Υπάρχει περίπτωση η τηλεργασία να προκύπτει ως αδήριτη αναγκαιότητα εξαιτίας των αφόρητα υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν στο γραφείο; Υπάρχει, αν η εταιρεία του εργαζομένου στεγάζεται σε ένα από τα πάμπολλα «γυάλινα κτίρια», αυτά τα μεγάλα και πολυώροφα οικοδομήματα με προσόψεις που καλύπτονται εξ ολοκλήρου από σκούρα πράσινα ή «φιμέ» τζάμια και τα οποία ανεγέρθηκαν στις μεγαλουπόλεις στα τέλη του 20ού αιώνα, ως επί το πλείστον.
«Είναι η υπερθέρμανση του πλανήτη, ηλίθιε», θα έλεγε στους μεγαλομανείς κατασκευαστές και τους υπερφίαλους αρχιτέκτονες της εποχής ο περίφημος για την φράση του «it’s the economy stupid» σύμβουλος του Μπιλ Κλίντον, Τζέιμς Κάρβιλ. Διότι τα αμφιβόλου αισθητικής αρχιτεκτονήματά τους τούς ζεστούς μήνες του καλοκαιριού μετατρέπονται σε θερμοκήπια στα οποία μπορεί να ευδοκιμήσει μόνο η φυτική παραγωγή. Όχι η ανθρώπινη.
«Ρύθμισε το φούρνο σου»
«Ακόμα και χωρίς κλιματισμό, στο σπίτι είναι πιο δροσερά. Εδώ είναι αβίωτη η κατάσταση, κόλαση πραγματική», δήλωσε σε δραματικό τόνο στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) μια εργαζόμενη σε μεσιτικό γραφείο που στεγάζεται σε πολυώροφο κτίριο καλυμμένο με γυαλί στην περιοχή Οστερλίτς του Παρισιού. Το κτίριο κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 (τότε που προωθούνταν το αφήγημα ήταν ότι όλα τα προβλήματα της ανθρωπότητας είχαν λυθεί) και αποτελεί «τυπικό παράδειγμα των οικοδομημάτων που υπερθερμαίνονται το καλοκαίρι», όπως κατήγγειλε ο μηχανικός Πασκάλ Λενορμάν μέσω του hashtag #balancetonfour.
Η ηλεκτρονική αυτή διεύθυνση επικοινωνίας των εργαζομένων που «ψήνονται» στους χώρους εργασίας τους παρότι αυτοί δεν είναι κουζίνες εστιατορίων αλλά γραφεία, δημιουργήθηκε το 2023 στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Balance ton four» σημαίνει «ρύθμισε το φούρνο σου» και, όπως τονίζει ο ειδικός στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων μηχανικός, «όταν η επιφάνεια των υαλοπινάκων υπερβαίνει το 30% της επιφάνειας της εξωτερικής τοιχοποιίας ενός δωματίου, αυτό αρχίζει να γίνεται επικίνδυνο για την υγεία όσων βρίσκονται μέσα».
Αβίωτοι οι 33 βαθμοί Κελσίου
Η εργαζόμενη στο μεσιτικό γραφείο διαπίστωσε ότι η θερμοκρασία στον εργασιακό της χώρο που έχει νότιο προσανατολισμό είναι κατά 4 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από όσα γραφεία έχουν ανατολικό προσανατολισμό. Όλα εξαρτώνται βέβαια από την ώρα της ημέρας και τη γωνία που πέφτουν στους εξωτερικούς υαλοπίνακες οι ακτίνες του ήλιου. «Πολλές φορές το καλοκαίρι παρά τον κλιματισμό η θερμοκρασία στο γραφείο δεν πέφτει κάτω από 29 βαθμούς Κελσίου», σημειώνει.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι θερμοκρασίες άνω των 28 βαθμών Κελσίου δεν είναι ασφαλείς για χειρώνακτες, ενώ για τους εργαζόμενους γραφείου το κατώφλι της ασφαλούς θερμοκρασίας ανεβαίνει στους 30 βαθμούς. Πάνω από τους 33 βαθμούς Κελσίου, πάντως, για αμφοτέρους η κατάσταση αρχίζει να γίνεται πολύ επικίνδυνη. Στη Γερμανία όπου, όπως και στη Γαλλία, δεν υπάρχει νομικά θεσμοθετημένο ανώτατο όριο θερμοκρασίας για την εργασία σε κλειστό χώρο, συνιστάται στους εργοδότες να φροντίζουν ώστε η θερμοκρασία να μην ξεπερνά τους 26 βαθμούς Κελσίου.
Ακατάλληλα κτίρια
«Για αισθητικούς (!) και οικονομικούς λόγους τα γυάλινα κτίρια γραφείων έχουν υιοθετηθεί ευρέως από τα τέλη του περασμένου αιώνα στην επιχειρηματική περιοχή La Défense, δυτικά του Παρισιού. Αλλά ενώ φέρνουν φως σε μεγάλους χώρους εργασίας και μειώνουν την ενεργειακή κατανάλωση τους χειμερινούς μήνες, καθίστανται ολοένα και πιο ακατάλληλα για τις ακραίες θερμοκρασίες του καλοκαιριού που με την κλιματική κρίση αποτελούν ολοένα και πιο συχνό φαινόμενο», σημειώνει το ΑFP.
