— Απειλούνται με εμφύλιο οι ΗΠΑ;
Δεν νομίζω, τουλάχιστον όχι όπως καταλαβαίνουμε τον εμφύλιο κι έτσι όπως έχουμε δει (και βλέπουμε) εμφυλίους να εξελίσσονται. Αυτήν τη στιγμή στην Αμερική υπάρχουν δύο μέτωπα, φαινομενικά αρραγή και τα δύο. Το ένα, το αντι-Τράμπ, αποτελείται από συνιστώσες που, έστω και με διαφορές, συγκλίνουν σε μια γενική αντίληψη περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ισονομίας, αυτοδιάθεσης και μιας γενικής αντίληψης για το κοινό καλό. Αλλά αυτό που στηρίζει τον Τραμπ αποτελείται από πολλές και διαφορετικές συνιστώσες που συγκλίνουν μόνο στο σημείο που βλέπουν τον Τραμπ να εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Όπως είδαμε, όμως, με την αντιδικία με τον Μασκ–κάτι που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη κι έχει πολύ δρόμο ακόμη μπροστά του– υπάρχουν βαθιές διαχωριστικές γραμμές στο στρατόπεδο Τραμπ, πολύ βαθύτερες από την περίοδο της προηγούμενης προεδρίας του.
— Τι σηματοδοτούν οι τεράστιες διαδηλώσεις στο Λος Άντζελες;
Η βαθύτερη αντίσταση στην κυβέρνηση Τραμπ αυτήν τη στιγμή είναι στην πολιτική των απελάσεων που έχει συσπειρώσει ετερόκλητες ομάδες. Ένα παράδειγμα: στις αρχές της προεδρίας Τραμπ και των απελάσεων ένας από τους πρώτους ανθρώπους που απελάθηκαν ήταν ένας απόφοιτος του προγράμματός μας στο πανεπιστήμιο, πρώην έγκλειστος. Τον ειδοποίησαν στις 23 Ιανουαρίου και τον απέλασαν στις 21 Φεβρουαρίου. Στο διάστημα αυτό τέσσερις διαφορετικές οργανώσεις συνεργάστηκαν με το πρόγραμμα και την ομάδα των νομικών μας για να μπορέσουμε να ανατρέψουμε την απόφαση. Δύο από τις οργανώσεις εδράζονται σε Συναγωγές που έχουν πάρει ανοιχτά θέσεις υπέρ του Ισραήλ, αλλά στην περίπτωση των απελάσεων ήταν μαζί μας. Οπότε οι διαδηλώσεις στο Λος Άντζελες σηματοδοτούν, μεν, την οργή του κόσμου για τις απελάσεις, δεν σηματοδοτούν, όμως, γενικότερη κατακραυγή. Για να το πω λίγο διαφορετικά, ο Τραμπ υπηρετεί πολλά και διαφορετικά συμφέροντα που βρίσκονται μεταξύ τους σε αντιπαλότητα, κι αυτά τού παρέχουν υποστήριξη που μπορεί να μη βασίζεται στις ίδιες σκοπιμότητες, είναι όμως συντονισμένη, συνεκτική και συνένοχη.
«Δεν είναι ότι δεν ξέρει ο Τραμπ πως παραβιάζει τον νόμο, αλλά στοχεύει στο να φέρει τα πράγματα σε τέτοιο σημείο ώστε να εκδικαστούν εκ νέου στο Ανώτατο Δικαστήριο, που με τη σημερινή του σύνθεση θα αποφανθεί υπέρ του. Στοχεύει, δηλαδή, στη νομική κάλυψη της παράβασης του νόμου».
