Φέτος συνέβη κάτι πρωτοφανές: τα ήδη υπάρχοντα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα της OpenAI (ανεπίσημη συμμετοχή) και της Google DeepMind, όχι κάποιας μορφή υπερνοημοσύνη, συμμετείχαν στην Διεθνή Μαθηματική Ολυμπιάδα, καταφέρνοντας να διαγωνιστούν και να λύσουν τα ίδια προβλήματα με τους ανθρώπους διαγωνιζόμενους. Τα μοντέλα συμμετείχαν αλλά οι άνθρωποι κέρδισαν τις διακρίσεις. Ωστόσο, η είδηση δεν είναι αυτή.
Η είδηση είναι ότι αυτές οι συμμετοχές έρχονται 18 χρόνια νωρίτερα από ό,τι είχαν προβλέψει οι ειδικοί το 2021, στοιχείο που δείχνει τη ραγδαία εξέλιξη των ικανοτήτων της Τεχνητής Νοημοσύνης. Τα μοντέλα γίνονται όλο και μεγαλύτερα, ωθούμενα από έναν «αγώνα εξοπλισμών» μεταξύ των εταιρειών τεχνολογίας, οι οποίες αναμένουν ότι ο νικητής θα πάρει τα πάντα.
Χαρακτηριστική η περίπτωση της Meta Platforms του Μαρκ Ζάκερμπεργκ, που έφτασε να διαθέσει το ποσό των 200 εκατομμυρίων δολαρίων για να προσελκύσει έναν και μόνο διακεκριμένο μηχανικό της Apple, ώστε να στελεχώσει το νέο τμήμα με την ονομασία «Υπερνοημοσύνη» της εταιρείας. Η Meta προσέλαβε τον Ρουομίνγκ Πανγκ, ο οποίος διηύθυνε την ομάδα μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης της Apple, με πακέτο αμοιβών εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων για μια περίοδο αρκετών ετών, σύμφωνα με το Bloomberg.
Η Apple δεν προσπάθησε καν να προχωρήσει σε αντιπροσφορά, καθώς υπερβαίνει κατά πολύ τις αμοιβές της εταιρείας για διευθυντικές θέσεις, πλην του διευθύνοντος συμβούλου Τιμ Κουκ. Αυτό το πακέτο αμοιβών ωστόσο είναι σύμφωνο με άλλες σημαντικές προσλήψεις για τη νέα ομάδα της Meta, η οποία επικεντρώνεται στην κατασκευή συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να ολοκληρώνουν εργασίες εξίσου καλά ή καλύτερα από τους ανθρώπους
Όμως ανταγωνισμός υπάρχει και σε επίπεδο κρατών, κυρίως μεταξύ Κίνας και Αμερικής. Ειδικά η τελευταία δείχνει να φοβάται ότι θα υπσοτεί μια συστημική ήττα αν καταλήξει στη δεύτερη θέση αυτής της κούρσας. Όπως σημειώνει ο Economist, μέχρι το 2027 θα είναι δυνατό να εκπαιδευτεί ένα μοντέλο χρησιμοποιώντας 1.000 φορές τους υπολογιστικούς πόρους που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του GPT4, το οποίο βρίσκεται πίσω από το πιο δημοφιλές chatbot σήμερα.
Κατά την πρόσφατη υπογραφή των περίφημων διαταγμάτων για την Τεχνητή Νοημοσύνη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ήταν σαφέστατος. «Η νίκη σε αυτόν τον διαγωνισμό θα αποτελέσει μια δοκιμασία των ικανοτήτων μας, όμοια με οτιδήποτε άλλο από την αυγή της διαστημικής εποχής», δήλωσε ο Τραμπ, προσθέτοντας: «Χρειαζόμαστε τις αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας να είναι ολοκληρωτικά υπέρ της Αμερικής. Θέλουμε να βάλετε την Αμερική πάνω απ’ όλα».