Η επιχείρηση του Ρομέν, ενός εργαζομένου ηλικίας 38 ετών, έχει εγκατασταθεί εδώ και δυο χρόνια στη Défense, σε ένα γυάλινο κτίριο που ανακαινίστηκε στα τέλη της περασμένης δεκαετίας. «Όλα έγιναν καινούργια, αλλά πολύ γρήγορα διαπιστώσαμε ότι για να επιβιώσουμε μετά το Μάιο θα πρέπει να βάζουμε τον κλιματισμό στο φουλ. Καθώς τα παράθυρα δεν ανοίγουν, λιώνουμε από τη ζέστη. Τις προάλλες καταστράφηκε το κινητό τηλέφωνο μιας συναδέλφου», κατήγγειλε ο ηλικίας 49 ετών συνάδελφος του Ρομέν, Αντριάν.
Ο άνθρακας και το κλίμα
«Το ζήτημα της προσαρμογής στην υπερθέρμανση του πλανήτη εξακολουθεί να οξύνεται σε ό,τι αφορά τα ακίνητα γραφείων», σημειώνει η εκτελεστική διευθύντρια του Παρατηρητηρίου Βιώσιμων Ακινήτων (OID) Ζιλιέτ Λεφέβρ. Το OID είναι μια ένωση κατασκευαστών ακινήτων που έχουν δεσμευτεί για την οικολογική μετάβαση του κλάδου. «Σήμερα στο επίκεντρο των έργων ανακαίνισης των κτιρίων βρίσκονται τα ζητήματα της απανθρακοποίησης, της μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας από άνθρακα δηλαδή. Δεν βρίσκεται η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή», πρόσθεσε η Γκαέλ Πεσού, υπεύθυνη έργου στο OID.
Οι κανονισμοί που έχουν τεθεί πρόσφατα σε ισχύ σε γαλλικό και ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν αναγκάσει ορισμένους εργοδότες να αντιμετωπίσουν το ζήτημα των κινδύνων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένων των καυσώνων, των πλημμυρών κ.λπ. «Αυτή η σκέψη, ωστόσο, εξαρτάται από το μέγεθος της εταιρείας, το χαρτοφυλάκιό της και τους πόρους της. Υπάρχει μια μεγάλη ανισότητα σε ό,τι αφορά τις δράσεις για την κλιματική αλλαγή», τονίζει στο AFP ο Τιερί Λακιτέν, διευθυντής του τμήματος κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων στην εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων ακινήτων AEW.
Ευάλωτα νοσοκομεία
Το Ινστιτούτο Οικονομικών του Κλίματος (I4CE) έχει εκτιμήσει τις ετήσιες επενδυτικές ανάγκες στη Γαλλία για την προσαρμογή των κτιρίων (εργασιακών χώρων και κατοικιών) στα κύματα καύσωνα σε 1 έως 2,5 δισ. ευρώ για τις νέες κατασκευές και σε 4,8 δισ. ευρώ για τις ανακαινίσεις. Στις εκτιμήσεις αυτές δεν περιλαμβάνονται οι επενδύσεις για την επίτευξη στόχων που σχετίζονται με την ουδετερότητα άνθρακα.
«Δυστυχώς εξακολουθούν να κατασκευάζονται πολλά περιουσιακά στοιχεία χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το τοπικό ή το μακροπρόθεσμο πλαίσιο της υπερθέρμανσης του πλανήτη», δηλώνει η Ζιλιέτ Λεφέβρ. Και εξηγεί ότι πρόκειται για κακώς σχεδιασμένους προσανατολισμούς σε σχέση με την τροχιά του ήλιου, για την χρήση ακατάλληλων σκούρων χρωμάτων, ακόμη και για τη μη χρήση θερμομονωτικών υλικών μεταξύ εξωτερικού και εσωτερικού χώρου.
«Χάρη στα πιο αποδοτικά υλικά που χρησιμοποιούνται, τα κτίρια σήμερα έχουν πολύ καλύτερη μόνωση από αυτή που είχαν στο παρελθόν», διαβεβαιώνει ο διευθυντής μηχανικής στην εταιρεία συμβούλων ακινήτων JLL, Μαξίμ Μισό. Αλλά η Ζιλιέτ Λεφέβρ διαφωνεί. «Ακόμη και οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί για τις νέες κατασκευές που τέθηκαν σε ισχύ το 2022 (RE2020) δεν είναι επαρκείς», σύμφωνα με την επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Βιώσιμων Ακινήτων.
Στο #balancetonfour ο μηχανικός Πασκάλ Λενορμάν καταγγέλλει την ενεργειακή σπατάλη που γίνεται «από την αδικαιολόγητη χρήση κλιματιστικών για την ψύξη κακοσχεδιασμένων κτιρίων», αλλά τονίζει ότι «το πρόβλημα είναι πάνω απ’ όλα ο κίνδυνος για τους ανθρώπους». Κατά το Γάλλο μηχανικό «τις ημέρες του καύσωνα οι πιο δραματικές καταστάσεις είναι αυτές που δημιουργούνται στα νοσοκομεία».