Οι διαδηλώσεις στο Λος Άντζελες δεν μπορούν να πυροδοτήσουν μια εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή γιατί η κινητοποίηση είναι συγκεκριμένα στραμμένη στις απελάσεις, ο αριθμός των οποίων στην Καλιφόρνια είναι τεράστιος και λόγω της γεωγραφικής θέσης της Πολιτείας, και λόγω της ιστορικής της σύνδεσης με τη Λατινική Αμερική, και λόγω του ότι αποτελεί την 6η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, πράγμα που σημαίνει ότι έχει ανάγκη από εργατικά χέρια. Ενώ το Λος Άντζελες καίγεται, λίγο πιο νότια, στη Σάντα Άνα, έγινε μια μικρή κινητοποίηση όσο βρισκόταν σε εξέλιξη επιχείρηση του ICE που, όμως, δεν θα μαθαίναμε αν δεν τύχαινε να είναι εκεί δημοσιογράφος του «New Yorker». Στη Νέα Υόρκη έγιναν κινητοποιήσεις έξω από τα γραφεία του ICE, αλλά δεν έχουμε βγει στους δρόμους για τις περικοπές στα πανεπιστήμια. Επεμβάσεις και συλλήψεις έκανε η αστυνομία της μετανάστευσης εδώ και δεκαετίες, η κραυγή «la migra, la migra» είναι γνωστή, αλλά ποτέ πριν δεν είχαν γίνει στην έκταση και με την ένταση που γίνονται τώρα, και ποτέ πριν η σκληρότητα των αρχών δεν ήταν καταστατική θέση. Τώρα «cruelty is the point», η σκληρότητα είναι ο στόχος, όπως λέγεται, η διαπόμπευση, τα δεσμά (κυριολεκτικά, βλέπουμε ανθρώπους δεμένους με μια αλυσίδα που ξεκινά από τις χειροπέδες, περιβάλλει τη μέση, κατεβαίνει στα πόδια και ενώνεται με τις ποδεπέδες).
Θα πρέπει να γίνουν κινητοποιήσεις στο Τέξας (που δεν θα γίνουν, γιατί εκεί ο αριθμός των τραμπιστών, ακόμη και στις τάξεις των Λατίνων, είναι τεράστιος) και θα πρέπει να κινητοποιηθούν οι Μεσοδυτικές Πολιτείες (Ουισκόνσιν, Μινεσότα, Ιλινόις, Μιζούρι) για να δημιουργηθεί πραγματικό κίνημα. Το κίνημα αυτήν τη στιγμή είναι κατακερματισμένο κι αυτό φάνηκε (και εξακολουθεί να φαίνεται) στο κίνημα για την Παλαιστίνη. Ο Τραμπ, όμως, επισείει τον κίνδυνο γενικευμένης στάσης και ανταρσίας γιατί αυτό του δίνει τη δυνατότητα να επικαλεσθεί νόμους καταστολής που δεν έχει το δικαίωμα, όπως ο νόμος «10 U.S.C. 12406», που επιτρέπει την παρέμβαση της Εθνοφυλακής μετά από απόφαση του Προέδρου χωρίς πρότερη εισήγηση του κυβερνήτη, όπως έκανε στο Λος Άντζελες και προκάλεσε τον Νιούσομ να κινηθεί δικαστικά. Δεν είναι ότι δεν ξέρει ο Τραμπ πως παραβιάζει τον νόμο, αλλά στοχεύει στο να φέρει τα πράγματα σε τέτοιο σημείο ώστε να εκδικαστούν εκ νέου στο Ανώτατο Δικαστήριο, που με τη σημερινή του σύνθεση θα αποφανθεί υπέρ του. Στοχεύει, δηλαδή, στη νομική κάλυψη της παράβασης του νόμου.
— Τι δείχνει το πρώτο διάστημα της κυβέρνησης του Τραμπ;
Έχουν περάσει 141 και ημέρες από την ορκωμοσία Τραμπ και τα πράγματα τρέχουν με ιλιγγιώδη ρυθμό χωρίς σταματημό. Κάθε μέρα κάτι συμβαίνει που από μόνο του θα αποτελούσε αντικείμενο συζήτησης και θα προκαλούσε αντίδραση. Αλλά δεν έχουμε δει στις ΗΠΑ ποτέ άλλοτε τέτοιου είδους και σε τέτοιο βάθος αναστάτωση σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό που βλέπουμε είναι αυτό που είχε προοιωνιστεί ο Στιβ Μπάνον το 2016, την πλήρη διάλυση του κράτους. Όχι του αστικού κράτους ή του φιλελεύθερου κράτους αλλά του κράτους ως μορφής κοινωνικής διακυβέρνησης. Και όχι υπέρ μιας αυτονομίας και ισότητας αλλά υπέρ μιας απολυταρχίας. Όταν λέει ο Τραμπ ότι θα είναι βασιλιάς εννοεί μια βασιλεία του είδους του Λουδοβίκου 14ου, «l’État c’est moi», (έτσι όπως το ανακοίνωσε και πριν από μερικές εβδομάδες σε σχέση με τον νόμο), όχι βασιλεία του είδους της Αγγλίας μετά την Επανάσταση του