Σε ένα ιδιαίτερα τεταμένο κλίμα ξεκινούν σήμερα στο Κάιρο οι καθοριστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας είναι ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, με στόχο τη διατήρηση της ιστορικής φυσιογνωμίας και της ιδιοκτησίας της Μονής, που απειλούνται άμεσα μετά από πρόσφατη απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου.
Η Αθήνα ξεκαθαρίζει ότι «κόκκινη γραμμή» αποτελεί η διατήρηση της ελληνορθόδοξης λειτουργίας της Μονής Σινά, η οποία εδώ και 1.500 χρόνια αποτελεί ζωντανό μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το ζήτημα έχει λάβει διαστάσεις ευρύτερες από ένα διμερές θέμα, καθώς αγγίζει ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας, πολιτιστικής συνέχειας αλλά και γεωπολιτικής σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μονή Σινά: Το αιγυπτιακό «παζάρι», η ελληνική στάση και οι διπλωματικές παγίδες
Η Αίγυπτος, επικαλούμενη απόφαση εφετείου, αμφισβητεί πλέον την ιδιοκτησία της Μονής επί μεγάλου μέρους των περιουσιακών της στοιχείων. Παρότι σε ανώτατο επίπεδο, κατά την επίσκεψη του προέδρου Σίσι στην Αθήνα τον Μάιο, είχε επιτευχθεί εξωδικαστική συμφωνία που αναγνώριζε την κυριότητα της Μονής, η συμφωνία δεν υπογράφηκε ποτέ.
Το Κάιρο φαίνεται να επιχειρεί επαναδιαπραγμάτευση από μηδενική βάση, προτείνοντας την παραμονή των μοναχών ως “φιλοξενούμενων” και όχι ως νόμιμων ιδιοκτητών των χώρων όπου η Μονή λειτουργεί αδιάλειπτα επί δεκαπέντε αιώνες. Στην πράξη, αυτό θα σημάνει αποξένωση της Μονής από το ιστορικό της δικαίωμα και πιθανό άνοιγμα για μετατροπή της περιοχής σε τουριστικό τοπόσημο.
Η ελληνική κυβέρνηση προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με σαφή στρατηγική: επαναφορά της συμφωνίας της 7ης Μαΐου ως βάσης διαλόγου και εξασφάλιση ότι η Μονή θα παραμείνει υπό την πλήρη ιδιοκτησία και διοικητική αυτονομία της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας.
Η προσπάθεια αυτή δεν είναι απλή. Εκτός από τη νομική παγίδα της δικαστικής απόφασης, υπάρχουν και πολιτικά εμπόδια. Στην αιγυπτιακή πλευρά διαφαίνονται πιέσεις από επιχειρηματικά και πολιτικά συμφέροντα που βλέπουν το Σινά ως τουριστική επένδυση και όχι ως ιερό τόπο.
Διεθνείς προεκτάσεις και ο κίνδυνος των τετελεσμένων
Το θέμα δεν περιορίζεται στη διμερή σχέση. Η Ελλάδα έχει επενδύσει στη στρατηγική συνεργασία με την Αίγυπτο, ειδικά σε ζητήματα ενέργειας και ασφάλειας. Παράλληλα, η στάση της Αιγύπτου για τη Μονή Σινά παρακολουθείται στενά από τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον, οι οποίες διατηρούν αυξημένο ενδιαφέρον για την προστασία χριστιανικών μνημείων στη Μέση Ανατολή.
Η Ελλάδα επιδιώκει την καλύτερη έκβαση: επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς, αναγνώριση της κυριότητας της Μονής και κατοχύρωση της θρησκευτικής της αυτονομίας. Το δεύτερο σενάριο – μερική ή πλήρης δήμευση περιουσιών – θα αποτελέσει σοβαρό πλήγμα, ενώ το τρίτο σενάριο –πολιτικός συμβιβασμός με μικρές νομικές υποχωρήσεις– φαίνεται να είναι μια ρεαλιστική εναλλακτική.
Η αποτυχία των διαπραγματεύσεων, όμως, θα μπορούσε να οδηγήσει σε βαθιά ρήξη στις ελληνο-αιγυπτιακές σχέσεις και διεθνείς αντιδράσεις, καθώς το Κάιρο θα κατηγορηθεί για καταπάτηση πολιτιστικής κληρονομιάς και θρησκευτικών ελευθεριών. Το διπλωματικό θρίλερ του Σινά είναι σε πλήρη εξέλιξη, και οι επόμενες ώρες αναμένεται να κρίνουν αν η Μονή θα παραμείνει φάρος Ορθοδοξίας ή θα μετατραπεί σε ακόμη μία χαμένη σελίδα της παγκόσμιας πολιτιστικής μνήμης.
