Ίλον Μασκ: Φεύγει από την Ουάσινγκτον έχοντας σπείρει το χάος στη δημόσια διοίκηση των ΗΠΑ

Ο μεγιστάνας επιχειρηματίας αποχώρησε επίσημα από την κυβέρνηση Τραμπ, τερματίζοντας μια αμφιλεγόμενη και γενικά αντιδημοφιλή θητεία ως ανώτερος σύμβουλος του προέδρου και ντε φάκτο επικεφαλής του λεγόμενου «υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας» (DOGE). Αν και υποσχέθηκε αποτελεσματικότητα και εκσυγχρονισμό, ο Μασκ αφήνει πίσω του ένα αβεβαιότητα και μειωμένη λειτουργικότητα.

Το χρονοδιάγραμμα της αποχώρησης του Μασκ συμπίπτει με το τέλος της θητείας του, διάρκειας 130 ημερών, ως «ειδικός κυβερνητικός υπάλληλος», όμως σηματοδοτεί και μια προσπάθεια του δισεκατομμυριούχου να δείξει μια ευρύτερη μετατόπιση από την Ουάσινγκτον, καθώς αντιμετωπίζει αντιδράσεις από το κοινό και τους μετόχους των εταιρειών του. Ο Μασκ πρόσφατα σε συνεντεύξεις του έκανε μια επίδειξη επαναπροσανατολισμού των προσπαθειών του στις εταιρείες τεχνολογίας, λέγοντας ότι έχει αφιερώσει πολύ χρόνο στην πολιτική και σχεδιάζει στο εξής να μειώσει τις πολιτικές δαπάνες.

Καθώς ο Μασκ αποχωρεί από την κεντρική πολιτική σκηνή, παραδίδει στους επόμενους ένα χάος από ημιτελή σχέδια και κατεστραμμένες δημόσιες υπηρεσίες. Εν μέσω αβεβαιότητας για το μέλλον, βρίσκονται ακόμη αναπάντητα τα ερωτήματα σχετικά με το πόση δύναμη θα έχει η ασαφής ομάδα DOGE χωρίς αυτόν και ποιος, αν υπάρχει κάποιος, θα μπορούσε να ανοικοδομήσει τα προγράμματα και τις υπηρεσίες που κατέστρεψε.

Τα συντρίμμια του DOGE

Η αρχική πρόταση του Μασκ ήταν να εξοικονομήσει 2 τρισεκατομμύρια δολάρια από τον προϋπολογισμό, εξαλείφοντας αχαλίνωτες σπατάλες και απάτες, καθώς και να προβεί σε μια αναθεώρηση του κυβερνητικού λογισμικού που θα εκσυγχρόνιζε τον τρόπο λειτουργίας των ομοσπονδιακών υπηρεσιών. Το DOGE μέχρι στιγμής ισχυρίζεται ότι έχει μειώσει κατά περίπου 140 δισεκατομμύρια δολάρια τις δαπάνες από τον προϋπολογισμό – αν και υπάρχουν βάσιμοι φόβοι ότι οι αναφορές του περιέχουν σφάλματα που υπερεκτιμούν την εξοικονόμηση πόρων.

Επιπλέον, το νέο φορολογικό νομοσχέδιο της αμερικάνικης κυβέρνησης, στο οποίο αντιτίθεται ο Μασκ, αναμένεται να προσθέσει άλλα 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια στο έλλειμμα, ακυρώνοντας την όποια εξοικονόμηση μπορεί να είχε επιτύχει το DOGE.

Οι υποσχέσεις του δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία για ένα νέο, εκσυγχρονισμένο λογισμικό έχουν συχνά περιοριστεί σε chatbots τεχνητής νοημοσύνης – μερικά από τα οποία ήταν ήδη υπό διαμόρφωση από την κυβέρνηση Μπάιντεν.

Όμως ο μεγαλύτερος αντίκτυπος του DOGE ήταν στη διάλυση των κυβερνητικών υπηρεσιών και τη συρρίκνωση της υπηρεσίας ανθρωπιστικής βοήθειας. Οι περικοπές του DOGE έχουν βάλει στο στόχαστρο μια σειρά από δημόσιους οργανισμούς όπως ο Εθνικός Οργανισμός Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, ο οποίος χειρίζεται την πρόγνωση καιρού και περιπτώσεις φυσικών καταστροφών. Επίσης, έχει αναστείλει τη λειτουργία πολλών υπηρεσιών, χωρίς να υπάρχει σαφές σχέδιο για το αν το προσωπικό τους θα διατηρηθεί ή θα απολυθεί.  

