Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι πλάκες μπορούν να σκληρύνουν μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται ασβεστοποίηση. Ο βαθμός ασβεστοποίησης θεωρείται ότι προάγει τη σταθερότητα της πλάκας, η οποία στη συνέχεια μειώνει ενδεχομένως τον κίνδυνο πιθανής ρήξης.
Οι ρήξεις των πλακών μπορούν να οδηγήσουν στον σχηματισμό θρόμβου αίματος. Εάν σχηματιστεί θρόμβος σε μια καρωτιδική αρτηρία -την κύρια αρτηρία που τροφοδοτεί με αίμα τον εγκέφαλο- μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη μελέτη Rotterdam Study στις Κάτω Χώρες, ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι πλάκες στις καρωτίδες αρτηρίες μπορούν να υποστούν δυνητικά επικίνδυνες αλλαγές με την πάροδο του χρόνου σε ασυμπτωματικούς ασθενείς.
«Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι πλάκες που δεν προκαλούν ακόμη συμπτώματα μπορούν να εξελιχθούν γρήγορα με τρόπους που τις καθιστούν πιο επικίνδυνες», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Daniel Bos, αναπληρωτής καθηγητής Κλινικής Επιδημιολογίας και Νευροαγγειακής Απεικόνισης στο Erasmus MC, Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Ρότερνταμ στην Ολλανδία.
«Ένα από τα βασικά ευρήματα της εργασίας μας είναι ότι οι ασβεστοποιημένες πλάκες μπορεί να μην είναι τόσο αβλαβείς όσο πιστευόταν παλαιότερα, καθώς διαπιστώθηκε ότι ενέχουν κίνδυνο αιμορραγίας εντός της πλάκας, η οποία από μόνη της είναι η σημαντικότερη αιτία ρήξης της πλάκας και επακόλουθου εγκεφαλικού επεισοδίου».
Η μαγνητική τομογραφία έχει καταστεί μία από τις καλύτερες απεικονιστικές μεθόδους για την αξιολόγηση της σύνθεσης της καρωτιδικής πλάκας. Οι βελτιωμένες τεχνικές απεικόνισης αποκαλύπτουν νέα στοιχεία σχετικά με τη σύνθεση της πλάκας και τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται με την πάροδο των ετών, επηρεάζοντας τη σταθερότητα της πλάκας.
«Η κατανόηση αυτής της εξέλιξης θα μπορούσε να βοηθήσει τους γιατρούς να προβλέπουν καλύτερα τον κίνδυνο εγκεφαλικού», είπε ο Δρ. Bos.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν 802 ασθενείς από τη μελέτη του Ρότερνταμ -μια συνεχιζόμενη πληθυσμιακή μελέτη μεγάλης κλίμακας που διεξάγεται στο Ρότερνταμ- ηλικίας 45 ετών και άνω με υποκλινική αθηροσκλήρωση της καρωτίδας, υπήρχε δηλαδή αθηρωματική πλάκα στα τοιχώματα των καρωτίδων τους, δηλαδή των μεγάλων αρτηριών στο λαιμό, χωρίς να εμφανίζονται ακόμη κλινικά συμπτώματα. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη υποβλήθηκαν σε μαγνητικές τομογραφίες της σύνθεσης των πλακών της καρωτίδας και στη συνέχεια ξανά μετά από 6 χρόνια. Όλοι οι συμμετέχοντες βρίσκονταν στα αρχικά στάδια της νόσου, πριν εμφανιστούν συμπτώματα.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, οι πλάκες έγιναν πιο σύνθετες, αναπτύσσοντας πολλαπλά συστατικά όπως ασβεστοποίηση, αιμορραγία και λιπώδεις αποθέσεις. Οι αλλαγές προς μια πιο σύνθετη πλάκα ήταν πιο συχνές στους άνδρες παρά στις γυναίκες.
Η μελέτη έδειξε ότι, σε σύγκριση με τις πλάκες χωρίς ασβεστοποίηση, οι πλάκες που είχαν ήδη υποστεί ασβεστοποίηση, ήταν δύο φορές πιο πιθανό να αναπτύξουν εσωτερική αιμορραγία, η οποία είναι ένας βασικός δείκτης ευπάθειας της πλάκας και πιθανής ρήξης.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν επίσης μια προσομοίωση για να προβλέψουν την εξέλιξη της πλάκας πέραν των έξι ετών. Μια προσομοίωση 30ετούς εξέλιξης έδειξε ότι πάνω από τους μισούς συμμετέχοντες που είχαν πλάκες με μόνο ένα συστατικό θα ανέπτυσσαν σύνθετες πλάκες με πολλά συστατικά μέχρι την ηλικία των 70 ετών.
Μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να εξετάσουν πώς ακριβώς τα διάφορα συστατικά μέσα σε μια πλάκα επηρεάζουν το ένα το άλλο, για παράδειγμα, πώς η ασβεστοποίηση επηρεάζει την αιμορραγία εντός της πλάκας.
Ο Δρ. Bos τόνισε τη σημασία της συνεχούς παρακολούθησης της πλάκας και της προληπτικής διαχείρισης των παραγόντων κινδύνου.
«Ακόμη και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα, τα πρώιμα σημάδια πλάκας στις καρωτιδικές αρτηρίες σας μπορούν να γίνουν πιο επικίνδυνα με την πάροδο του χρόνου. Οι τακτικές εξετάσεις και η διαχείριση παραγόντων κινδύνου όπως η αρτηριακή πίεση, η χοληστερόλη, το κάπνισμα και ο διαβήτης είναι σημαντικές, επειδή οι αλλαγές στην πλάκα μπορούν να συμβούν χωρίς προειδοποίηση», κατέληξε.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Radiology.
