Η ραγάδα πρωκτού αποτελεί μία εξαιρετικά συνηθισμένη αιτία πρόκλησης πόνου κατά τις κενώσεις.
Ουσιαστικά, η ραγάδα πρωκτού είναι ένα μικρό σκίσιμο στον βλεννογόνο (εσωτερικό τοίχωμα) του πρωκτού, η οποία συνήθως παρατηρείται σε άτομα μέσης ηλικίας.
Η ραγάδα του πρωκτού προκαλείται από τον τραυματισμό του βλεννογόνου εξαιτίας της διέλευσης σκληρών κοπράνων και για τον λόγο αυτό είναι συχνότερη στα άτομα με χρόνια δυσκοιλιότητα. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το σκίσιμο αυτό του βλεννογόνου οφείλει να επουλωθεί εντός ολίγων ημερών. Στους ασθενείς, ωστόσο, με ραγάδα πρωκτού, η επούλωση καθυστερεί σημαντικά, εξαιτίας της ανεπαρκούς αιματικής ροής στην περιοχή, η οποία οφείλεται στην υπερτονία (αυξημένη τονικότητα και μυϊκή ισχύ) του έσω σφιγκτήρα μυ του πρωκτού.
Ποια συμπτώματα προκαλεί η ραγάδα πρωκτού;
Η ραγάδα πρωκτού προκαλεί έντονα συμπτώματα, τα οποία ξεκινούν κατά την αφόδευση αλλά διαρκούν και αρκετές ώρες μετά από την κένωση. Στα συμπτώματα της ραγάδας πρωκτού περιλαμβάνονται:
- Ο έντονος και διαξιφιστικός πόνος κατά την αφόδευση, που διαρκεί ωστόσο και αρκετές ώρες μετά από την κένωση
- Η αίσθηση καύσου (καψίματος) στον πρωκτό
- Ο κνησμός (φαγούρα) στην περιοχή του πρωκτού
- Το αίμα στα κόπρανα.
Η διάγνωση της ραγάδας του πρωκτού θα βασισθεί, φυσικά, στην αξιολόγηση των συμπτωμάτων των ασθενών, σε συνδυασμό με την κλινική εξέτασή τους.
Στο σημείο αυτό αξίζει, φυσικά, να τονισθεί πως η δακτυλική εξέταση του ορθού αντενδείκνυται σε όλους τους ασθενείς με ραγάδα πρωκτού ή υποψία ραγάδας πρωκτού, καθώς θα τους προκαλέσει εντονότατο πόνο ενώ παράλληλα ενδέχεται να επιδεινώσει την ήδη υπάρχουσα ραγάδα του πρωκτικού δακτυλίου.
Ποιες μορφές θεραπείας υπάρχουν για τη ραγάδα πρωκτού;
Η συντηρητική θεραπεία στο σπίτι, η οποία βασίζεται στην τροποποίηση της διατροφής και στην εφαρμογή ειδικών τοπικών φαρμακευτικών σκευασμάτων, ενδείκνυται ως πρώτο βήμα σε όλους τους ασθενείς με ραγάδα πρωκτού, καθώς ενδέχεται να θεραπεύσει έως και το 50% των περιπτώσεων οξείας ραγάδας του πρωκτού, με το ποσοστό επιτυχίας της συντηρητικής μεθόδου να μειώνεται σημαντικά, ωστόσο, στις περιπτώσεις χρόνιας ραγάδας του πρωκτού.
Εξαιρουμένης, ωστόσο, της συντηρητικής θεραπείας, η θεραπεία για τη ραγάδα του πρωκτού περιλαμβάνει τη χειρουργική θεραπεία και τις νεότερες, ελάχιστα επεμβατικές, μορφές θεραπείας.
Κοινός παρονομαστής όλων των διαθέσιμων μορφών θεραπείας είναι η ελάττωση της τονικότητας του έσω σφιγκτήρα μυ του πρωκτού, η οποία με τη σειρά της θα επιτρέψει την αύξηση της αιματικής ροής στην περιοχή της ραγάδας και την επιτυχή επούλωσή της.
Η χειρουργική θεραπεία, λοιπόν, η οποία ακούει στο όνομα έσω πλάγια σφιγκτηροτομή, αποτελεί τη χειρουργική επέμβαση εκείνη στην οποία διατέμνεται τμήμα του έσω σφιγκτήρα μυός του πρωκτού. Αποτελεί την πλέον αποτελεσματική και οριστική μέθοδο θεραπείας της ραγάδας του πρωκτού, συνοδεύεται, εντούτοις, από κάποιες «ειδικές» επιπλοκές, με την ακράτεια των αερίων και σπανιότερα των κοπράνων να απαντώνται έως και στο 10% των ασθενών. Για τον λόγο αυτό, η χειρουργική θεραπεία για την ραγάδα πρωκτού θα πρέπει να εφαρμόζεται κατόπιν ενδελεχούς ενημέρωσης των ασθενών και προσεκτικής εκτίμησης της προεγχειρητικής τονικότητας του έσω σφιγκτήρα μυός.
Στην εποχή μας, η θεραπεία για την ραγάδα του πρωκτού μπορεί πλέον να πραγματοποιηθεί με την έγχυση στο έσω σφιγκτήρα μυ του πρωκτού της αλλαντικής τοξίνης του Botox. Η θεραπεία της ραγάδας του πρωκτού με Botox μπορεί να πραγματοποιηθεί σε όλους τους ασθενείς σε επίπεδο ιατρείου, δίχως την ανάγκη προσέλευσης στην κλινική. Η τοξίνη του Botox προκαλεί την προσωρινή χαλάρωση του έσω σφιγκτήρα μυός του πρωκτού για χρονικό διάστημα 6 – 8 εβδομάδων, διάστημα ικανό για την πλήρη επούλωση της ραγάδας του πρωκτού.
Η θεραπεία της ραγάδας του πρωκτού με μπότοξ έχει αποδεδειγμένα εξαιρετικά θεραπευτικά αποτελέσματα, προσφέροντας οριστική επούλωση της οξείας ραγάδας πρωκτού στο 80% των ασθενών, με τη θεραπευτική δυναμική της, ωστόσο, να ελαττώνεται στους ασθενείς με χρόνια ραγάδα πρωκτού, στους οποίους επιτυγχάνεται οριστική επούλωση στο 50% των περιπτώσεων.
Κωνσταντίνος Γ. Αποστόλου MD, MSc, PhD
Εξειδικευμένος Χειρουργός Θυρεοειδούς – Παραθυρεοειδών Αδένων
Εξειδικευθείς Πανεπιστημίου Harvard, USA
