Τεράστιες μάζες πάγου αποκολλούνται από τον παγετώνα Περίτο Μορένο στην Αργεντινή, προκαλώντας δέος και ανησυχία.
Ο βαθύς, υπόκωφος ήχος που ακούγεται από τα έγκατα του πάγου λειτουργεί ως προανάκρουσμα μιας θεαματικής κατάρρευσης, επισημαίνει στο ρεπορτάζ του το πρακτορείο Reuters. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, μια τεράστια μάζα πάγου, ύψους περίπου 70 μέτρων -όσο ένα κτήριο 20 ορόφων- αποσπάται από την παγωμένη επιφάνεια του Περίτο Μορένο και κατακρημνίζεται στα γαλαζοπράσινα νερά.
Το θέαμα προσελκύει εδώ και χρόνια επισκέπτες στον εμβληματικό παγετώνα της Αργεντινής, οι οποίοι στέκονται στις υπερυψωμένες πλατφόρμες παρατήρησης και περιμένουν τη στιγμή που η επόμενη ρωγμή θα σχίσει τη σιωπή της Παταγονίας.
Όμως, σύμφωνα με ξεναγούς και παγετωνολόγους, το μέγεθος των τμημάτων πάγου που αποκολλώνται τελευταία -μια διαδικασία γνωστή ως «αποκόλληση»- αρχίζει να γεννά ανησυχία. Ο παγετώνας Περίτο Μορένο, που επί δεκαετίες αποτελούσε εξαίρεση στη γενικευμένη υποχώρηση των παγετώνων διατηρώντας σταθερή τη μάζα του, παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια ενδείξεις μεταβολής.
«Μόνο τα τελευταία τέσσερα με έξι χρόνια βλέπουμε παγόβουνα τόσο μεγάλα»
«Τα συμβάντα αποκόλλησης πάγου αυτού του μεγέθους δεν ήταν πολύ συνηθισμένα στον παγετώνα Περίτο Μορένο τα τελευταία 20 χρόνια», δήλωσε ο Πάμπλο Κιντέρος, επίσημος τουριστικός οδηγός στο Εθνικό Πάρκο Λος Γκλασιάρες, στην επαρχία Σάντα Κρουζ της νότιας Αργεντινής.
«Μόνο τα τελευταία τέσσερα με έξι χρόνια αρχίσαμε να βλέπουμε παγόβουνα τόσο μεγάλα», πρόσθεσε, μιλώντας στο Reuters.
Η επιφάνεια του παγετώνα, που κατηφορίζει από τις Άνδεις μέχρι τη Lago Argentino, παρέμενε σχεδόν αμετάβλητη επί δεκαετίες, άλλοτε προχωρώντας και άλλοτε υποχωρώντας. Ωστόσο, την τελευταία πενταετία καταγράφεται μια σταθερότερη υποχώρηση.
«Βρισκόταν λίγο πολύ στην ίδια θέση τα τελευταία 80 χρόνια. Και αυτό είναι ασυνήθιστο», δήλωσε ο Αργεντινός παγετωνολόγος Λούκας Ρουίζ από τον κρατικό επιστημονικό οργανισμό CONICET, ο οποίος μελετά την πορεία των παγετώνων της Παταγονίας υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής.
«Ωστόσο, από το 2020, έχουν αρχίσει να παρατηρούνται σημάδια υποχώρησης σε ορισμένα μέρη της επιφάνειας του παγετώνα Περίτο Μορένο».
Ο ίδιος σημειώνει ότι ο παγετώνας μπορεί να ανακάμψει, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν, αλλά επί του παρόντος χάνει μεταξύ ενός και δύο μέτρων σε ισοδύναμο πάγου ετησίως. Αν δεν αναστραφεί αυτή η τάση, προειδοποιεί, η διαδικασία απώλειας μπορεί να επιταχυνθεί δραματικά.
Παγετώνας Περίτο Μορένο: Από το 2015, η πιο έντονη και παρατεταμένη απώλεια
Σύμφωνα με κρατική έκθεση του 2024, την οποία συνυπέγραψε ο Ρουίζ και παρουσιάστηκε στο Κογκρέσο της Αργεντινής, η μάζα του Περίτο Μορένο διατηρήθηκε σχεδόν σταθερή για μισό αιώνα, όμως από το 2015 παρατηρείται η πιο έντονη και παρατεταμένη απώλεια των τελευταίων 47 ετών, με μέση ετήσια μείωση κατά 0,85 μέτρα.
Η τάση αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη παγκόσμια εικόνα: σύμφωνα με έκθεση της UNESCO του Μαρτίου, οι παγετώνες σε όλο τον πλανήτη λιώνουν ταχύτερα από ποτέ, με την τελευταία τριετία να καταγράφει τις μεγαλύτερες απώλειες μάζας από την έναρξη των μετρήσεων.
Ο Ρουίζ εξηγεί ότι οι μετρήσεις της ομάδας του δείχνουν σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα στην περιοχή κατά περίπου 0,06 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία, σε συνδυασμό με μείωση των βροχοπτώσεων. Το αποτέλεσμα: λιγότερο χιόνι και πάγος προστίθεται στην επιφάνεια του παγετώνα.
«Το θέμα με τον Περίτο Μορένο είναι ότι χρειάστηκε λίγος χρόνος, ας πούμε, για να γίνουν αισθητές οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», παρατηρεί. «Οι αλλαγές που βλέπουμε σήμερα δείχνουν ξεκάθαρα ότι αυτή η ισορροπία δυνάμεων… έχει διαταραχθεί και σήμερα ο παγετώνας χάνει τόσο σε πάχος όσο και σε έκταση».
Παρά τις εξελίξεις, ο Περίτο Μορένο εξακολουθεί να αποτελεί εντυπωσιακό προορισμό για χιλιάδες επισκέπτες. Οι ταξιδιώτες επιβιβάζονται σε τουριστικά σκάφη για να παρατηρήσουν από κοντά την αποκόλληση των παγόβουνων, που επιπλέουν τεράστια και ασταθή γύρω από τη λίμνη.
«Είναι τρελό. Το πιο απίστευτο πράγμα που έχω δει ποτέ», λέει η Βραζιλιάνα τουρίστρια Τζιοβάνα Ματσάδο από το κατάστρωμα ενός σκάφους, σημειώνοντας ότι τα πληρώματα οφείλουν να παραμένουν σε εγρήγορση λόγω των ξαφνικών καταρρεύσεων.
«Ακόμα και στις φωτογραφίες, απλά δεν μπορείς να συλλάβεις το απέραντο μέγεθός του, και είναι τέλειο. Είναι καταπληκτικό. Νομίζω ότι όλοι πρέπει να έρθουν εδώ τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους».
Με πληροφορίες από Reuters
