Mέχρι πριν από λίγους μήνες, ο Έλον Μασκ δεν θεωρούσε καμία θεωρία συνωμοσίας πολύ ακραία και κανέναν ισχυρισμό πολύ εξτρεμιστικό για να βοηθήσει τον Ντόναλντ Τραμπ στην προεκλογική του εκστρατεία.
Ο Μασκ διέδωσε ψευδείς ισχυρισμούς και παραπληροφόρηση μέσω του X, αλλά η στενή του σχέση, η ακλόνητη, όπως φάνταζε, συμμαχία του με τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο των ΗΠΑ , κατέρρευσε τελικά με πάταγο.
Η διαφωνία σχετικά με το τεράστιο φορολογικό νομοσχέδιο του Τραμπ κλιμακώθηκε τις τελευταίες ημέρες, με τον Μασκ να φτάνει στο σημείο να υπονοεί ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ πρέπει να παραπεμφθεί σε δίκη.
Σε μια σειρά από αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Μασκ εξαπέλυσε προσωπικές επιθέσεις εναντίον του Τραμπ, οι οποίες κορυφώθηκαν με τον ισχυρισμό ότι ο νυν ένοικος του Λευκού Οίκου περιλαμβάνεται στη «λίστα Έπσταϊν».
Ο Τραμπ πέρασε στην αντεπίθεση αποκαλύπτοντας με αναρτήσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ζήτησε από τον Μασκ να παραιτηθεί από τον ρόλο του στον Λευκό Οίκο και πρότεινε τη μείωση των κρατικών επιδοτήσεων και των συμβάσεων που ανατέθηκαν στις εταιρείες του δισεκατομμυριούχου.
Πώς λοιπόν κατέρρευσε η συνεργασία των δύο «κολλητών»; Και τι μπορεί να συμβεί στη συνέχεια για τους δύο άνδρες που συχνά περιγράφονται ως ο πλουσιότερος και ο ισχυρότερος στον κόσμο, αντίστοιχα;
Ο μήνας του μέλιτος Μασκ-Τραμπ
Λίγους μήνες πριν ξεσπάσει ο
φραστικός πόλεμος μεταξύ Μασκ και Τραμπ,
οι δύο τους φάνταζαν σαν ένα αχώριστο
δίδυμο, που είχε ως στόχο την αναμόρφωση
της Αμερικής. Ο Μασκ είχε ξοδέψει σχεδόν
200 εκατ. δολάρια, προκειμένου να εξασφαλίσει
το Τραμπ τη νίκη στις προεδρικές εκλογές
του Νοεμβρίου.
Μέρες μετά την εκλογή του ο Τραμπ διόρισε τον Μασκ στο τιμόνι μιας νεοσύστατης υπηρεσίας περικοπών του ομοσπονδιακού κρατικού μηχανισμού, το Υπουργείο Αποδοτικότητας της Κυβέρνησης (DOGE). Ακόμα και το όνομα της υπηρεσίας αντανακλούσε την επιρροή που ασκούσε ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής στην κυβέρνηση Τραμπ, αφού η λέξη «doge» παραπέμπει στο διαδικτυακό meme ενός σκύλου, αγαπημένου του Μασκ, που έγινε δημοφιλές το 2010.
Τις πρώτες εβδομάδες της
δεύτερης θητείας του Τραμπ στον Λευκό
Οίκο ο Μασκ έγινε μια από τις πιο
προβεβλημένες προσωπικότητες στην
κυβέρνηση, αλλά και στόχος έντονης
κριτικής, αφού υπό την ηγεσία του το
DOGE απέλυσε χιλιάδες
ομοσπονδιακούς υπαλλήλους και κατέβασε
ρολά σε διάφορες υπηρεσίες,
συμπεριλαμβανομένης της Υπηρεσίας
Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών
(USAID).
Ο Μασκ φάνταζε
τόσο πανίσχυρος, ώστε ορισμένοι
Δημοκρατικοί άρχισαν να τον αποκαλούν
«Πρόεδρο Έλον» για να εκνευρίσουν τον
Τραμπ. Αλλά οι
δυό τους παρουσίαζαν ένα αρραγές μέτωπο.
Τον περασμένο Φεβρουάριο στη διάρκεια
συνέντευξης στο Fox News ο
πρόεδρος των ΗΠΑ και ο τότε σύμβουλός
του εμφανίστηκαν μαζί
πλέκοντας ο ένας το εγκώμιο του άλλου.
-«Τα καταφέρνει.
Είναι ηγέτης», είπε ο Τραμπ για τον Μασκ.
-«Αγαπώ τον πρόεδρο. Θέλω
απλώς να είμαι σαφής ως
προς αυτό», απάντησε
ο Μασκ για τον Τραμπ.
