Καθώς οι φόβοι για έναν ολοκληρωτικό πυρηνικό πόλεμο εντείνονται, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι η απόφαση για την έναρξη ενός καταστροφικού χτυπήματος θα μπορούσε σύντομα να μην ανήκει στους παγκόσμιους ηγέτες, αλλά σε μια μηχανή.
Σε μια έντονη προειδοποίηση, το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), μια ανεξάρτητη ομάδα που παρακολουθεί τα ζητήματα παγκόσμιας ασφάλειας, ανέφερε ότι η δεκαετιών μείωση των παγκόσμιων πυρηνικών οπλοστασίων έχει φτάσει στο τέλος της.
Αντίθετα, τα έθνη εκσυγχρονίζουν, επεκτείνουν και αναπτύσσουν τα αποθέματά τους με ταχύ και ανησυχητικό ρυθμό, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας νέας, υψηλής τεχνολογίας κούρσας εξοπλισμών. Η έκθεση αναφέρει ότι ενώ η τεχνητή νοημοσύνη και παρόμοιες τεχνολογίες μπορούν να επιταχύνουν τη λήψη αποφάσεων κατά τη διάρκεια κρίσεων, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο πυρηνικής σύγκρουσης μέσω κακής επικοινωνίας, παρεξήγησης ή τεχνικής βλάβης.
Σε μια πυρηνική αντιπαράθεση, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων συχνά έχουν μόνο λίγα λεπτά για να αξιολογήσουν τις απειλές και να ανταποκριθούν. Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να επεξεργάζονται τεράστιες ποσότητες πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο, ενδεχομένως βοηθώντας σε ταχύτερες αποφάσεις, αλλά πιθανώς εις βάρος της προσοχής.
«Βλέπουμε τα προειδοποιητικά σημάδια μιας νέας κούρσας πυρηνικών εξοπλισμών σε μια ιδιαίτερα επικίνδυνη και ασταθή στιγμή για τη γεωπολιτική. Εάν η απόφαση για την εκτόξευση πυρηνικών όπλων παραδοθεί ποτέ πλήρως στην τεχνητή νοημοσύνη, θα πλησιάζουμε σε πραγματικά σενάρια καταστροφής» αναφέρει στην έκθεση ο Νταν Σμιθ, διευθυντής του SIPRI.
Η έκθεση έρχεται μετά την επίθεση του Ισραήλ στις πυρηνικές και πυραυλικές εγκαταστάσεις του Ιράν την περασμένη εβδομάδα, πυροδοτώντας φόβους ότι ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος μπορεί να είναι επικείμενος.
Η νέα κρίση και το παγκόσμιο οπλοστάσιο
Ενώ ο Λευκός Οίκος δεν έπαιξε άμεσο ρόλο στην επίθεση, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπονόησε ότι το Ιράν προκάλεσε την επίθεση εναντίον του εαυτού του αντιστεκόμενο σε τελεσίγραφο στις συνομιλίες για τον περιορισμό του πυρηνικού του προγράμματος. Το Ιράν δεν διαθέτει ακόμη τέτοια όπλα, αλλά οι σύμμαχοί του, η Ρωσία και η Κίνα, έχουν συνολικά περισσότερες από έξι χιλιάδες πυρηνικές κεφαλές.
Την Πέμπτη, ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε ότι ο Τραμπ θα αποφασίσει εντός των επόμενων δύο εβδομάδων εάν θα εξαπολύσει στρατιωτική επίθεση στο Ιράν με στόχο την παρακώλυση των πυρηνικών του δυνατοτήτων. Η ανακοίνωση ήρθε καθώς το Ισραήλ και το Ιράν αντάλλαξαν πυραυλικά πυρά και επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη για έβδομη συνεχόμενη ημέρα.
Σύμφωνα με την έκθεση, περίπου 12,241 πυρηνικές κεφαλές κατέχονται επί του παρόντος από εννέα χώρες: τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Κίνα, την Ινδία, το Πακιστάν, τη Βόρεια Κορέα και το Ισραήλ. Οι πυρηνικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Κίνας, αυξάνουν την παραγωγή νέων, πιο εξελιγμένων όπλων με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι αποσύρουν παλαιότερα αποθέματα.
Το SIPRI προειδοποιεί ότι η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης σε συστήματα εκτόξευσης πυρηνικών όπλων θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο ενός τυχαίου πολέμου. Παρά τους κινδύνους, το SIPRI ανέφερε ότι οι κυβερνήσεις έλκονται όλο και περισσότερο από την ταχύτητα και την επεξεργαστική ισχύ που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη.
«Ένα από τα στοιχεία της επερχόμενης κούρσας εξοπλισμών θα είναι η προσπάθεια απόκτησης και διατήρησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στην τεχνητή νοημοσύνη, τόσο για επιθετικούς όσο και για αμυντικούς σκοπούς. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει ένα ευρύ φάσμα πιθανής στρατηγικής χρησιμότητας. Υπάρχουν οφέλη που μπορούν να βρεθούν, αλλά η απρόσεκτη υιοθέτησή της θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τον πυρηνικό κίνδυνο», αναφέρει ο Σμιθ.
