Το κινηματογραφικό, μουσικό και πολιτιστικό φαινόμενο της πεταλούδας που ενώνει τη Ρίκα Διαλυνά με τους Black Sabbath.
Υπάρχουν φορές που η Ιστορία της ποπ κουλτούρας γράφεται όχι με ευθείες γραμμές, αλλά με απρόβλεπτες καμπύλες και παράδοξες διασυνδέσεις. Μια τέτοια ιστορία ξεκινά από την Κρήτη, περνάει από τα καλλιστεία του Λος Άντζελες, κάνει στάση στα στούντιο της Cinecittà στη Ρώμη και καταλήγει… στο Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας.
Κι αν όλα αυτά ακούγονται ασύνδετα, τότε μάλλον δεν έχετε ακούσει για το κινηματογραφικό, μουσικό και πολιτιστικό φαινόμενο της πεταλούδας που ενώνει τη Ρίκα Διαλυνά με τους Black Sabbath.
Από την Κρήτη στο Χόλιγουντ
Η Ρίκα Διαλυνά γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1934 και από μικρή ηλικία διέθετε την ομορφιά και την παρουσία που έμελλε να την κάνουν διεθνώς γνωστή. Το 1954 στέφθηκε Σταρ Ελλάς και βρέθηκε στο Λος Άντζελες για τα καλλιστεία Miss Universe. Η ιστορία της ήταν ήδη σαν κινηματογραφικό σενάριο: αρχικά της αρνήθηκαν βίζα λόγω δήθεν πολιτικών πεποιθήσεων, αλλά με την παρέμβαση Αμερικανών καλλιτεχνών – ανάμεσά τους ο Γκρεγκόρι Πεκ – κατάφερε να ταξιδέψει και να διακριθεί στις 16 καλύτερες.
Ήταν η αρχή μιας πορείας που θα την οδηγούσε σε ταινίες στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Αμερική. Ένας από τους πιο ιδιαίτερους σταθμούς; Ένα μικρό αλλά χαρακτηριστικό κομμάτι στην ταινία τρόμου του Μάριο Μπάβα το 1963: Black Sabbath.
Η ταινία που γέννησε έναν θρύλο
Το «Black Sabbath» (Ιταλικός τίτλος:I tre volti della paura) είναι μια ανθολογία τριών ιστοριών τρόμου, παρουσιασμένων από τον αξεπέραστο Boris Karloff. Το δεύτερο μέρος, The Wurdulak, είναι μια μακάβρια ιστορία για βρικόλακες που διψούν για το αίμα των αγαπημένων τους. Εκεί, η Ρίκα Διαλυνά υποδύεται τη Μαρία, σύζυγο και μητέρα, παγιδευμένη σε έναν φαύλο κύκλο αγάπης, φόβου και υπερφυσικού τρόμου.
Η παρουσία της Ρίκας προσθέτει στο έργο ένα στοιχείο αυθεντικής μεσογειακής γοητείας και δραματικής έντασης. Οι κριτικοί σινεμά της εποχής εκθείασαν την υποκριτική τέχνη της Διαλυνά, μιλώντας για «την Ελληνίδα που από μόνη της δίνει πνόη στο φιλμ». Ένας άλλος έγραψε ότι «χωρίς της παρουσία της Διαλυνά, η ταινία δεν θα ήταν τόσο επιτυχημένη».
Από την κινηματογραφική αφίσα στο όνομα μιας μπάντας
Έξι χρόνια αργότερα, στο βιομηχανικό Μπέρμιγχαμ, τέσσερις νεαροί μουσικοί – Ozzy Osbourne, Tony Iommi, Geezer Butler και Bill Ward – έψαχναν τρόπο να ξεχωρίσουν. Έπαιζαν ήδη μαζί ως Earth, αλλά ήθελαν κάτι πιο δυνατό, πιο σκοτεινό.
Μπροστά από το στούντιό τους υπήρχε ένας κινηματογράφος που πρόβαλλε την ταινία του Μπάβα, το «Black Sabbath». Βλέποντας το πλήθος να σπεύδει να πληρώσει για να τρομάξει, ο Butler είπε στους υπόλοιπους:«Γιατί να μην κάνουμε μουσική που να τρομάζει τον κόσμο;»
Η ιδέα κόλλησε. Το όνομα της ταινίας έγινε και το όνομα του συγκροτήματος. Και έτσι, το φιλμ όπου έπαιξε η Ρίκα Διαλυνά έδωσε, έμμεσα, ταυτότητα στην πιο θρυλική heavy metal μπάντα όλων των εποχών.
Το ντόμινο του πολιτισμού
Αν το σκεφτούμε βήμα-βήμα, η αλυσίδα είναι εκπληκτική: Μια νεαρή Κρητικοπούλα κερδίζει τον τίτλο της Σταρ Ελλάς. Η καριέρα της την οδηγεί σε διεθνείς παραγωγές. Ο Μάριο Μπάβα τη διαλέγει για το The Wurdulak. Η ταινία βγαίνει στους κινηματογράφους. Χρόνια αργότερα, η αφίσα της εμπνέει τέσσερις Βρετανούς να αλλάξουν όνομα και ύφος. Γεννιέται το συγκρότημα Black Sabbath – και μαζί του, ουσιαστικά, το heavy metal όπως το ξέρουμε.
Αυτό είναι το φαινόμενο της πεταλούδας στον πολιτισμό: μια μικρή φαινομενικά τυχαία συμμετοχή σε μια ταινία τρόμου πυροδοτεί μια καλλιτεχνική αλυσιδωτή αντίδραση που καταλήγει σε ένα ολόκληρο μουσικό κίνημα.
Το Φαινόμενο της Πεταλούδας στον πολιτισμό μάς θυμίζει πως κάθε έργο τέχνης, κάθε δημιουργική πράξη, μπορεί να αφήσει αποτύπωμα πολύ πέρα από τον άμεσο χρόνο και χώρο της. Η Ρίκα Διαλυνά δεν έπαιξε ποτέ σε μουσικό συγκρότημα, ούτε έγραψε heavy metal τραγούδια. Κι όμως, μέσα από έναν ρόλο σε μια ταινία του Μάριο Μπάβα, βρέθηκε – χωρίς να το ξέρει – στο θεμέλιο λίθο της ιστορίας των Black Sabbath.
Μερικές φορές, μια πεταλούδα χτυπά τα φτερά της στην Κρήτη και ο απόηχος φτάνει… ως τις πιο δυνατές κιθάρες του κόσμου.