Η πολιτική μετατόπιση του Μασκ
Ο Μασκ, ο οποίος κατάγεται από τη Νότια Αφρική, άρχισε να υιοθετεί υπερδεξιές απόψεις τα τελευταία χρόνια και να επικρίνει έντονα τους Δημοκρατικούς και τους προοδευτικούς, ειδικά αφότου αγόρασε την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Twitter, που μετονόμασε σε Χ και την οποία χρησιμοποίησε για να εξαπολύει πυρά κατά της παράτυπης μετανάστευσης, των προσπαθειών αστυνόμευσης, όπως υποστήριζε, της ελευθερίας του λόγου, ειδικά όσον αφορά στην πανδημία της Covid-19 και στην πολιτική των ταυτοτήτων.
Ωστόσο, ακόμη και στη διάρκεια
της πολιτικής ευθυγράμμισης του με την
ακροδεξιά, ο Μασκ αντάλλαζε επικριτικά
σχόλια με τον Τραμπ. Τον Ιούλιο του 2022
επί παραδείγματι ο Μασκ υποστήριξε σε
ανάρτησή του ότι «ο Τραμπ γερνά πολύ
για να γίνει διευθύνων σύμβουλος σε
ο,τιδήποτε», πόσω μάλλον στο ύπατο αξίωμα
των ΗΠΑ.
Ακόμα και κατά τη διάρκεια
της πολιτικής αναδιάρθρωσης του Μασκ,
ωστόσο, αυτός και ο Τραμπ αντάλλαξαν
αυστηρή κριτική. Για παράδειγμα, τον
Ιούλιο του 2022, ο Μασκ δημοσίευσε ότι ο
Τραμπ γινόταν «πολύ μεγάλος για να είναι
διευθύνων σύμβουλος σε οτιδήποτε», πόσο
μάλλον στην προεδρία.
Επίσης, ο Μασκ υποστήριξε
στην αρχή την υποψηφιότητα του
Ρεπουμπλικανού
αντιπάλου του Τραμπ στη μάχη για το
χρίσμα του κόμματος, Ρον
ΝτεΣάντις, παρουσιάζοντας μάλιστα στο
Χ την έναρξη της προεκλογικής
καμπάνιας του
κυβερνήτη της Φλόριντα.
Ωστόσο, η απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ εδραίωσε τη μετατόπιση του Μασκ. Όταν τον περασμένο Ιούλιο έξυσε μια σφαίρα το αυτί του Τραμπ σε συγκέντρωσή του στο Μπάτλερ της Πενσυλβάνια ο Μασκ ανακοίνωσε ότι θα «υποστήριζε πλήρως» τον Ρεπουμπλικάνο πολιτικό. Μάλιστα, εμφανίστηκε στο πλευρό του, όταν ο Τραμπ επέστρεψε στο Μπάτλερ τον Σεπτέμβριο του 2024.
H ρήξη Μασκ-Τραμπ
Αποτελεί κοινό τόπο στην
πολιτική ότι δεν υπάρχουν μόνιμοι εχθροί
ή σύμμαχοι, αλλά μόνον μόνιμα συμφέροντα,
κάτι που φαίνεται ότι ισχύσει στην
περίπτωση του Τραμπ, ο οποίος συνηθίζει
να απολύει συμβούλους και να αποκηρύττει
πρώην φίλους.
Η ρήξη του με τον Μασκ είναι η τελευταία στη σειρά των πολύκροτων διαζυγίων και μάλλον δεν προκάλεσε έκπληξη στους πολιτικούς παρατηρητές. Η κατάρρευση της «αδελφικής σχέσης» του προέδρου των ΗΠΑ με τον δισεκατομμυριούχο έρχεται μετά από ένα ταραχώδες ολιγόμηνο διάστημα καθώς κυκλοφορούσαν φήμες για συγκρούσεις κεκλεισμένων των θυρών μεταξύ του Μασκ και του στενού κύκλου του Τραμπ.
Τον Απρίλιο, ο Μασκ ανακοίνωσε
ότι θα περνούσε λιγότερο χρόνο στο DOGE.
Η επιρροή του έδειχνε να
φθίνει με τον επιχειρηματία
να μην κυριαρχεί πλέον
στα πρωτοσέλιδα, αλλά και
να αραιώνει τις εμφανίσεις του στο
Οβάλ Γραφείο.
Η κριτική στο «μεγάλο, όμορφο»
νομοσχέδιο του Τραμπ
Στα τέλη Μαΐου ο Μασκ επέκρινε
το «μεγάλο όμορφο»
φορολογικό νομοσχέδιο του Τραμπ:
«ειλικρινά,
απογοητεύτηκα βλέποντας
το τεράστιο νομοσχέδιο
δαπανών, το οποίο αυξάνει το έλλειμμα
του προϋπολογισμού, δεν το μειώνει, και
υπονομεύει το έργο που κάνει η ομάδα
DOGE», δήλωσε ο Μασκ στην τηλεοπτική
εκπομπή CBS Sunday Morning.
