Τα εντυπωσιακά πλάνα από ρωσικά στρατιωτικά αεροδρόμια καλυμμένα με πυκνούς καπνούς και στρατηγικούς βομβαρδιστές να φλέγονται, ανέδειξαν τη σταθερότητα και την ικανότητα της Ουκρανίας να πλήττει στόχους ακόμα και πέρα από τον Αρκτικό Κύκλο.
Η τολμηρή «Επιχείρηση Ιστός Αράχνης» που εκτέλεσε η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) νωρίτερα αυτόν τον μήνα εναντίον τεσσάρων αεροπορικών βάσεων στη Ρωσία, ανέδειξε επίσης τις καταστροφικές συνέπειες ενός τεχνολογικού αγώνα που διαμορφώνεται από την τεχνητή νοημοσύνη.
«Ο πόλεμος αλλάζει κάθε μέρα», είπε ο Βαλέρι Μπορόβικ, διευθύνων σύμβουλος της First Contact — της εταιρείας που κατασκεύασε τα μικρά και ευέλικτα drones που χρησιμοποιήθηκαν κατά των ρωσικών αεροδρομίων. «Τα drone σμήνους, η μικροποίηση, η στόχευση με τεχνητή νοημοσύνη για την ‘τελευταία διαδρομή’… πρέπει να προετοιμαστούμε για όλα αυτά».
Η πλήρης κλίμακα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία έχει διαμορφωθεί από ταχύτατους κύκλους καινοτομίας και προσαρμογής και από τις δύο πλευρές, περιλαμβάνοντας αυτόνομα συστήματα και όπλα για να τα αντιμετωπίσουν.
Εάν τα φτηνά drones που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της μάχης είναι το ισοδύναμο των σοβιετικών αυτοκινήτων, ο Μπορόβικ περιέγραψε τα δικά του ως τα «Mercedes» των UAVs: προηγμένα, πλήρως παραμετροποιήσιμα μηχανήματα με τεχνητή νοημοσύνη και premium υλικά. Ο Μπορόβικ ονόμασε το μοντέλο του «Osa». «Αυτά είναι ειδικά drone για ειδικές αποστολές, πέντε φορές πιο ακριβά από τα κανονικά drones», είπε ο Μπορόβικ στoυς Financial Times.
Σε αντίθεση με το ανοιχτό πλαίσιο που είναι χαρακτηριστικό των drone πρώτης όψεως που χρησιμοποιούνται στην πρώτη γραμμή, τα UAVs που χρησιμοποιήθηκαν στην Επιχείρηση Ιστός Αράχνης διαθέτουν κλειστό πλαίσιο, το οποίο επιτρέπει στο μηχάνημα να αντέξει κακές καιρικές συνθήκες και να κρύψει την τεχνολογία κατά των παρεμβολών.
Σύμφωνα με την SBU, τα αυτόνομα συστήματα που ενισχύονται από τεχνητή νοημοσύνη επέτρεψαν στα drone να συνεχίσουν να πετούν «σε προγραμματισμένη διαδρομή», ακόμη και όταν έχαναν το σήμα. «Μετά την προσέγγιση και την επικοινωνία με το συγκεκριμένο καθορισμένο στόχο, η πολεμική κεφαλή ενεργοποιήθηκε αυτόματα», ανέφερε η υπηρεσία ασφαλείας.
Ο Γιαροσλάβ Αζνιούκ, άλλος ένας προγραμματιστής drone για τον ουκρανικό στρατό, είπε ότι «τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία αρχίζουν να κλιμακώνουν τις πρώιμες δυνατότητες αυτόνομης τεχνολογίας τους». Αν και η πλήρης αυτόνομη στόχευση παραμένει γεμάτη προκλήσεις, η «καθοδήγηση τελικού στόχου» – όπου ο πιλότος του drone επιλέγει χειροκίνητα έναν στόχο στην οθόνη πριν επιτρέψει στην τεχνητή νοημοσύνη να αναλάβει – χρησιμοποιείται ήδη στο πεδίο της μάχης, είπε ο Αζνιούκ. Η εταιρεία του Αζνιούκ, The Fourth Law, παρέδωσε τα πρώτα τέτοια συστήματα AI στις μονάδες του μετώπου πριν από έναν χρόνο για δοκιμές. Πολλές άλλες εταιρείες τρέχουν παρόμοια πειράματα.
Ο υπουργός Ψηφιακής Μεταρρύθμισης της Ουκρανίας, Μιχαήλο Φεντόροφ, ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα την ανάπτυξη ενός drone-carrier που μπορεί να πετάξει μέχρι 300 χιλιόμετρα και να εκτοξεύσει δύο FPV drones με αυτόνομη πλοήγηση και δυνατότητες στόχευσης.
Η Ρωσία, από την πλευρά της, αυξάνει τις δυνατότητές της σε τεχνητή νοημοσύνη.