Τι φέρνει η υπερνοημοσύνη στο μέλλον;
Άρα μοιραία τίθεται το ερώτημα: τι δυνατότητες θα έχει αναπτύξει η Τεχνητή Νοημοσύνη μέχρι το 2030 ή το 2032; Κάποιοι, όχι λίγοι, φοβούνται το εφιαλτικό σενάριο. Δηλαδή ότι τρομοκράτες με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης κατασκευάζουν βιολογικά όπλα που σκοτώνουν δισεκατομμύρια ανθρώπους, ή μια «αποσυντονισμένη» τεχνητή νοημοσύνη ξεφεύγει από τον έλεγχο και ξεπερνά την ανθρωπότητα. Υπάρχουν όμως που είναι σαφώς πιο αισιόδοξοι και βλέπουν τη θετική πλευρά του θέματος.
Πριν από το 1700, η παγκόσμια οικονομία αυξανόταν κατά μέσο όρο κατά 8% ανά αιώνα. Όποιος προέβλεπε τι θα συνέβαινε στη συνέχεια θα φαινόταν τρελός. Κατά τα επόμενα 300 χρόνια, και αφού είχε μεσολαβήσει η Βιομηχανική Επανάσταση, η ανάπτυξη ήταν κατά μέσο όρο 350% ανά αιώνα. Αυτό οδήγησε σε μείωση της θνησιμότητας και αύξηση της γονιμότητας. Οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί παρήγαγαν περισσότερες ιδέες, οδηγώντας σε ακόμη ταχύτερη επέκταση. Λόγω της ανάγκης για προσθήκη ανθρώπινου ταλέντου, ο κύκλος ήταν αργός. Τελικά, ο μεγαλύτερος πλούτος οδήγησε τους ανθρώπους να κάνουν λιγότερα παιδιά. Αυτό βελτίωσε το βιοτικό επίπεδο, το οποίο αυξήθηκε με σταθερό ρυθμό περίπου 2% ετησίως.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν αντιμετωπίζει τέτοιο δημογραφικό περιορισμό. Οι τεχνολόγοι υπόσχονται ότι θα επιταχύνει ραγδαία τον ρυθμό με τον οποίο γίνονται οι ανακαλύψεις. Ο Σαμ Άλτμαν, διευθύνων σύμβουλος της OpenAI, αναμένει ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα είναι σε θέση να παράγει «καινοτόμες ιδέες» ήδη από το επόμενο έτος. Η AI ήδη βοηθά στον προγραμματισμό καλύτερων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης. Μέχρι το 2028, σύμφωνα με ορισμένους, θα επιβλέπει τη δική της βελτίωση.
Μία νέα έκρηξη οικονομικής ανάπτυξης
Κάπως έτσι κάποιοι «βλέπουν» την πιθανότητα μιας δεύτερης έκρηξης οικονομικής ανάπτυξης. Εάν η υπολογιστική ισχύς φέρει τεχνολογικές εξελίξεις χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση και ένα επαρκές μέρος των κερδών επανεπενδύεται στην κατασκευή ακόμα πιο ισχυρών μηχανών, ο πλούτος θα μπορούσε να συσσωρευτεί με πρωτοφανή ταχύτητα. Οι οικονομολόγοι έχουν από καιρό συνειδητοποιήσει την αμείλικτη μαθηματική λογική της αυτοματοποίησης της ανακάλυψης ιδεών. Σύμφωνα με μια πρόσφατη πρόβλεψη της Epoch AI, ενός αισιόδοξου think tank, μόλις η Τεχνητή Νοημοσύνη, ή Υπερνοημοσύνη πλέον, καταφέρει να εκτελεί το 30% των εργασιών, η ετήσια ανάπτυξη θα ξεπεράσει το 20%.
Οι πιστοί αυτής της θεωρίας, συμπεριλαμβανομένου του Ίλον Μασκ, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η αυτοβελτιούμενη Τεχνητή Νοημοσύνη θα δημιουργήσει μια υπερνοημοσύνη. Η ανθρωπότητα θα αποκτήσει πρόσβαση σε κάθε ιδέα που μπορεί να υπάρξει, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής των καλύτερων ρομπότ, πυραύλων και αντιδραστήρων. Η πρόσβαση στην ενέργεια και η διάρκεια της ανθρώπινης ζωής δεν θα αποτελούν πλέον περιορισμούς. Ο μόνος περιορισμός στην οικονομία θα είναι οι νόμοι της φυσικής.
