Καθώς το θερμόμετρο χτυπά “κόκκινο” και οι θερμοκρασίες φτάνουν ή ξεπερνούν τους 40°C σε αρκετές περιοχές της χώρας, η προστασία της δημόσιας υγείας από αλλοιωμένα τρόφιμα γίνεται περισσότερο από ποτέ επιτακτική. Οι καλοκαιρινές συνθήκες δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη επικίνδυνων μικροοργανισμών στα τρόφιμα, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία μικρών και μεγάλων.
Ο σύμβουλος επιχειρήσεων Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, Νικόλαος Ντόλιας, καταγράφει τις βασικές αρχές πρόληψης και σωστής διαχείρισης των τροφίμων κατά τους θερμούς μήνες, ώστε να μειωθούν στο ελάχιστο οι πιθανότητες τροφικών δηλητηριάσεων και αλλοιώσεων.
1. Ψύξη και Συντήρηση Τροφίμων
Η σωστή θερμοκρασία συντήρησης είναι το πρώτο και βασικότερο μέτρο προστασίας. Ευπαθή τρόφιμα –όπως κρέας, γαλακτοκομικά, αυγά και μαγειρεμένα φαγητά– δεν πρέπει να παραμένουν εκτός ψυγείου για πάνω από 1 ώρα, ειδικά όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος ξεπερνά τους 32°C. Το ψυγείο πρέπει να λειτουργεί κάτω από τους 4°C και οι καταναλωτές να μεριμνούν για την τακτική του συντήρηση. Τα μαγειρεμένα φαγητά πρέπει να φυλάσσονται εντός 2 ωρών από την παρασκευή τους.
2. Μαγείρεμα και Θερμική Επεξεργασία
Το σωστό και επαρκές ψήσιμο είναι το «κλειδί» για την εξουδετέρωση επικίνδυνων παθογόνων μικροοργανισμών, όπως η σαλμονέλα ή το E. coli. Κρέας, πουλερικά και ψάρια πρέπει να μαγειρεύονται καλά, ειδικά όταν το ψήσιμο γίνεται σε μπάρμπεκιου. Τα φαγητά δεν πρέπει να ξαναζεσταίνονται περισσότερες από μία φορά, καθώς η επαναλαμβανόμενη θερμική καταπόνηση ενδέχεται να αλλοιώσει την ποιότητά τους και να ευνοήσει την ανάπτυξη μικροβίων.
3. Αυγά, Μαγιονέζα και Αλοιφές
Οι σπιτικές μαγιονέζες που παρασκευάζονται με ωμά αυγά αποτελούν συχνή πηγή μικροβιακής επιμόλυνσης. Συνιστάται η χρήση παστεριωμένων αυγών σε συνταγές που δεν απαιτούν μαγείρεμα. Παράλληλα, σαλάτες με αυγό, τόνο ή μαγιονέζα πρέπει να διατηρούνται αποκλειστικά στο ψυγείο σε θερμοκρασίες κάτω από 4°C.
4. Φαγητό στην Παραλία ή Εκδρομή
Η μεταφορά φαγητού το καλοκαίρι απαιτεί ειδική μέριμνα. Οι παγοκύστες και τα ισοθερμικά δοχεία είναι απαραίτητα για τη διατήρηση ασφαλούς θερμοκρασίας. Πρέπει να αποφεύγονται τρόφιμα που αλλοιώνονται εύκολα, όπως τα αυγά, τα τυριά και τα αλλαντικά, εκτός εάν φυλάσσονται υπό ψύξη. Φαγητά που μένουν εκτός ψυγείου για ώρες δεν πρέπει να καταναλώνονται, ακόμα κι αν φαίνονται οπτικά “καλά”.
5. Καθαριότητα και Υγιεινή
Η υγιεινή των χεριών είναι κρίσιμη. Το πλύσιμο πριν και μετά τον χειρισμό τροφίμων είναι απαραίτητο. Δεν χρησιμοποιούμε τα ίδια μαχαίρια ή επιφάνειες κοπής για ωμά κρέατα και ωμά λαχανικά – ο κίνδυνος διασταυρούμενης μόλυνσης είναι μεγάλος. Επιπλέον, το ψυγείο πρέπει να καθαρίζεται τακτικά, ενώ τρόφιμα με περίεργη οσμή ή αλλοιωμένη υφή πρέπει να απορρίπτονται άμεσα.
6. Προειδοποιητικά Σημάδια Αλλοίωσης
Οποιαδήποτε από τις παρακάτω ενδείξεις μπορεί να σημαίνει ότι ένα τρόφιμο έχει αλλοιωθεί και δεν είναι πλέον ασφαλές προς κατανάλωση:
- Ξινή ή αφύσικη μυρωδιά
- Αλλαγή χρώματος ή εμφάνιση γλοιώδους υφής
- Φούσκωμα σε συσκευασίες ή κονσέρβες
Συμπερασματικά, οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού απαιτούν αυξημένη εγρήγορση από τους καταναλωτές και σωστή εφαρμογή βασικών κανόνων ασφάλειας τροφίμων. Η πρόληψη είναι το καλύτερο “αντίδοτο” στις τροφικές δηλητηριάσεις και μπορεί να επιτευχθεί με απλές καθημερινές πρακτικές, προστατεύοντας τόσο την υγεία μας όσο και την ποιότητα ζωής μας στη διάρκεια του καλοκαιριού.
