Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) άναψε το «πράσινο φως» για τη λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, κρίνοντας ότι η σχετική ρύθμιση του νόμου 5094/2024, που έφερε την υπογραφή του Κυριάκου Πιερρακάκη, είναι συνταγματική και συμβατή με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
της Άννας Κανδύλη
Η Ολομέλεια του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου απέρριψε, κατά πλειοψηφία, τις αιτήσεις ακύρωσης που είχαν καταθέσει πανεπιστημιακοί και η ΠΟΣΔΕΠ, ανοίγοντας τον δρόμο για τη λειτουργία ΝΠΠΕ (Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης) από ιδρύματα της Ε.Ε. και της GATS.
Αναθεώρηση της ερμηνείας του άρθρου 16 Συντάγματος
Το ΣτΕ προχώρησε σε ερμηνεία του άρθρου 16 του Συντάγματος υπό τις σημερινές συνθήκες, συνδυάζοντας την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας με την υποχρέωση της χώρας να σέβεται τις θεμελιώδεις ελευθερίες της Ε.Ε., όπως: η ελευθερία εγκατάστασης (άρθρο 49 ΣΛΕΕ),η παροχή ανώτατης εκπαίδευσης (άρθρο 165 ΣΛΕΕ) και το δικαίωμα ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών (άρθρο 14 παρ. 3 Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.).
Κατά πλειοψηφία, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν αποκλείεται πλέον συνταγματικά η ίδρυση και λειτουργία πανεπιστημιακών παραρτημάτων από αλλοδαπά ιδρύματα, εφόσον πληρούνται όροι ειδικού νόμου, που εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο σπουδών και προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας.
Την απόφαση του ΣτΕ γνωστοποίησε ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου Μιχάλης Πικραμένος με την ακόλουθη ανακοίνωση:
«Στις 2.6.2025 και 13.6.2025 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διασκέψεις υποθέσεων σχετικών με την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα Παραρτημάτων – Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ). Οι υποθέσεις αυτές συζητήθηκαν κατά τη δικάσιμο της 11.4.2025, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας και συμβατότητας με το ενωσιακό δίκαιο των διατάξεων του ν. 5094/2024.
Το Δικαστήριο έκρινε τα εξής:
Α. Οι διατάξεις των παρ. 5 και 8 του άρθρου 16 του Συντάγματος, ενόψει και του σκοπού τους, που συνίσταται στην παροχή υψηλού επιπέδου ανώτατης εκπαίδευσης, σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 16, η οποία κατοχυρώνει την ελευθερία της εκπαίδευσης και την ακαδημαϊκή ελευθερία, ερμηνεύονται – σύμφωνα και με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 28 του Συντάγματος αλλά και επί τη βάσει των αρχών της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της καλόπιστης συνεργασίας των κρατών μελών (αρ. 2 και 4 παρ.3 ΣΕΕ) – σε αρμονία με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, οι ως άνω συνταγματικές διατάξεις ερμηνεύονται ενόψει των νεότερων νομοθετικών και νομολογιακών δεδομένων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία αφορούν την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης (αρ. 165 ΣΛΕΕ), την ελευθερία εγκατάστασης (αρ. 49 ΣΛΕΕ), καθώς και το θεμελιώδες δικαίωμα ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών (αρ. 14 παρ. 3 του Χάρτη). Επί τη βάσει των ανωτέρω, δεν αποκλείεται κατά το Σύνταγμα η ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων προερχομένων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή από χώρα συμβεβλημένη στην GATS, κατά τους όρους ειδικού νόμου, με τον οποίον διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο σπουδών και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία.
Κατόπιν τούτων, απορρίπτονται, κατά πλειοψηφία, τρεις αιτήσεις ακυρώσεως που έχουν ασκηθεί από Καθηγητές Α.Ε.Ι. και την ΠΟΣΔΕΠ.
Β. Το σύστημα του ως άνω νόμου, ως προς τους όρους αδειοδότησης και λειτουργίας, δεν εισάγει υπέρμετρους περιορισμούς στην ελευθερία εγκατάστασης (άρθρο 49 ΣΛΕΕ).
Κατόπιν τούτου, απορρίπτεται, κατά πλειοψηφία, αίτηση ακυρώσεως των κολλεγίων.»