Oι άνθρωποι θα μπορούσαν να καταλήξουν να ανταγωνίζονται την Tεχνητή Nοημοσύνη για γη και ενέργεια
Στις αγορές εργασίας, το κόστος χρήσης της υπολογιστικής ισχύος για μια εργασία θα περιόριζε τους μισθούς για την εκτέλεσή της: γιατί να πληρώνεις έναν εργαζόμενο περισσότερο από τον ψηφιακό ανταγωνισμό; Ωστόσο, ο μειωμένος αριθμός των σούπερ σταρ, των οποίων οι δεξιότητες δεν ήταν αυτοματοποιήσιμες και μπορούσαν να συμπληρώσουν άμεσα την τεχνητή νοημοσύνη, θα απολάμβανε τεράστια κέρδη, σημειώνει ο Economist. Οι μόνοι που θα τα πήγαιναν καλύτερα από αυτούς, κατά πάσα πιθανότητα, θα ήταν οι ιδιοκτήτες κεφαλαίου σχετικού με την Tεχνητή Nοημοσύνη, οι οποίοι θα καταλάμβαναν ένα αυξανόμενο μερίδιο της οικονομικής παραγωγής.
Όλοι οι άλλοι θα έπρεπε να προσαρμοστούν στα κενά των ικανοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης και στις δαπάνες των νέων πλουσίων. Όπου υπήρχε εμπόδιο στην αυτοματοποίηση και την προσφορά εργασίας, οι μισθοί θα μπορούσαν να αυξηθούν ραγδαία. Τέτοιες επιπτώσεις, γνωστές ως «ασθένεια του κόστους», θα μπορούσαν να είναι τόσο ισχυρές ώστε να περιορίσουν την έκρηξη του μετρημένου ΑΕΠ, ακόμη και αν η οικονομία άλλαζε εντελώς.
Οι χώρες που δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να εκμεταλλευτούν την έκρηξη της AI θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν φυγή κεφαλαίων
Τα νέα πρότυπα αφθονίας και έλλειψης θα αντικατοπτρίζονταν στις τιμές. Οτιδήποτε θα μπορούσε να βοηθήσει να παραχθεί η Τεχνητή Νοημοσύνη —για παράδειγμα, προϊόντα από πλήρως αυτοματοποιημένα εργοστάσια ή ψηφιακή ψυχαγωγία— θα έβλεπε την αξία του να καταρρέει. Αν φοβάστε ότι θα χάσετε τη δουλειά σας από την υπερνοημοσύνη, μπορείτε τουλάχιστον να περιμένετε πολλά τέτοια πράγματα. Όπου εξακολουθούσαν να χρειάζονται άνθρωποι, η ασθένεια του κόστους θα μπορούσε να χτυπήσει. Οι εργαζόμενοι της γνώσης που θα μεταπηδούσαν σε χειρωνακτική εργασία θα μπορούσαν να διαπιστώσουν ότι θα μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά λιγότερη φροντίδα παιδιών ή λιγότερα γεύματα σε εστιατόρια από ό,τι σήμερα. Και οι άνθρωποι θα μπορούσαν να καταλήξουν να ανταγωνίζονται την Tεχνητή Nοημοσύνη για γη και ενέργεια.
Σε αυτή την οικονομική αναστάτωση που θα προκαλέσει η υπερνοημοσύνη θα μπορούσαν να υπάρξουν άγριες διακυμάνσεις μεταξύ των μετοχών, καθώς θα γινόταν σαφές ποιες εταιρείες κέρδιζαν και ποιες έχαναν τους διαγωνισμούς όπου ο νικητής τα παίρνει όλα. Θα υπήρχε μια άπληστη επιθυμία για επενδύσεις, τόσο για τη δημιουργία περισσότερης δύναμης τεχνητής νοημοσύνης όσο και για να διατηρηθεί το απόθεμα υποδομών και εργοστασίων σε συνάρτηση με την οικονομική ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, η επιθυμία για αποταμίευση για το μέλλον θα μπορούσε να καταρρεύσει, καθώς οι άνθρωποι —και ειδικά οι πλούσιοι, που αποταμιεύουν περισσότερο— θα ανέμεναν πολύ υψηλότερα εισοδήματα.
