Σε εξέλιξη βρίσκεται αυτή την περίοδο, μια εξαιρετικά κρίσιμη και ταυτόχρονα θλιβερή διαμάχη μεταξύ θεσμικών φορέων όπως ο νεοσύστατος Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας (Ο.Δ.Υ.Θ.) και η Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Επίκεντρο αποτελεί η διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων για άρδευση, καθώς, στο Δήμο Παλαμά οι αγρότες δεν έχουν νερό να ποτίσουν, με αποτέλεσμα καλλιέργειες να οδηγούνται σε καταστροφή και οι ίδιοι σε απόγνωση.
Αυτή η αντιπαράθεση αποκαλύπτει τη διαχρονική απουσία εκ μέρους της Πολιτείας, σοβαρού σχεδιασμού, εθνικής στρατηγικής και ουσιαστικής διεκδίκησης λύσεων για το διαρκώς διογκούμενο υδατικό έλλειμμα της Θεσσαλίας, τουλάχιστον τα τελευταία 20 χρόνια.
Το ζήτημα δημιουργήθηκε όταν ξέσπασε με σφοδρότητα το γνωστό σε όλους μας πρόβλημα επάρκειας νερού, επειδή φέτος τα αποθέματα στις λίμνες Πλαστήρα και Σμοκόβου ήταν δραματικά μειωμένα. Η παροχέτευση αυξημένων ποσοτήτων ύδατος για αγροτική χρήση, της τάξης των 1.900.000 κυβικών ημερησίως, όπως γινόταν παλιότερα, ήταν σχεδόν αδύνατη. Έτσι, σε περιοχές όπως ο Δήμος Παλαμά και γειτονικά σημεία των Νομών Λάρισας και Τρικάλων, το νερό δεν έφτασε καν, με τις συνέπειες να φαντάζουν από τώρα καταστροφικές για την παραγωγή και την τοπική οικονομία.
Το πρόβλημα δεν είναι καινούριο. Επαναλαμβάνεται σχεδόν κάθε χρόνο με διαφορετική ένταση και αιτίες. Κι όμως, η Ελληνική Πολιτεία δεν προχώρησε ποτέ στα αυτονόητα έργα. Μιλάμε για την ολοκλήρωση της μεταφοράς μέρους των υδάτων του Αχελώου στον Θεσσαλικό κάμπο, την κατασκευή των φραγμάτων Μουζακίου, Πύλης, Σκοπιάς Φαρσάλων, και τη δημιουργία κλειστών αρδευτικών δικτύων ώστε να μην υπάρχουν οι τεράστιες απώλειες νερού άνω του 50% που καταγράφονται μέσω των παλαιωμένων αυλάκων και καναλιών.
Για δεκαετίες τοπικοί φορείς και ειδικοί, με προεξάρχοντες τους Καρδιτσιώτες, τεκμηριώνουν την αναγκαιότητα αυτών των έργων δημόσια, με επιχειρήματα, μελέτες, υπομνήματα και άρθρα. Ωστόσο, δεν ευαισθητοποιήθηκε καμία κυβέρνηση ουσιαστικά. Ούτε καν μετά απ’ τις φονικές πλημμύρες των πρωτόγνωρων καιρικών φαινομένων «Ιανός», «Daniel» και «Elias». Ακούμε διαρκώς για «μελέτες», «θετικές αποφάσεις» και «νέα χρηματοδοτικά εργαλεία», μα βλέπουμε ελάχιστές πράξεις.