Πάντως, οι μαζικές απολύσεις που έγιναν ήδη στο υπουργείο Υγείας αντιπροσωπεύουν μια παρόμοια απώλεια θεσμικής γνώσης την οποία το DOGE δεν φαίνεται να σκοπεύει να αντικαταστήσει. Ο Καρλ Τομπίας, καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Ρίτσμοντ, ο οποίος παρακολουθεί τις περικοπές, επισημαίνει ότι «η απώλεια τόσο μεγάλης εμπειρογνωμοσύνης, ειδικά στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, θα σημαίνει ότι περισσότεροι Αμερικανοί θα αρρωστήσουν ή θα πεθάνουν νωρίτερα από ό,τι θα μπορούσαν», προειδοποιώντας ότι «μπορεί να χρειαστούν πολλά χρόνια και μεγάλη δαπάνη πόρων για την αποκατάσταση αυτής της εμπειρίας και της εμπειρογνωμοσύνης».

Επίσης, η αποδόμηση της USAid από τον Μασκ, που παλαιότερα ήταν ο μεγαλύτερος πάροχος ανθρωπιστικής βοήθειας στον κόσμο, αποτελεί ένα από τα πιο κραυγαλέα δείγματα της αναστάτωσης και της ζημιάς που έχουν προκαλέσει οι περικοπές του DOGE. Οι ΗΠΑ ακύρωσαν περίπου το 83% των προγραμμάτων της USAid, θέτοντας σε κίνδυνο υπηρεσίες σε όλο τον κόσμο που στοχεύουν στην ανθρωπιστική βοήθεια και την πρόληψη ασθενειών. Ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα στο πλαίσιο της USAid , το Pepfar, το οποίο συντονίζει την αντιμετώπιση του HIV/AIDS στις ΗΠΑ , είδε τις υπηρεσίες του να μειώνονται παγκοσμίως και το προσωπικό του να βρίσκεται σε σύγχυση σχετικά με το τι μπορούν ακόμα να κάνουν για τους ανθρώπους που βασίζονταν στον οργανισμό τους. Οι περικοπές του DOGE στο πρόγραμμα απειλούν επίσης την κυκλοφορία ενός νέου φαρμάκου κατά του HIV, το οποίο οι ερευνητές έχουν χαρακτηρίσει ως «θαυματουργό» για την αποτελεσματικότητά του.

Το μέλλον της υπηρεσίας

Ενώ ο Μασκ επιστρέφει στην τεχνολογική του αυτοκρατορία, πολλοί από τους υπαλλήλους και τους άπειρους νεαρούς μηχανικούς που προσέλαβε για να εργαστούν για το DOGE πρόκειται να παραμείνουν μέρος της κυβέρνησης. Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα είναι αν αυτοί οι υπάλληλοι, μερικοί από τους οποίους απέκτησαν σχεδόν απεριόριστη πρόσβαση στα πιο ευαίσθητα δεδομένα της κυβέρνησης, θα διατηρήσουν τις ίδιες εξουσίες που απολάμβαναν με τον Μασκ.

Στελέχη όπως ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής και σύμμαχος του Μασκ, Αντόνιο Γκράσιας, έχουν εγκατασταθεί σε κρίσιμες υπηρεσίες όπως η Διοίκηση Κοινωνικής Ασφάλισης και η Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας, λειτουργώντας με έλλειψη διαφάνειας ως ένα είδος παράλληλης κυβερνητικής ομάδας εργασίας. Το αν ο Τραμπ και οι επικεφαλής των υπηρεσιών τους θα τους επιτρέψουν να συνεχίσουν να λειτουργούν με λευκή επιταγή παραμένει άγνωστο.

Ήδη έχουν αρχίσει να ανακαλούνται εντολές που είχε δώσει ο Μασκ ως επικεφαλής του υπουργείου, όπως μια περίφημη εγκύκλιος, που ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών και διακωμωδήθηκε σε υπερθετικό βαθμό, η οποία απαιτούσε από τους ομοσπονδιακούς υπαλλήλους, με την απειλή απόλυσης σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, να στέλνουν μια λίστα με πέντε πράγματα που ολοκλήρωναν κάθε εβδομάδα. Το εβδομαδιαίο μέιλ αγνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό και θεωρήθηκε από πολλούς ως άσκοπη εργασία. Την Τετάρτη, το Πεντάγωνο ανακοίνωσε επίσημα ότι θα σταματήσει αυτήν την πρακτική.

Πάντως το DOGE δεν θα μείνει χωρίς ηγεσία. Σύμφωνα με την Wall Street Journal, τη θέση του Μασκ θα αναλάβει ο χριστιανός εθνικιστής Ράσελ Βόουτ. Ο Βόουτ, που πιστεύει ότι ο πρόεδρος θα πρέπει να έχει εκτεταμένες εκτελεστικές εξουσίες, έχει δηλώσει ότι θέλει οι ομοσπονδιακοί υπάλληλοι να ζουν με «τραύμα» και να μειωθεί η ομοσπονδιακή χρηματοδότηση.

Όπως λέει και ο Λίντσεϊ Γιανγκ, διευθυντής μιας υπηρεσίας που έκλεισε ο Μασκ: «Δεν χρειάζεσαι πολλούς ανθρώπους για να αποφασίσεις απλώς να κόψεις πράγματα. Αλλά αν θέλεις να κατασκευάσεις πράγματα, αυτό απαιτεί σκέψη και χρειάζεται προσπάθεια».

Πηγή: The Guardian