Βόλος: Σε πλήρη απαξίωση η αρχαία πόλη των Αμφανών και το ιερό του Απόλλωνα στο Σωρό [βίντεο]



Ο αρχαίος οικισμός του Σωρού διέθετε ένα ιδιαίτερο οχυρωματικό σύστημα. Πρόκειται για τρείς κυκλικούς περιβόλους που περικλείουν την ακρόπολη και την κάτω πόλη, κατά τον Αρβανιτόπουλο, ενώ οι τελευταίες επιφανειακές έρευνες που διεξήχθησαν στο λόφο αναφέρουν την ύπαρξη πέντε ή έξι περιβόλων. Τα τείχη που περιβάλλουν την κάτω πόλη δεν έχουν κατασκευαστεί με ιδιαίτερη επιμέλεια, ενώ σε αρκετά σημεία εντοπίζονται διορθώσεις, τροποποιήσεις και επισκευές. Εν αντιθέσει με τα τείχη της κάτω πόλης, ο οχυρωματικός περίβολος της ακρόπολης ήταν κατασκευασμένος από μεγάλους πλακοειδείς λίθους.

Ένα ιδιαίτερο στοιχείο που απαντάται στο οχυρωματικό έργο του Σωρού, αποτελεί το διατείχισμα στη βόρεια απόκρημνη πλευρά της ακρόπολης, την οποία χωρίζει σε δύο μέρη και πιθανώς κατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. Κατά την Μπάτζιου-Ευσταθίου και την Τριανταφυλλοπούλου ο ρόλος των περιβόλων δεν θα ήταν αποκλειστικά οχυρωματικός, αλλά πιθανώς, θα λειτουργούσαν ως αναλήμματα που θα εξυπηρετούσαν την ανοικοδόμηση κτιρίων. Τα τείχη διακόπτονται από πύλες, οι οποίες διευκόλυναν την επικοινωνία μεταξύ της κάτω πόλης και της ακρόπολης, ήταν συνεχή χωρίς να παρεμβάλλονται σε αυτά πύργοι, ωστόσο, μικρός αριθμός πύργων έχει εντοπιστεί πλησίον των πυλών.

Στο λόφο της ακρόπολης έχουν εντοπιστεί ίχνη οικιών, σε ακτινωτή διάταξη, στα οποία δεν έχει πραγματοποιηθεί ανασκαφική έρευνα. Στο πιο προφυλαγμένο σημείο της ακρόπολης, το οποίο είναι το εσωτερικό του ανώτερου κυκλικού περιβόλου, με πρόσβαση σε αυτό από την πύλη, έχει εν μέρει ανασκαφεί ένα οικοδόμημα που χαρακτηρίστηκε από τον Αρβανιτόπουλο ως ανάκτορο. Πρόκειται για ένα σημαντικό οικοδόμημα, πιθανώς την κατοικία του ηγεμόνα των Αμφανών. Στη νότια πλευρά του λόφου, επάνω στην ακρόπολη, ο Αρβανιτόπουλος αποκάλυψε εν μέρει ακόμη ένα οικοδόμημα, το οποίο έχει κατασκευαστεί, κατά τον ίδιο τρόπο, με το λεγόμενο «ανάκτορο».

Η κάτω πόλη εκτείνεται στους πρόποδες του λόφου, ωστόσο συγκριτικά με την ακρόπολη καταλάμβανε μικρότερη έκταση και διέθετε τείχη τα οποία δεν ήταν τόσο ισχυρά όσο εκείνα της ακροπόλεως. Το οχυρωματικό σύστημα της κάτω πόλης έχει εντοπιστεί στα βόρεια, τα ανατολικά και εν μέρει στα νότια, τα οποία ορίζουν και την έκταση της πόλης, ενώ στα ανατολικά δεν διακρίνονται λείψανα τειχών.

Το νεκροταφείο του αρχαίου οικισμού εκτείνονταν στα βορειοδυτικά του λόφου. Η ανασκαφική έρευνα, σωστικού χαρακτήρα, έφερε στο φως ένα σημαντικό αριθμό τάφων με πλούσια κτερίσματα, συνολικά 250, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχουν αποσαφηνιστεί τα όρια και η έκταση της αρχαίας νεκρόπολης.

Η εγκατάλειψη του οικισμού, σύμφωνα με τα μέχρι πρότινος δεδομένα συντελέστηκε στον πρώιμο 3ο αιώνα π.Χ., καθώς τόσο από τον οικισμό, όσο και από το νεκροταφείο του δεν αποκαλύφθηκαν ευρήματα των ελληνιστικών χρόνων. Η απουσία ελληνιστικής κεραμικής υποδηλώνει την ερήμωση του αρχαίου οικισμού, γεγονός που προέκυψε από τον συνοικισμό των γειτονικών πόλεων στη νεοϊδρυθείσα πόλη της Δημητριάδας.

Ένα σπουδαίο, για τον οικισμό, οικοδόμημα δέσποζε εκτός των τειχών της αρχαίας πόλης, για την ακρίβεια νοτίως του λόφου του Σωρού και λίγα μόνο μέτρα νότια της κεντρικής πύλης. Το κτίριο παρότι είχε ανοικοδομηθεί έξω από τα τείχη, βρισκόταν ωστόσο σε άμεση γειτνίαση με την πόλη. Το συγκεκριμένο οικοδόμημα είναι το μοναδικό κτίριο του οικισμού, το οποίο έχει ανασκαφεί συστηματικά. Το λατρευτικό οικοδόμημα, πιθανώς αφιερωμένο στην λατρεία του Απόλλωνα, αποτελούνταν από έναν προθάλαμο, τον λεγόμενο «πρόναο» και έναν κυρίως επιμήκη χώρο, γνωστό ως «σηκό», με εσωτερική ξύλινη κιονοστοιχία, για την στήριξη της στέγης. Η πρόσβαση στο σηκό επιτυγχάνονταν διαμέσου της κύριας εισόδου στα ανατολικά, ωστόσο στο μέσον της βόρειας μακράς πλευράς υπήρχε ακόμη μία θύρα. Από την αξονική κιονοστοιχία, στο εσωτερικό του σηκού, αποκαλύφθηκαν κατά χώραν δέκα λίθινες βάσεις, ορθογώνιου σχήματος. Ο πρόναος στα ανατολικά φαίνεται να έχει κατασκευαστεί σε μεταγενέστερο του σηκού χρόνο, καθώς δεν δένει κατασκευαστικά με το κυρίως κτίριο.

Όλα τα στοιχεία οδηγούν στην ίδρυση του ναού στην ύστερη Αρχαϊκή περίοδο έως τους πρώιμους ελληνιστικούς χρόνους, χρονολογία που συμπίπτει με την εγκατάλειψη του οικισμού και τον συνοικισμό των γειτονικών πολιχνών, στην νεοϊδρυθείσα πόλη της Δημητριάδας. Στο βίντεο, ο αρχιτέκτονας Δημήτριος Καραγκούνης, Επίτιμος Προϊστάμενος του Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών της ΕΦΑΛΑΡ σχολιάζει την σημερινή κατάσταση του ευρύτερου αρχαιολογικού χώρου.



Πηγή: www.thenewspaper.gr