Κρόμγουελ, όπου η μοναρχία ελέγχεται από το Κοινοβούλιο. Κι επειδή βλέπει τον κοινοβουλευτισμό ως αδυναμία της εξουσίας και τους μηχανισμούς ελέγχου της ως ενοχλητική αλογόμυγα, έχει υπογράψει εκατοντάδες προεδρικά διατάγματα, τα περισσότερα εκ των οποίων θα εκδικαστούν στο Ανώτατο Δικαστήριο. Αυτό που γίνεται τώρα, έργο σύλληψης Μπάνον και εκτέλεσης Τραμπ, είναι η κατάλυση αυτού που στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στο επίπεδο της φαντασίας, δηλαδή βασικών λειτουργικών αρχών: υποταγή της παιδείας στη διάθεση του μονάρχη, απόσυρση των μηχανισμών ελέγχου ποιότητας των προϊόντων, απόδοση δημοσίων γαιών σε ιδιωτική εκμετάλλευση, ιδιωτικοποίηση και πολιτικοποίηση των δυνάμεων αστυνόμευσης, μετατροπή των δυνάμεων αστυνόμευσης σε δυνάμεις καταστολής, ανάκληση βασικών νομοθετημάτων και ακύρωση βασικών άρθρων του Συντάγματος: του άρθρου περί ελευθερίας του λόγου, περί διεξαγωγής εκλογών, περί ισονομίας των ιστορικών μειονοτήτων και ευάλωτων ομάδων, του άρθρο που ορίζει ότι ο στρατός δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον των πολιτών, ότι η ισονομία είναι δικαίωμα όλων των κατοίκων της χώρας, όχι μόνο των πολιτών. Επίσης, μιλάμε και για τη διάλυση του κοινωνικού κράτους και τη μετατροπή του σε ιδιωτικό – για παράδειγμα, η κατάργηση των ερευνητικών κέντρων της NASA, μεταξύ τους και η ομάδα του Κολούμπια, που στόχος της είναι να μεταφερθούν οι δομές της NASA στην εταιρεία του Μασκ.
— Όσον αφορά τη διαμάχη με τα πανεπιστήμια τι έχετε να πείτε;
Η διαμάχη με τα πανεπιστήμια πρέπει να προσεγγιστεί μέσα από αυτό το πρίσμα: ναι μεν έχει να κάνει με διάφορα ψυχολογικά του Τραμπ και με την εκδικητικότητα που τον διακατέχει (το έχω αναφέρει και στο παρελθόν ότι ο Τραμπ έχει μια εμμονή με το Μανχάταν και μια βαθύτατα διαταραγμένη σχέση με το παρελθόν του, όπως διαφαίνεται μέσα από τις πολλαπλές μαρτυρίες, και τις δικές του αλλά και ανθρώπων που έχουν ερευνήσει το παρελθόν του), αλλά είναι και άμεσα συνδεδεμένη με τις βλέψεις του στενού οικονομικού κύκλου του για άμεση υπαγωγή της έρευνας αυτών των πανεπιστημίων στον ιδιωτικό τομέα. Εδώ, οι οικονομικές βλέψεις του κύκλου του συναντώνται με τις ιδεοληψίες της εκλογικής του βάσης που πλέει στα θολά νερά του αντι-ελιτισμού (θεωρώντας την παιδεία ασχολία των ελίτ), του εθνικισμού (θεωρώντας την παιδεία κοιτίδα αντι-αμερικανισμού) και του ρατσισμού (θεωρώντας ότι η παιδεία γέρνει προς την πλευρά των μειονοτήτων). Η απόφαση Τραμπ να κλείσει όλους τους θεσμούς, όπως το Smithsonian, που δείχνουν τη (θετική, παραγωγική, και απολύτως πραγματική) ανομοιογένεια της χώρας, τους αγώνες μέσα από τους οποίους έχει γίνει η διαχείριση αυτής της ανομοιογένειας (υποχρεωτικά επώδυνους) και την συμβολή των διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων στη συγκρότηση της αμερικανικής κοινωνίας είναι μέρος της δίωξης στην οποία υποβάλλει τα πανεπιστήμια.
Οι διώξεις Τραμπ εναντίον των πανεπιστημίων έχουν πραγματικές συνέπειες. Η απόφαση που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα για απόσυρση της πιστοποίησης του Κολούμπια θα αποστερήσει από τα φτωχά στρώματα πρόσβαση στο πανεπιστήμιο γιατί αφαιρεί από το αφαιρεί από αυτό την πρόσβαση σε ομοσπονδιακά κονδύλια υποτροφιών και φοιτητικών δανείων. Επίσης, αποστερεί από το Κολούμπια το δικαίωμα φοίτησης σε αυτό ξένων φοιτητών γιατί, ως μη πιστοποιημένο ίδρυμα, δεν έχει δικαίωμα χορήγησης δικαιολογητικών απαραίτητων για την έκδοση βίζας.