Το παράδειγμα του φράγματος Μουζακίου είναι ενδεικτικό: Λίγες ώρες μετά τον «Ιανό», το Σεπτέμβριο του 2020 ο Πρωθυπουργός – και τότε – Κυριάκος Μητσοτάκης, εξήγγειλε (απ’ το Μουζάκι), μελέτη για την κατασκευή του. Τέσσερα χρόνια αργότερα, μετά τη νέα καταστροφή του «Daniel», σε επίσκεψή του στη Νίκαια Λάρισας στις 2 Σεπτεμβρίου 2024 υποσχέθηκε ξανά το ίδιο έργο, μαζί με τα φράγματα Πύλης και Ενιππέα, αναφέροντας ότι η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμένη και οι μελέτες θα ήταν έτοιμες σε έναν χρόνο. Έχουμε Ιούλιο του 2025 και μέχρι στιγμής δεν τις έχει δει κανείς! Εκτός κι’ αν υπάρχει κάποια τελευταία εξέλιξη που δεν γνωρίζουμε. Αν είναι έτσι, με μεγάλη προσδοκία αναμένουμε τώρα που οι αγρότες βρίσκονται «στα κάγκελα» για τη λειψυδρία, να τις παρουσιάσει δημόσια μαζί με τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης, το ακριβές κόστος και τις φάσεις κατασκευής τους. Ιδού η Ρόδος…
Και μια που το έφερε η κουβέντα, την 1η Οκτωβρίου 2025 εκδικάζεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας η προσφυγή των Αιτωλοακαρνάνων για ακύρωση του νέου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών Θεσσαλίας (Σ.Δ.Λ.Α.Π.). Ο Πρωθυπουργός λοιπόν, οφείλει να δηλώσει ξεκάθαρα αν και πώς σκοπεύει να υπερασπιστεί ένα σχέδιο που ενέκρινε και το οποίο προωθεί, έστω μερικώς, την ολοκλήρωση των έργων στον Αχελώο. Εξάλλου, και οι Ολλανδοί επιστήμονες που τους ανατέθηκε η ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας, μελετώντας την περιφέρειά μας κατέληξαν ότι η συγκράτηση υδάτων μέσω φραγμάτων είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος, τόσο για την εξοικονόμηση νερού όσο και για την πρόληψη πλημμυρικών φαινομένων. Επανέλαβαν ουσιαστικά αυτό που όλοι οι Έλληνες ειδικοί (πανεπιστημιακοί, γεωτεχνικοί, υδρολόγοι, αγροτικοί φορείς), λένε εδώ και δεκαετίες, χωρίς ποτέ να εισακουστούν! Πόσο τραγικό, να περιμένουμε τη «νομιμοποίηση» πασιφανών λύσεων από ξένους επιστήμονες, όταν δικά μας «φωτεινά» μυαλά και δικές μας αξιόπιστες φωνές, αγνοήθηκαν ή απαξιώθηκαν ως «τοπικιστικές» ή «αντιπεριβαλλοντικές», από κυβερνήσεις που δεν τόλμησαν να κάνουν το οτιδήποτε!
Οι ευθύνες είναι συντριπτικές και αφορούν αποκλειστικά την κεντρική εξουσία. Δεν ανήκουν στους αγρότες, στους οργανισμούς άρδευσης, στην αυτοδιοίκηση κι αυτό καθιστά την αντιπαράθεση μεταξύ Ο.Δ.Υ.Θ. και Περιφέρειας απολύτως άστοχη. Η ουσία είναι πως διαχρονικά οι εκάστοτε Υπουργοί με τους βουλευτές των Νομών Καρδίτσας πρωτίστως, της Λάρισας, των Τρικάλων, απέφυγαν συστηματικά να διεκδικήσουν μαζικά και σθεναρά την υλοποίηση των έργων ζωτικής σημασίας που χρειάζεται η Θεσσαλία. Έτσι φτάσαμε στο έσχατο σημείο, να «πνιγόμαστε» το Φθινόπωρο και να «καιγόμαστε» το Καλοκαίρι απ’ τις συνέπειες της παροιμιώδους πολιτικής ατολμίας και ολιγωρίας των ταγών του τόπου, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους!
Χωρίς νερό δεν υπάρχει περιφερειακή ανάπτυξη.
Χωρίς φράγματα δεν υπάρχει αγροτική παραγωγή.
Χωρίς πολιτική βούληση δεν υπάρχει προστασία.
Η κλιματική κρίση είναι εδώ, αλλά η πολιτική ολιγωρία και ατολμία συνεχίζονται, παρ’ ότι ο τόπος μας «πεθαίνει» αφημένος στο έλεος ξεπερασμένων, απ’ την ίδια τη ζωή, ιδεολογικών αγκυλώσεων και μικροκομματικών σκοπιμοτήτων.
Βάιος Φροξυλιάς
