Η κατ’ οίκον φροντίδα ασθενών με χρόνιες παθήσεις, με έμφαση στη χορήγηση θεραπείας εκτός νοσοκομείου, κερδίζει συνεχώς έδαφος. Προγράμματα που ξεκίνησαν πιλοτικά από την Αθήνα, τώρα επεκτείνονται σε όλη την Ελλάδα, ενώ εντάσσονται και νέες τεχνολογίες που δίνουν ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες παρακολούθησης των ασθενών.
Χαρακτηριστικό είναι το πρόγραμμα ΟΙΚΟΘΕΝ, το οποίο ξεκίνησε από τον «Άγιο Σάββα» και σύντομα επεκτάθηκε στα επίσης αντικαρκινικά νοσοκομεία «Μεταξά» και «Θεαγένειο», καθώς και στο Πανεπιστημιακό της Αλεξανδρούπολης και στο ΑΧΕΠΑ. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να ενταχθούν και άλλα νοσοκομεία καλύπτοντας νέες γεωγραφικές περιοχές, όπως η Δυτική Ελλάδα.
Με αφορμή την αναμενόμενη επέκταση του προγράμματος στην Πάτρα, μιλήσαμε με την Παθολόγο – Ογκολόγο Αθηνά Χριστοπούλου, Διευθύντρια Ογκολογικής Μονάδας στο Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, η οποία εξήγησε στο Onmed.gr τα οφέλη της αποκεντρωμένης φροντίδας για ασθενείς και υγειονομικό προσωπικό.
1) Οι νέοι τρόποι χορήγησης θεραπειών, εκτός νοσοκομείου, κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Στην ογκολογία, στην Ελλάδα με ποιο τρόπο εφαρμόζεται η αποκεντρωμένη φροντίδα;
Η αποκεντρωμένη φροντίδα στην ογκολογία εφαρμόζεται σταδιακά και με προσαρμοσμένες παρεμβάσεις. Πρόκειται κυρίως για κατ’ οίκον χορήγηση θεραπειών, τηλεϊατρική παρακολούθηση, και μεταφορά υποστηρικτικών υπηρεσιών, όπως νοσηλευτική φροντίδα, εκτός νοσοκομειακού περιβάλλοντος. Το πρόγραμμα ΟΙΚΟΘΕΝ, με εμπνευστή τον φίλο και συνεργάτη, Παθολόγο – Ογκολόγο Μιχάλη Νικολάου, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της προσέγγισης, προσφέροντας τη δυνατότητα στους ασθενείς να λαμβάνουν τη θεραπεία τους στο σπίτι με ασφάλεια και συνεχή ιατρική επίβλεψη.
2) Σε ποια περιστατικά μπορεί να εφαρμοστεί; Αφορά την πλειονότητα των ογκολογικών ασθενών;
Η κατ’ οίκον θεραπεία εφαρμόζεται κυρίως σε ασθενείς με σταθερή γενική κατάσταση, οι οποίοι λαμβάνουν συγκεκριμένες ενδοφλέβιες ή υποδόριες θεραπείες που δεν απαιτούν στενή νοσοκομειακή παρακολούθηση. Αν και δεν αφορά ακόμη την πλειονότητα των ασθενών, η εμπειρία δείχνει ότι ένα σημαντικό ποσοστό – ειδικά σε περιπτώσεις μακροχρόνιας θεραπείας ή σε ασθενείς που χρειάζονται συχνές ενέσεις ή ενδοφλέβιες εγχύσεις – μπορεί να ωφεληθεί από αυτό το μοντέλο.
3) Οι ασθενείς αισθάνονται ασφαλείς να λάβουν τη θεραπεία τους στο σπίτι;
Ναι, σύμφωνα με δεδομένα από πιλοτικά και ενεργά προγράμματα όπως το ΟΙΚΟΘΕΝ, οι ασθενείς όχι μόνο αισθάνονται ασφαλείς, αλλά εκφράζουν υψηλά επίπεδα ικανοποίησης. Αναφέρουν μείωση του άγχους, καλύτερη ποιότητα ζωής και μεγαλύτερη αίσθηση αυτονομίας, ενώ παράλληλα διατηρείται η εμπιστοσύνη στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό μέσω της συνεχούς παρακολούθησης.
4) Τα νοσοκομεία έχουν την υποδομή για να στηρίξουν μια τέτοια διαδικασία για μεγάλο αριθμό ασθενών;
Προς το παρόν, η υποδομή βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης. Η πλήρης υιοθέτηση του μοντέλου προϋποθέτει ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, κατάλληλη εκπαίδευση νοσηλευτών για κατ’ οίκον φροντίδα, και ψηφιακά εργαλεία για παρακολούθηση. Ορισμένα νοσοκομεία, όπως το Νοσοκομείο «Άγιος Σαββας», έχουν πρωτοπορήσει στη δημιουργία οργανωμένων δομών για την εξω-νοσοκομειακή φροντίδα, λειτουργώντας ως πρότυπα για τη διάδοση αυτής της πρακτικής.
5) Ποια είναι η θετική εμπειρία όσον αφορά τους γιατρούς και το ίδιο το νοσοκομείο;
Οι γιατροί που συμμετέχουν σε αυτά τα προγράμματα αναφέρουν ότι η κατ’ οίκον φροντίδα ενισχύει τη συμμόρφωση των ασθενών, διευκολύνει την εξατομίκευση της θεραπείας και μειώνει τον φόρτο των εξωτερικών ιατρείων. Παράλληλα, τα νοσοκομεία που υλοποιούν τέτοια μοντέλα παρατηρούν αποσυμφόρηση των μονάδων και βελτίωση των δεικτών ικανοποίησης των ασθενών. Πρόκειται για μια εμπειρία που συμβάλλει ουσιαστικά στην ενίσχυση της σχέσης εμπιστοσύνης και στην επανατοποθέτηση του ογκολογικού ασθενούς στο κέντρο της φροντίδας.
6) Γνωρίζουμε ότι προγράμματα, όπως το ΟΙΚΟΘΕΝ, επεκτείνονται σε όλη την Ελλάδα. Είναι διαθέσιμες αυτές οι υπηρεσίες στην Πάτρα;
Το πρόγραμμα ΟΙΚΟΘΕΝ βρίσκεται σε φάση σταδιακής επέκτασης και σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, γίνονται προσπάθειες ένταξης και άλλων μεγάλων αστικών κέντρων, συμπεριλαμβανομένης της Πάτρας. Η υλοποίηση εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα εξειδικευμένου προσωπικού και τις διοικητικές αποφάσεις των τοπικών υγειονομικών αρχών. Ωστόσο, η πρόθεση είναι σαφής: να επεκταθεί η πρόσβαση των ασθενών σε ποιοτικές, ασφαλείς υπηρεσίες κατ’ οίκον φροντίδας και στη Δυτική Ελλάδα.
Αθηνά Χριστοπούλου, MD, PhD, Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθύντρια Ογκολογικής Μονάδας, Γενικό Νοσοκομείο Πατρών