— Το διαζύγιο Μασκ-Τραμπ πώς το σχολιάζετε;
Πιστεύω ότι η υπόθεση Μασκ-Τραμπ έχει πολύ δρόμο ακόμη μπροστά της. Είναι πολλά τα λεφτά και για τους δύο. Δεδομένου ότι αυτή η κυβέρνηση κυβερνά όχι για το καλό της χώρας και των πολιτών της αλλά για το καλό της τσέπης των στελεχών της, ότι, ως γνωστόν, τη δόξα πολλοί εμίσησαν, το χρήμα, ουδείς, και εφόσον μπροστά μας έχουμε δύο αρσενικά που ομνύουν στο χρήμα και στη δόξα χωρίς ίχνος ηθικής, θεωρώ ότι ο φιλοχρήματος ναρκισσισμός τους θα υπερισχύσει και θα ξαναδούμε τον Μασκ στο προσκήνιο. Δεν βλέπω διαζύγιο, βλέπω καβγά.
— Σήμερα τι σας ανησυχεί περισσότερο ως κάτοικος των ΗΠΑ;
Δεν υπάρχει σημείο στη διακυβέρνηση της χώρας τη δεδομένη στιγμή που να μην προκαλεί βαθιά ανησυχία. Οι βασικές λειτουργικές αρχές που θεωρούσαμε δεδομένες στη χώρα καταλύονται. Δεν μπορούμε πια να είμαστε σίγουροι ότι ελέγχεται η ποιότητα των πόσιμων υδάτων, ότι οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας δεν υπόκεινται στο κομματικό μηχανισμό και μπορούν, όντως, να ελέγχουν την κυκλοφορία, ότι τα παιδιά εμβολιάζονται, ότι υπάρχει ελεύθερη κίνηση των κατοίκων από τη μία Πολιτεία στην άλλη, ότι η ιατρική έρευνα είναι αδιαπραγμάτευτη, ότι δεν περικόπτεται ιατρική περίθαλψη από κανένα άτομο επειδή είναι αυτό που είναι, ότι δεν συλλαμβάνονται άνθρωποι στον δρόμο γιατί είναι Άραβες, Λατίνοι, Μαύροι, αριστεροί, γυναίκες, ή οτιδήποτε, ότι το κράτος δεν λειτουργεί βάσει μιας πολιτικής της καχυποψίας, ότι ο προσωπικός πλουτισμός και φιλοδοξία δεν κατευθύνει τον νομοθέτη. Από τις 20 Ιανουαρίου και μετά περιμέναμε να δούμε όχι αν αλλά πότε θα κηρυχθεί στρατιωτικός νόμος, και τον βλέπουμε τώρα μπροστά μας. Οι φοιτητές στο πρόγραμμα εκπαίδευσης πρώην φυλακισμένων βρίσκονται μπροστά στον ογκόλιθο των διδάκτρων μετά από ακύρωση των υποτροφιών τους. Άστεγοι και υποσιτιζόμενοι έχουν χάσει την πρόσβαση σε χώρους στέγασης και σιτισμού γιατί έχουν αποσυρθεί τα κονδύλια που στήριζαν τους οργανισμούς αυτής της περίθαλψης, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν χάσει τις δουλειές τους χωρίς να φέρουν καμία ευθύνη. Αλλά αυτό που με ανησυχεί περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι ότι τίποτε από όλα αυτά δεν χρειαζόταν να γίνει, τίποτε από όλα αυτά δεν οδηγεί στην πιο εύρυθμη λειτουργία του κράτους· αντίθετα, όλα αυτά είναι ενέργειες που προέρχονται από προσωπικό οικονομικό συμφέρον και ιδεολογική ιδιοτέλεια, επομένως δεν υπάρχει τρόπος να προστατευθεί κανείς ούτε να προστατεύσει τους γύρω, γιατί το επόμενο καταστροφικό βήμα του αύριο, του μεθαύριο είναι μη προβλέψιμο. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η αποκατάσταση αυτής της καταστροφικής μανίας της κυβέρνησης Τραμπ η οποία σαρώνει θεσμούς και δομές που εδραιώθηκαν μετά από αγώνες αιώνων και γκρεμίστηκαν μέσα σε λίγες ώρες θα χρειαστεί πάρα πολύ καιρό. Και μέχρι τότε θα υποφέρουν εκατομμύρια εκατομμυρίων ανθρώπων ανά την υφήλιο.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.