Το νομοσχέδιο μειώνει τις
επιδοτήσεις για τα
ηλεκτρικά οχήματα, που ενισχύουν την
αυτοκινητοβιομηχανία
Tesla του Μασκ. Αλλά ο Μασκ
επέμεινε ότι η αντίθεσή του στο νομοσχέδιο
των άνω των χιλίων σελίδων
πήγαζε από την αντίθεσή
του στην αύξηση του εθνικού χρέους των
ΗΠΑ και τις δαιδαλώδεις διατάξεις του.
Ο διαβόητος
για τον συγκρουσιακό χαρακτήρα του
Τραμπ, ο οποίος στήριξε στο νομοσχέδιο
αυτό το όραμά του για την αναμόρφωση
της αμερικανικής οικονομίας, διατήρησε
αρχικά την ψυχραιμία του, όταν το επέκρινε
ο Μασκ και μάλιστα παραδέχτηκε στους
δημοσιογράφους ότι «δεν είμαι
ευχαριστημένος με ορισμένες πτυχές
[του νομοσχεδίου]».
Τραμπ και Μασκ εμφανίστηκαν
στη συνέχεια μαζί στο Οβάλ Γραφείο με
αφορμή τη λήξη της θητείας του επιχειρηματία
ως ειδικού κυβερνητικού υπαλλήλου με
τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο να εγκωμιάζει
για το έργο του τον Μασκ και να επιμένει
ότι «δεν φεύγει πραγματικά» από την
ομάδα του.
Η ανταλλαγή πυρών και
το διαζύγιο
Ωστόσο, μόλις αποχώρησε από την κυβέρνηση, ο Μασκ όχι μόνον εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για το νομοσχέδιο προϋπολογισμού, αλλά έδειξε να ασκεί πιέσεις για την απόσυρσή του. Το νομοσχέδιο είχε ψηφιστεί οριακά στη Βουλή των Αντιπροσώπων για να αντιμετωπίσει παρόμοιες μεγάλες δυσκολίες στη Γερουσία.
«Συγγνώμη, αλλά δεν το αντέχω άλλο. Αυτό το τεράστιο, εξοργιστικό νομοσχέδιο δαπανών του Κογκρέσου είναι ένα αηδιαστικό έκτρωμα», έγραψε ο Μασκ στην πλατφόρμα Χ την Τρίτη.
«Ντροπή σε όσους το ψήφισαν:
ξέρετε ότι κάνατε λάθος. Το ξέρετε»,
πρόσθεσε.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ περίμενε μέχρι την Πέμπτη για να περάσει στην αντεπίθεση, αρχής γενομένης από την εμφάνισή του στο Οβάλ Γραφείο με τον Γερμανό Καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς.
«Είμαι πολύ απογοητευμένος
από τον Έλον. Τον έχω βοηθήσει πολύ.
Ήξερε το περιεχόμενο του νομοσχεδίου
καλύτερα από οποιονδήποτε εδώ μέσα. Δεν
είχε κανένα πρόβλημα με αυτό. Ξαφνικά,
όμως, απέκτησε πρόβλημα — και το πρόβλημα
αυτό εμφανίστηκε μόνο όταν έμαθε ότι
πρόκειται να μειώσουμε την υποχρεωτική
ποσόστωση για τα ηλεκτρικά οχήματα»,
είπε.
Και πρόσθεσε ότι κατά τη
γνώμη του ο Μασκ ήθελε να παραμείνει
στο πόστο του στο DOGE: «Δεν
είναι ο πρώτος, φεύγουν από την κυβέρνησή
μου, μας αγαπάνε, και κάποια στιγμή τους
λείπει τόσο πολύ, που κάποιοι την
αγκαλιάζουν ξανά, ενώ κάποιοι γίνονται
εχθρικοί. Φεύγουν και μετά ξυπνάνε ένα
πρωί και η λάμψη έχει χαθεί, όλος ο κόσμος
είναι διαφορετικός, και γίνονται
εχθρικοί».
«Αυτό είναι ψέμα» απάντησε μέσω
ανάρτησης στο Χ ο πλουσιότερος άνθρωπος
στο κόσμο, διαψεύδοντας τα όσα ανέφερε
ο Τραμπ.
«Ψευδές — αυτό το νομοσχέδιο δεν μου παρουσιάστηκε ούτε μία φορά και ψηφίστηκε μέσα στη νύχτα τόσο γρήγορα, που σχεδόν κανείς στο Κογκρέσο δεν πρόλαβε καν να το διαβάσει!», έγραψε ο Μασκ, με τον Τραμπ να σηκώνει το γάντι απαντώντας μέσω της πλατφόρμας του, του Truth Social.