Η στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της Ουκρανίας (HUR) δήλωσε τη Δευτέρα ότι εντόπισε ένα ρωσικό drone εξοπλισμένο με συστήματα για αυτόνομη αναζήτηση και επιλογή στόχων. Το drone χρησιμοποίησε επίσης αμερικανικά εξαρτήματα από κονσόλες παιχνιδιών, σύμφωνα με τον οργανισμό.
Η εξέλιξη του πολέμου των drones έχει κινηθεί από τις μεταβαλλόμενες τακτικές, την εξάντληση πόρων και την ανάγκη λειτουργίας σε ένα πεδίο μάχης γεμάτο με εξοπλισμό που έχει σχεδιαστεί για να παρεμβαίνει στις ασύρματες συνδέσεις.
«Ο πόλεμος είναι μια συνεχής ανταγωνιστική προσαρμογή μεταξύ των δύο πλευρών, και δεν αρκεί απλά να αυξήσουμε τις ποσότητες», είπε η Λιούμπα Σιπόβιτς, συνιδρύτρια της Dignitas Ukraine, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που παρέχει drones στον ουκρανικό στρατό καθώς και εκπαίδευση για τους πιλότους του.
Τους τελευταίους μήνες, ο ουκρανικός στρατός, υποστηριζόμενος από τεχνολογικές εταιρείες και οργανώσεις εθελοντών, έσπευσε να αναπτύξει και να παραδώσει μοντέλα drones που μπορούν να αναχαιτίσουν ρωσικά αναγνωριστικά UAVs και, τελικά, τα μακράς εμβέλειας Shahed drones που κατασκευάζονται στη Ρωσία με ιρανική τεχνολογία.
«Αυτός είναι ο βασικός μας στόχος αυτή τη στιγμή», είπε ο Μπόχνταν Ντάνιλιβ, επικεφαλής του στρατιωτικού τμήματος του Ιδρύματος Πριτούλα, ενός από τους μεγαλύτερους οργανισμούς εθελοντών στην Ουκρανία που συγκεντρώνει χρηματοδότηση για τον στρατό. Ο οργανισμός ανέφερε ότι παρέδωσε σχεδόν 600 αεροπλάνα σταθερού πτερώματος από την αρχή της χρονιάς, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να καταρρίψουν 247 ρωσικά drones αναγνώρισης και καμικάζι.
«Γιατί η Ουκρανία πάντα βρίσκει νέες λύσεις; Πάντα γιατί δεν έχουμε κάτι. Δεν είχαμε βλήματα πυροβολικού, οπότε αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε FPV drones. Δεν έχουμε αρκετούς αντι-αεροπορικούς πυραύλους, οπότε χρησιμοποιούμε αναχαιτιστές», είπε ο Ντάνιλιβ.
Η κούρσα για την αναχαίτιση των ρωσικών αναγνωριστικών drones, που πετούν όλο και πιο βαθιά μέσα στην Ουκρανία, ξεκίνησε το περασμένο καλοκαίρι με τη χρήση ενισχυμένων FPV drones, που από τότε έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από πιο ισχυρά και γρήγορα UAVs σταθερού πτερώματος.
«Αλλά δεν είναι ακόμη μαζική παραγωγή, και προς το παρόν δεν υπάρχει καλή τεχνολογία για να πολεμήσουμε drones σαν τα Shaheds», είπε η Σιπόβιτς.
Η Ουκρανία καθυστερεί επίσης στη χρήση drone που μεταδίδουν σήματα μέσω ενός λεπτού, διαφανή οπτικού ινώδους καλωδίου.
Η απλή τεχνολογία αυτή έχει αναμορφώσει το πεδίο της μάχης από τη στιγμή που οι ρωσικές δυνάμεις την χρησιμοποίησαν για να απωθήσουν τις ουκρανικές δυνάμεις από την περιοχή του Κουρσκ πέρυσι, επιτρέποντας στους πιλότους drones να αγνοούν τις συσκευές παρεμβολών και να πλήττουν οποιοδήποτε όχημα ή στρατιώτη εντός του εύρους τους.
Καθώς η Μόσχα επιταχύνει την καλοκαιρινή της επίθεση, το πλεονέκτημα αυτό βοήθησε τις ρωσικές δυνάμεις να προχωρήσουν ταχύτερα τον Μάιο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από τον Νοέμβριο.
«Κάναμε λάθος», είπε ο Ολέξανδρ Γιακόβενκο, διευθύνων σύμβουλος της TAF Drones, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής drone στην Ουκρανία. «Όταν ο εχθρός μας άρχισε να χρησιμοποιεί drone οπτικών ινών στην περιοχή του Κουρσκ, αρχικά θεωρήσαμε ότι δεν θα ήταν πολύ αποτελεσματικό, ότι δεν θα χρησιμοποιούνταν μαζικά».
Η TAF Drones προσπαθεί να καλύψει τη διαφορά και έχει αυξήσει την παραγωγή drones οπτικών ινών – παραδίδοντας έως και 10.000 τον μήνα. «Αλλά γενικά πιθανότατα θα πρέπει να κατασκευάσουμε έως και 70.000 drones οπτικών ινών με εμβέλεια 25χλμ», είπε.