Ο ψύχραιμος σωτήρας της ανθρωπότητας
Η έκθεση του 2025 επεσήμανε επίσης ότι σε πολλές χρονικές στιγμές στην ιστορία των πυρηνικών όπλων, ένας κατακλυσμιαίος πόλεμος έχει λάβει χώρα σχεδόν εντελώς τυχαία. Ένα από τα πιο γνωστά περιστατικά συνέβη τον Σεπτέμβριο του 1983, όταν ένα σοβιετικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης ανέφερε ψευδώς πέντε εισερχόμενους αμερικανικούς πυραύλους.
Ευτυχώς, ο αντισυνταγματάρχης Στάνισλαβ Πετκόφ, ο αξιωματικός υπηρεσίας εκείνη την εποχή, αμφισβήτησε την εγκυρότητα της ειδοποίησης. Σκέφτηκε ότι μια πραγματική αμερικανική πρώτη επίθεση θα περιλάμβανε πολύ περισσότερες κεφαλές και επέλεξε να μην κλιμακώσει την επιφυλακή. Η απόφασή του πιστώνεται ευρέως με την αποτροπή μιας πιθανής παγκόσμιας καταστροφής.
«Αν είχε πιστέψει τις πληροφορίες, θα τις είχε μεταδώσει και, αν και δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα, οι ανώτεροι του, νομίζοντας λανθασμένα ότι δέχονταν επίθεση, μπορεί να είχαν αποφασίσει για αντίποινα» αναφέρει ο Σμιθ που προσθέτει ότι η ταχύτητα με την οποία λειτουργεί η τεχνητή νοημοσύνη σημαίνει ότι σε μελλοντικές συγκρούσεις άνθρωποι όπως ο Πετρόφ μπορεί να μην έχουν τον χρόνο να αποτρέψουν την απόφαση ενός υπολογιστή να εξαπολύσει μια επίθεση αντιποίνων.
Ο πυρηνικός ανταγωνισμός
Η έκθεση του SIPRI ανέφερε επίσης πρόσφατες αποκαλύψεις σχετικά με τον μυστικό ανταγωνισμό εξοπλισμών που λαμβάνει χώρα μεταξύ των πυρηνικών υπερδυνάμεων του κόσμου.
Επίσημα, πέντε χώρες, η Κίνα, το Πακιστάν, η Ινδία, το Ισραήλ και η Βόρεια Κορέα, έχουν αυξήσει τα πυρηνικά τους αποθέματα κατά πάνω από 700 κεφαλές τα τελευταία 40 χρόνια. Αυτό προκύπτει από έκθεση του 2024 της Ομοσπονδίας Αμερικανών Επιστημόνων (FAS), μιας μη κερδοσκοπικής δεξαμενής σκέψης για την παγκόσμια πολιτική.
Το ταχύτερα αναπτυσσόμενο οπλοστάσιο είναι της Κίνας, με το Πεκίνο να προσθέτει περίπου 100 νέες κεφαλές ετησίως από το 2023, σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση του SIPRI, η οποία ισχυρίστηκε ότι οι Κινέζοι έχουν πλέον 600 πυρηνικές βόμβες από το 2025. Η Κίνα θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει τουλάχιστον τόσους διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους όσο η Ρωσία ή οι ΗΠΑ μέχρι τη δεκαετία του 2030. Από τις εκτιμώμενες 12,241 πυρηνικές κεφαλές παγκοσμίως, περίπου 9,614 βρίσκονταν σε ενεργά στρατιωτικά αποθέματα για πιθανή χρήση.
Περίπου 2,100 από τις κεφαλές που έχουν αναπτυχθεί ενεργά βρίσκονται επί του παρόντος σε κατάσταση υψηλής επιχειρησιακής επιφυλακής – συνδεδεμένες με βαλλιστικούς πυραύλους σε πλοία, υποβρύχια ή αεροπλάνα.
«Η εποχή της μείωσης του αριθμού των πυρηνικών όπλων στον κόσμο, η οποία διαρκούσε από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, φτάνει στο τέλος της», προειδοποίησε η έκθεση του SIPRI. «Αντίθετα, βλέπουμε μια σαφή τάση αύξησης των πυρηνικών οπλοστασίων, όξυνσης της πυρηνικής ρητορικής και εγκατάλειψης των συμφωνιών ελέγχου των όπλων».
Το SIPRI ανέφερε ότι η Ρωσία και οι ΗΠΑ, οι οποίες κατέχουν περίπου το 90% όλων των πυρηνικών όπλων, διατήρησαν τα μεγέθη των αντίστοιχων οπλοστασίων τους σχετικά σταθερά το 2024. Ωστόσο, και οι δύο εφάρμοζαν εκτεταμένα προγράμματα εκσυγχρονισμού που θα μπορούσαν να αυξήσουν το μέγεθος των οπλοστασίων τους στο μέλλον.
Naftemporiki.gr