«Ο Έλον “φθειρόταν”
του ζήτησα να φύγει, τού αφαίρεσα την
Εντολή Ηλεκτρικών Οχημάτων που ανάγκαζε
τους πάντες να αγοράζουν ηλεκτρικά
αυτοκίνητα που κανείς άλλος δεν ήθελε
(κάτι που ήξερε εδώ και μήνες ότι θα
έκανα!), και απλώς ΤΡΕΛΑΘΗΚΕ!», έγραψε.
Στο μεταξύ ο Μασκ δεν σταματούσε να «πυροβολεί» με αναρτήσεις του το νομοσχέδιο του Τραμπ, ενώ υποστήριξε ότι χάρη σε αυτόν επανεξελέγη ο πρόεδρος των ΗΠΑ. «Χωρίς εμένα, ο Τραμπ θα είχε χάσει τις εκλογές, οι Δημοκρατικοί θα έλεγχαν τη Βουλή και οι Ρεπουμπλικάνοι θα είχαν 51-49 στη Γερουσία», έγραψε ο Μασκ.
«Τόση αχαριστία».
Και τώρα τι;
Ασαφές παραμένει τι θα ακολουθήσει
στη συνέχεια. Μολονότι ο Μασκ έχει
κερδίσει πόντους στην εκτίμηση της
βάσης των Ρεπουμπλικανών, η πολιτική
του άνοδος οφείλεται εν μέρει στη σχέση
του με τον Τραμπ. Και πιθανώς τώρα να
τον απεχθάνονται τόσο οι Δημοκρατικοί
όσο και οι οπαδοί του ενοίκου του Λευκού
Οίκου.
Ο Τραμπ, από την άλλη πλευρά,
έχει επιβιώσει σκανδάλων και ποινικών
κατηγοριών, ενώ έχει δείξει ότι είναι
πρόθυμος να χρησιμοποιήσει την εξουσία
της κυβέρνησης εναντίον των αντιπάλων
του.
Ήδη απείλησε με άμεση ακύρωση όλων των κυβερνητικών συμβολαίων που συνδέονται με τις εταιρείες του Μασκ, μεταξύ αυτών η SpaceX, η Starlink και η Tesla.
«Ο ευκολότερος τρόπος για
να εξοικονομήσουμε χρήματα στον
προϋπολογισμό μας, δισεκατομμύρια επί
δισεκατομμυρίων δολαρίων,
είναι να τερματίσουμε τις κυβερνητικές
επιδοτήσεις και συμβάσεις του Έλον
Μασκ», έγραψε ο Τραμπ.
Πώς μπορεί να πλήξει ο Μασκ
τον Τραμπ
Ωστόσο, ο Μασκ μπορεί επίσης
να βλάψει την ατζέντα του Τραμπ. Στην
ομιλία του κατά την ορκωμοσία του, ο
Τραμπ οραματίστηκε να τοποθετήσει μια
αμερικανική σημαία στον Άρη, αλλά την
Πέμπτη, ο Μασκ δήλωσε ότι σχεδιάζει να
παροπλίσει έναν πύραυλο SpaceX που
χρησιμοποιούν οι ΗΠΑ για να φτάσουν
στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, ως
αντίποινα για τις απειλές
του Τραμπ.
Ο Μασκ θα μπορούσε επίσης να συμμαχήσει με τα «δημοσιονομικά γεράκια» στο Κογκρέσο για να μπλοκάρει το φορολογικό νομοσχέδιο του Τραμπ στη Γερουσία. Μολονότι ο Μασκ εξαπέλυσε χθες σφοδρότατη επίθεση στον Τραμπ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ χρησιμοποίησε μία από τις μεταγενέστερες αναρτήσεις του στο Truth Social για να εκτρέψει την προσοχή της κοινής γνώμης στο «Μεγάλο Όμορφο Νομοσχέδιό» του.
«Δεν με πειράζει που ο Έλον στράφηκε εναντίον μου, αλλά θα έπρεπε να το είχε κάνει εδώ και μήνες. Αυτό είναι ένα από τα σπουδαιότερα νομοσχέδια που παρουσιάστηκαν ποτέ στο Κογκρέσο. Είναι ένα ρεκόρ περικοπών στις δαπάνες, 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια, και η μεγαλύτερη μείωση φόρων που έχει δοθεί ποτέ. Αν αυτό το νομοσχέδιο δεν περάσει, θα υπάρξει αύξηση φόρων κατά 68% και πράγματα πολύ χειρότερα από αυτό. Δεν δημιούργησα εγώ αυτό το χάος, είμαι εδώ για να το διορθώσω. Αυτό βάζει τη χώρα μας σε μια πορεία προς το μεγαλείο. ΚΑΝΤΕ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ ΜΕΓΑΛΗ ΞΑΝΑ!», έγραψε.
