Τα μεγάλα χέρια μπορεί να συνδέονται με μεγάλα πόδια αλλά νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Communications Biology» συνδέει τους μεγάλους αντίχειρες με μεγάλους εγκεφάλους. Τα ευρήματα δείχνουν πως ο εγκέφαλος εξελίχθηκε παράλληλα με την επιδεξιότητα των χεριών στα πρωτεύοντα θηλαστικά στα οποία ανήκει και ο άνθρωπος.
«Φανταζόμαστε ένα εξελικτικό σενάριο στο οποίο ένα πρωτεύον ή ένας άνθρωπος γίνεται πιο έξυπνος, και μαζί με αυτό έρχεται η ικανότητα να σκέφτεται τον προγραμματισμό των πράξεων, να σκέφτεται τι κάνει με τα χέρια του και να συνειδητοποιεί ότι είναι πιο αποδοτικό να το κάνει με έναν τρόπο παρά με έναν άλλον», δήλωσε η Δρ. Τζόανα Μπέικερ από το Πανεπιστήμιο Reading στη Βρετανία επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
«Και εκείνοι που είχαν μακρύτερους αντίχειρες ή μεγαλύτερη ικανότητα να χειρίζονται αντικείμενα με τον τρόπο που μπορούσε να “δει” το μυαλό τους, ήταν πιθανότερο να έχουν επιτυχία» αναφέρει η Μπέικερ.
Οι μεγάλοι εγκέφαλοι και η επιδεξιότητα των χεριών θεωρείται ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη εξέλιξη με τους αντιτακτούς αντίχειρες να αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό που έδωσε τη δυνατότητα καλύτερης λαβής και χειρισμού αντικειμένων συμπεριλαμβανομένων των εργαλείων.
Ωστόσο καθώς ορισμένα άλλα πρωτεύοντα έχουν μερικώς αντιτακτούς αντίχειρες παρέμεναν ερωτήματα για το αν και άλλες αλλαγές στο χέρι – όπως το μήκος του αντίχειρα – θα μπορούσαν επίσης να είναι σημαντικές για την εξέλιξη της χρήσης εργαλείων. «Γενικά, όσο μακρύτερο αντίχειρα έχεις τόσο περισσότερη κίνηση έχεις για να σηκώνεις και να ελέγχεις μικρά αντικείμενα» εξηγεί Μπέικερ.
Η έρευνα
Για να εξετάσουν το ζήτημα οι ερευνητές μελέτησαν το εκτιμώμενο μέγεθος του εγκεφάλου και το μήκος του αντίχειρα σε 94 είδη πρωτευόντων, από πέντε αρχαίους συγγενείς μας μέχρι λεμούριους.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι άνθρωποι και οι περισσότεροι άλλοι ανθρωπίδες έχουν αντίχειρες σημαντικά μακρύτερους απ’ όσο θα προβλεπόταν με βάση τις αναλογίες χεριού των πρωτευόντων γενικά. Ωστόσο, περαιτέρω ανάλυση αποκάλυψε ένα ενδιαφέρον μοτίβο. «Όταν έχεις μακρύτερους αντίχειρες σε σχέση με το συνολικό μέγεθος του χεριού, αυτό τείνει να συμβαδίζει με συνολικά μεγαλύτερο εγκέφαλο» λέει η Μπέικερ.
Μάλιστα λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του εγκεφάλου οι άνθρωποι και οι στενοί μας συγγενείς δεν αποτελούν πλέον «εξαιρέσεις» ανάμεσα στα πρωτεύοντα. «Δεν λέμε ότι δεν έχουμε εξαιρετικά μακρούς αντίχειρες. Έχουμε. Και δεν λέμε ότι δεν έχουμε εξαιρετικά μεγάλους εγκεφάλους. Έχουμε. Αλλά δεδομένης της σχέσης ανάμεσα στα δύο αυτό συμβαίνει σε όλα τα πρωτεύοντα. Άρα αν έχεις μακρύτερο αντίχειρα, έχεις μεγαλύτερο εγκέφαλο όποιο είδος κι αν είσαι» σύμφωνα με την Μπέικερ.
Μόνο ο ανθρωπίδης A. sediba έσπασε τον κανόνα με αντίχειρα μακρύτερο από τον αναμενόμενο ακόμη και λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του εγκεφάλου κάτι που πιθανόν συνδέεται με μια ζωή μισή στα δέντρα και μισή στο έδαφος.
Η περαιτέρω ανάλυση αποκάλυψε ότι είναι ο νεοφλοιός, η περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στη σκέψη, την αίσθηση και τον προγραμματισμό των ενεργειών είναι μεγαλύτερος στα πρωτεύοντα με μακρύτερους αντίχειρες. «Το γεγονός ότι δεν είναι κάποιο άλλο πολύ σημαντικό μέρος του εγκεφάλου που σχετίζεται με τον κινητικό έλεγχο (όπως η παρεγκεφαλίδα) ήταν πραγματικά έκπληξη» λέει η Μπέικερ.
Τα εργαλεία
Ωστόσο, η μελέτη δεν υποστηρίζει την ιδέα ότι το μήκος του αντίχειρα από μόνο του μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εντοπιστεί η χρήση εργαλείων αφού η σχέση με το μέγεθος του εγκεφάλου παραμένει σταθερή σε όλα τα πρωτεύοντα, ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιούν εργαλεία ή όχι.
«Αν και όχι εντελώς απροσδόκητο, περιμέναμε ότι ίσως να υπήρχε κάποια ξεκάθαρη διαφοροποίηση στα ανθρωπίδια που απλώς δεν είδαμε» αναφέρει η Μπέικερ.
Ο Δρ. Φώτιος Αλέξανδρος Καρακόστης ανώτερος ερευνητής στη βιολογική ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο Τίμπιγκεν στη Γερμανία που δεν συμμετείχε στη μελέτη είπε ότι η έρευνα δείχνει πιθανή συν-εξέλιξη χεριού και εγκεφάλου.
Αλλά πρόσθεσε ότι το μήκος του αντίχειρα και το μέγεθος του εγκεφάλου από μόνα τους δεν μπορούν να εξηγήσουν ή να αντιπροσωπεύσουν πλήρως την ανθρώπινη επιδεξιότητα ή την εξέλιξη του εγκεφάλου μας.
«Μια πιο πλήρης κατανόηση θα απαιτήσει ενσωμάτωση και άλλων βασικών ανατομικών χαρακτηριστικών του χεριού, βιομηχανικά μοντέλα προσομοίωσης και περαιτέρω πειραματική έρευνα για τους συγκεκριμένους νευρικούς μηχανισμούς που σχετίζονται με την επιδεξιότητα και την ανθρώπινη χρήση εργαλείων» είπε.
Naftemporiki.gr
