρο ότι είναι ναρκισσιστής. Άρα, αν θέλεις, πρέπει να κολακεύσεις τον εγωισμό του», είπε.
Και οι κολακείες έχουν την σημασία τους για τον Τραμπ. Για παράδειγμα, ο Κιρ Στάρμερ του παρέδωσε μια υπερμεγέθη, σχεδόν καρτουνίστικη πρόσκληση για επίσημη επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο εκ μέρους του βασιλιά Καρόλου Γ’.
«Αυτό είναι πραγματικά ξεχωριστό, είναι πρωτοφανές, δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ», είπε ο Στάρμερ στον Τραμπ προσπαθώντας να τον γοητεύσει.
«Προφανώς, αν είσαι ο Βρετανός πρωθυπουργός, ξέρεις ότι ο Ντόναλντ Τραμπ συμπαθεί τη βασιλική οικογένεια, έχει γενικά μια αδυναμία στο Ηνωμένο Βασίλειο — φυσικά, θα ήθελες να το εκμεταλλευτείς αυτό. Με τον ίδιο τρόπο, για παράδειγμα, που ένας πρώην Ιάπωνας πρωθυπουργός, ο οποίος ήταν φανατικός του γκολφ, το εκμεταλλεύτηκε αυτό με τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είναι γνωστός για την αγάπη του προς το άθλημα» ανέφερε ο Κίρκεγκααρντ
Απλα… μην πας
Υπάρχει πάντα και μια πιο… safe λύση για τους ηγέτες που φοβούνται ότι η επίσκεψη δεν θα εξελιχθεί ομαλά: να μην πάνε. Δεν είναι και λίγοι αυτοί που μετά το φιάσκο με τον Ζελένσκι, ανέβαλαν κάθε σκέψη να επισκεφτούν την Ουάσιγκτον. Κυρίως ηγέτες ασιατικών κρατών.
«Στην περίπτωση της Ασίας, οι πολιτικές κουλτούρες ή τα συστήματα έχουν χαμηλή ανοχή στο απρόοπτο, κάτι που απαιτεί έναν συγκεκριμένο βαθμό επισημότητας γύρω από τους πολιτικούς ηγέτες. Ένα παράδειγμα είναι η Κίνα», ανέφερε ο Κίρκεγκααρντ.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πιθανότητα μιας συνάντησης Σι Τζινπίνγκ – Τραμπ είναι σχεδόν μηδενική, ή μάλλον είναι μηδενική υπό αυτές τις συνθήκες. Διότι δεν υπάρχει περίπτωση η κινεζική κυβέρνηση να ρισκάρει να θέσει τον Σι Τζινπίνγκ σε μια κατάσταση όπου θα μπορούσε να συμβεί κάτι μη σκηνοθετημένο. Νομίζω ότι το ίδιο ισχύει και για πολλές άλλες ασιατικές χώρες», εξήγησε.
Σημείωσε ωστόσο πως όσο προετοιμασμένος και… ευγενικός πάει ένας ηγέτης, δεν θα πρέπει να περιμένει και θετικά αποτελέσματα. Αποδείχθηκε με τον Στάρμερ καθώς ο Τραμπ διπλασίασε τους δασμούς στον Χάλυβα, ενώ και μετά την επίσκεψη του Ιάπωνα πρωθυπουργού και τα ευγενικά λόγια, πρόοδος στις εμπορικές συμφωνίες δεν υπήρξε.
«Οπότε το ερώτημα είναι: γιατί να θέλει κάποιος να πάει; Ό,τι κι αν συμφωνήσει ο Τραμπ, ίσως ξεχαστεί ήδη από την επόμενη μέρα», σχολίασε ο Κίρκεγκααρντ.
«Και πάλι, ας επιστρέψουμε σε αυτό που συνέβη με τον Κιρ Στάρμερ. Νόμιζε ότι είχε εξασφαλίσει μια εμπορική συμφωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ που εξαιρούσε τις εξαγωγές βρετανικού χάλυβα στις ΗΠΑ. Ε, προφανώς δεν είχε. Οπότε, ξέρεις, ειδικά για χώρες όπως αυτές στην Ασία, είναι πάρα πολύ υψηλό το ρίσκο και ουσιαστικά ίσως χωρίς κανένα αντάλλαγμα», πρόσθεσε
Αντιστάσεις στον εκφοβισμό
Οι επισκέψεις του Εμανουέλ Μακρόν και του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε κύλησαν σχετικά ομαλά. Στην περίπτωση του Ρούτε, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ΗΠΑ είναι η κύρια δύναμη της συμμαχίας.
«Ουσιαστικά, ο Ρούτε “δουλεύει” για τον Ντόναλντ Τραμπ. Ήρθε και έκανε βασικά ό,τι θα ήθελε ο πρόεδρος να κάνει. Εργάζονται για να πετύχουν στόχο 5% στις αμυντικές δαπάνες του ΝΑΤΟ, για παράδειγμα», σχολίασε ο Κίρκεγκααρντ.
Η επίσκεψη του Μερτς είναι κρίσιμη. Η κυβέρνηση Τραμπ ασκεί σφοδρή κριτική στη Γερμανία. Ο Τζ. Ντ. Βανς και ο Έλον Μασκ υποστήριξαν το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) κατά την προεκλογική εκστρατεία, κατηγορώντας τη χώρα ότι καταπιέζει την ελευθερία του λόγου. Ο Τραμπ επίσης κατακρίνει το μεγάλο γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα.
Μέχρι στιγμής δεν είναι σαφές ποια στάση θα κρατήσει ο Μερτς απέναντι στον Τραμπ. Όμως το να του αντισταθεί ενδέχεται να είναι δημοφιλές στο εσωτερικό της Γερμανίας.
«Αν είσαι ο Γερμανός καγκελάριος, πηγαίνεις στο Οβάλ Γραφείο και μένεις σταθερός. Παίρνεις μια δημόσια αντιπαράθεση με τον Τραμπ πάνω σε διάφορα θέματα — αυτό μπορεί να έχει θετική απήχηση για τον Φρίντριχ Μερτς στο εσωτερικό, αν σταθεί απέναντι στον εκφοβισμό του Τραμπ ή αν αναιρέσει τα ψευδή του στοιχεία», είπε ο Κίρκεγκααρντ.
Πρόσθεσε ότι όταν ο Μακρόν διέκοψε τον Τραμπ τον περασμένο Φεβρουάριο, διορθώνοντάς τον σχετικά με τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας από την Ευρώπη, δεν υπέστη καμία πολιτική ζημιά».
