Η γονική αποξένωση αποτελεί ένα βαθιά ριζωμένο κοινωνικό και ψυχολογικό ζήτημα, το οποίο αναδεικνύεται όταν ένας γονέας χρησιμοποιεί το παιδί ως εργαλείο εκδίκησης εναντίον του άλλου. Αυτό το φαινόμενο δεν συμβαίνει τυχαία, αλλά είναι συχνά αποτέλεσμα στοχευμένων στρατηγικών που αποσκοπούν στον αποκλεισμό του ενός γονέα από τη ζωή του παιδιού. Σε αυτό το πλαίσιο, οι «Ενεργοί Μπαμπάδες για τα Δικαιώματα του Παιδιού» υποστηρίζουν σθεναρά την εφαρμογή της ισότιμης συνεπιμέλειας 50/50 μετά το διαζύγιο, θεωρώντας αυτήν την πρακτική το μόνο δίκαιο και βιώσιμο μοντέλο ανατροφής.
Ποιος Αποξενώνει Περισσότερο;
Το κρίσιμο στοιχείο στη γονική αποξένωση είναι η εξουσία που έχει ο κάθε γονέας να επιβάλλει τη σχέση με το παιδί. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι μητέρες κατέχουν την αποκλειστική επιμέλεια, δίνοντάς τους τη νομική και πρακτική δυνατότητα να διαμορφώσουν ή να περιορίσουν την επαφή του παιδιού με τον πατέρα. Όταν ο έλεγχος της καθημερινότητας του παιδιού βρίσκεται στα χέρια ενός γονέα, υπάρχει ο κίνδυνος να περιοριστεί, να υπονομευθεί ή ακόμη και να διακοπεί εντελώς η σχέση με τον άλλο γονέα. Τα δικαστικά συστήματα, σε πολλές περιπτώσεις, αποδίδουν στον πατέρα τον ρόλο του «επισκέπτη», με περιορισμένη επικοινωνία – συχνά σε συγκεκριμένες ημέρες και ώρες – δημιουργώντας το έδαφος για σταδιακή ψυχολογική αποξένωση.
Οι «Ενεργοί Μπαμπάδες για τα Δικαιώματα του Παιδιού» επισημαίνουν ότι οι περιπτώσεις γονικής αποξένωσης προέρχονται κυρίως από την μητέρα, λόγω του ότι αυτή κατέχει την αποκλειστική επιμέλεια στο μεγαλύτερο ποσοστό των διαζυγίων. Αυτή η άνιση κατανομή της επιμέλειας οδηγεί σε μια διαχρονική ανισορροπία στη σχέση του παιδιού με τους δύο γονείς.
Συνέπειες της Γονικής Αποξένωσης στα Παιδιά
Η γονική αποξένωση δεν είναι απλώς μια διαφωνία μεταξύ γονέων. Οι επιπτώσεις της στην ψυχολογία και την κοινωνική ζωή του παιδιού είναι βαθιές και συχνά καταστροφικές. Οι συνέπειες περιλαμβάνουν:
- Συναισθηματική Αστάθεια και Αίσθηση Απόρριψης: Τα παιδιά που βιώνουν αποξένωση αισθάνονται συχνά ότι απορρίπτονται, κάτι που πλήττει την αυτοεκτίμησή τους.
- Χαμηλή Αυτοεκτίμηση και Ενοχές: Η απουσία ενός από τους γονείς μπορεί να δημιουργήσει ενοχές και αίσθηση ανεπάρκειας, με το παιδί να αισθάνεται υπεύθυνο για την απόσταση από τον γονέα.
- Δυσκολίες στις Μελλοντικές Σχέσεις: Η εμπειρία της απομόνωσης μπορεί να καταστήσει το παιδί επιφυλακτικό και δύσπιστο απέναντι σε μελλοντικές σχέσεις.
- Άγχος, Κατάθλιψη και Επιθετική Συμπεριφορά: Η συνεχής ψυχολογική πίεση συχνά εκδηλώνεται με αυξημένο άγχος και ακόμα και με επιθετικότητα, καθιστώντας το παιδί επιρρεπή σε δια βίου ψυχικές διαταραχές.
Ειδικοί ερευνητές και κλινικοί ψυχολόγοι προειδοποιούν ότι η απομάκρυνση του παιδιού από έναν γονέα είναι ισοδύναμη με ενδοοικογενειακή βία και συναισθηματική κακοποίηση, με μακροπρόθεσμες ψυχολογικές επιπτώσεις.
Η Πρόταση των «Ενεργών Μπαμπάδων»: Το 50/50 ως Λύση
Για την εξάλειψη του τραγικού φαινομένου της γονικής αποξένωσης, οι «Ενεργοί Μπαμπάδες για τα Δικαιώματα του Παιδιού» προτείνουν την ισότιμη συνεπιμέλεια 50/50. Σύμφωνα με αυτήν την πρόταση:
- Ισοτιμία στη Σχέση: Όταν το παιδί περνάει ίσο χρόνο με τον πατέρα και τη μητέρα, δεν υπάρχει περιθώριο για τον αποκλεισμό ή την υπονόμευση της σχέσης του με οποιονδήποτε από τους γονείς.
- Δίκαιο και Βιώσιμο Μοντέλο Ανατροφής: Το 50/50 θεωρείται το μόνο μοντέλο που διασφαλίζει το δικαίωμα του παιδιού να απολαμβάνει την αγάπη και τη στήριξη και των δύο γονέων.
- Διεθνής Εμπειρία: Χώρες που έχουν υιοθετήσει το 50/50 αναφέρουν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά γονικής αποξένωσης, με καλύτερα αποτελέσματα στην ψυχική υγεία των παιδιών διαζευγμένων γονέων.
Οι «Ενεργοί Μπαμπάδες» τονίζουν ότι το 50/50 δεν είναι μόνο δικαίωμα του γονέα, αλλά κυρίως δικαίωμα του παιδιού να μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον όπου η αγάπη, η στήριξη και η ισότητα κυριαρχούν, χωρίς αποκλεισμούς ή ψυχολογική χειραγώγηση. Στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία για τη γονική αποξένωση, αν και το φαινόμενο έχει εξελιχθεί σε μια μεγάλη μάστιγα που απαιτεί άμεση προσοχή και δράση. Η υιοθέτηση του μοντέλου 50/50 θα μπορούσε να αποτελέσει ένα κρίσιμο βήμα για την αποκατάσταση της ισορροπίας στις οικογενειακές σχέσεις, προστατεύοντας τα παιδιά από τις μακροχρόνιες ψυχολογικές βλάβες που επιφέρει η γονική αποξένωση.