Η πειθώ των ανθρώπων να παραχωρήσουν κεφάλαια για επενδύσεις θα απαιτούσε επομένως πολύ υψηλότερα επιτόκια — αρκετά υψηλά, ίσως, ώστε να προκαλέσουν πτώση των τιμών των μακροπρόθεσμων περιουσιακών στοιχείων, παρά την εκρηκτική ανάπτυξη. Οι μελετητές διαφωνούν, αλλά σε ορισμένα μοντέλα τα επιτόκια αυξάνονται κατά ένα προς ένα ή και περισσότερο με την ανάπτυξη. Σε ένα εκρηκτικό σενάριο, αυτό θα σήμαινε την αναχρηματοδότηση των χρεών με επιτόκιο 2030%. Ακόμη και οι οφειλέτες των οποίων τα εισοδήματα αυξάνονταν γρήγορα θα μπορούσαν να υποφέρουν. Όσοι δεν είχαν εισοδήματα συνδεδεμένα με την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη θα υφίσταντο σοβαρές επιπτώσεις. Οι χώρες που δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να εκμεταλλευτούν την έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν φυγή κεφαλαίων. Θα μπορούσε επίσης να υπάρξει μακροοικονομική αστάθεια παντού, επειδή ο πληθωρισμός θα μπορούσε να εκτοξευθεί καθώς οι άνθρωποι θα ξόδευαν τα αναμενόμενα κέρδη τους και οι κεντρικές τράπεζες δεν θα αυξάναν τα επιτόκια αρκετά γρήγορα.
Οι νέοι… πονοκέφαλοι
Προφανώς όλη αυτή η θεωρία εξέλιξης της υπερνοημοσύνης και των πραγμάτων στην Οικονομιία, σύμφωνα με τον Economist, προκαλεί και πονοκεφάλους. Η ανάπτυξη έχει επιταχυνθεί και στο παρελθόν, αλλά κατά τη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης δεν υπήρχε μαζική δημοκρατία. Οι Λουδίτες, οι πιο διάσημοι εχθροί των μηχανών στην ιστορία, δεν είχαν δικαίωμα ψήφου. Ακόμα και αν οι μέσοι μισθοί αυξάνονταν, η μεγαλύτερη ανισότητα θα μπορούσε να οδηγήσει σε απαιτήσεις για αναδιανομή. Το κράτος θα είχε επίσης πιο ισχυρά εργαλεία για την παρακολούθηση και τον έλεγχο του πληθυσμού. Η πολιτική θα ήταν επομένως ασταθής. Οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να επανεξετάσουν τα πάντα, από τη φορολογική βάση έως την εκπαίδευση και την προστασία των πολιτικών δικαιωμάτων.
Παρά ταύτα, η υπερνοημοσύνη και η άνοδός της θα πρέπει να προκαλεί θαυμασμό. Ο Ντάριο Αμοντέι, διευθυντής της Anthropic, δήλωσε στο The Economist ότι πιστεύει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα βοηθήσει στη θεραπεία ασθενειών που κάποτε ήταν ανίατες. Ο τρόπος για να δούμε μια άλλη επιτάχυνση, αν συμβεί, είναι ως τη συνέχιση ενός μακροχρόνιου θαύματος, που έγινε δυνατό μόνο επειδή οι άνθρωποι αγκάλιασαν την αναστάτωση. Η ανθρωπότητα μπορεί να διαπιστώσει ότι η νοημοσύνη της έχει ξεπεραστεί. Θα συνεχίσει όμως να χρειάζεται σοφία.
