Χαβάη 5-0: Οι μαζικοί θάνατοι δυτών προβληματίζουν την αστυνομία του νησιού – Ο παράγοντας που παίζει ρόλο

Η όχι και τόσο αναμενόμενη αιτία των μαζικών θανάτων δυτών στη Χαβάη προβληματίζει τόσο την αστυνομία του νησιού, όσο και τους ειδικούς της υγείας.

Η σαγήνη του να βλέπεις τα πλάσματα της θάλασσας από κοντά εξηγεί γιατί το κολύμπι και οι βουτιές με μάσκα και αναπνευστήρα, το γνωστό σε όλους μας snorkeling [σνόρκελινγκ], είναι τόσο δημοφιλές. Σύμφωνα με την Ομάδα Ασφάλειας των Ωκεανών της Χαβάης, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση αφιερωμένη στο να κάνει τα νερά της αμερικανικής πολιτείας πιο ασφαλή, περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι κάνουν σνόρκελινγκ στα νερά της Χαβάης κάθε χρόνο.

Πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν μια τόσο προσιτή, θαυμάσια θαλάσσια δραστηριότητα, αλλά αυτό που σοκάρει είναι το πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι το σνόρκελινγκ. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της πολιτείας της Χαβάης, ο πνιγμός είναι η κύρια αιτία θανάτου για τους επισκέπτες, ξεπερνώντας κατά πολύ τον εθνικό μέσο όρο. Περίπου 45 τουρίστες πνίγηκαν στα νερά της Χαβάης κάθε χρόνο μεταξύ 2019 και 2024 [μιλάμε για σχεδόν 280 άτομα], και το σνόρκελινγκ ήταν ο νούμερο ένα υπεύθυνος για τους θανάτους αυτούς.

Η φετινή χρονιά αποδείχθηκε ιδιαίτερα θανατηφόρα. Τον Μάρτιο, ένας 43χρονος από την Καλιφόρνια πνίγηκε ενώ έκανε σνόρκελινγκ στο Kauai στην αφύλακτη παραλία Larsen’s Beach. Και στο νησί Οάχου σημειώθηκαν δύο θάνατοι τουριστών που σχετίζονται με το σνόρκελινγκ την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου: μια 64χρονη γυναίκα στα ανοικτά του Turtle Bay Resort στη Βόρεια Ακτή και ένας 35χρονος άνδρας που συμμετείχε σε θαλάσσια εκδρομή με καγιάκ.

Οι δεξιότητες για το κολύμπι με μάσκα και αναπνευστήρα

«Ορισμένοι επισκέπτες πιστεύουν λανθασμένα ότι ο αναπνευστήρας είναι μια συσκευή επίπλευσης», δήλωσε ο Andy McComb, ιδρυτής της Redline Rafting, ενός τουριστικού πράκτορα στο Maui που διοργανώνει εκδρομές με αναπνευστήρα. Είπε ότι η ομάδα του ερωτάται σχεδόν καθημερινά: “Πρέπει να ξέρω να κολυμπάω για να κάνω σνόρκελινγκ;»

Το κολύμπι είναι αρκετά δύσκολο για μερικούς ανθρώπους. Αν προσθέσετε μια κλειστοφοβική μάσκα, έναν αναπνευστήρα που μοιάζει με καλαμάκι, συν τα κύματα και τα ισχυρά ρεύματα, μπορεί να οδηγήσει μια απλή και φαινομενικά εύκολη δραστηριότητα να μετατραπεί γρήγορα σε… προπόνηση υψηλής έντασης που καταπονεί σώμα και ψυχή.

«Ο ωκεανός έχει τον απόλυτο έλεγχο»

«Όταν οι άνθρωποι έρχονται στη Χαβάη, βλέπουν την ομορφιά, όχι τον κίνδυνο», δήλωσε ο Jason Bitzer, πρώην μέλος της Honolulu Ocean Safety που πέρασε έξι χρόνια ναυαγοσώστης στο hot spot του Hanauma Bay. «Οι επισκέπτες πιστεύουν ότι το σνόρκελινγκ ο είναι μια ελεγχόμενη δραστηριότητα. Ωστόσο, ο ωκεανός έχει τον απόλυτο έλεγχο».

Ακόμη και στα ήρεμα νερά του κόλπου Hanauma Bay, το νερό μπορεί να μπει από την κορυφή του αναπνευστήρα. «Οι άνθρωποι πανικοβάλλονται και αντί να τραβήξουν τον αναπνευστήρα από το στόμα τους για να φτύσουν το νερό, αρχίζουν να το ρουφάνε και να πνίγονται», δήλωσε ο Shayne Enright, εκπρόσωπος της Honolulu Ocean Safety. «Έτσι μπορεί να ξεκινήσει ένας πνιγμός ακόμη και σε θαλάσσιες συνθήκες που φαίνονται ακίνδυνες».

Μια κοινή παρανόηση είναι ότι το σνόρκελινγκ είναι χαλαρωτικό. Μπορεί όντως να είναι για κάποιους ανθρώπους. Αλλά για όσους είναι νέοι στη δραστηριότητα αυτή, μπορεί να είναι επίσης εξαντλητικό. «Πρέπει να έχετε συντονισμό, κάποια φυσική κατάσταση και να έχετε επίγνωση του περιβάλλοντός σας, ακόμη και αν βρίσκεστε σε τρία μέτρα βάθος», δήλωσε ο Enright. «Ακριβώς όπως η οδήγηση ποδηλάτου, και στο σνόρκελινγκ χρειάζεται εξάσκηση για να νιώσεις άνετα».

Γιατί πνίγονται οι έμπειροι κολυμβητές;

Είναι εύκολο να κατηγορήσει κανείς την απειρία για τον ασυνήθιστα υψηλό αριθμό θανάτων, αλλά πολλοί θάνατοι αφορούν έμπειρους κολυμβητές, όπως ο Ray Johnson. Τον Φεβρουάριο του 2022, ο Τζόνσον, 64 ετών τότε, έκανε τις διακοπές του στη Χαβάη με τη σύζυγό του Πάτι και τέσσερις φίλους του. Το ζευγάρι από το Μίσιγκαν είχε κάνει πολλές φορές στο παρελθόν σνόρκελινγκ στα νερά της Χαβάης, είπε η Patti.

Στις 25 Φεβρουαρίου, δύο ημέρες μετά την άφιξή τους, ο Ρέι και μερικοί φίλοι πήγαν για σνόρκελινγκ στην παραλία Wailea στο Μάουι, η οποία βρισκόταν μπροστά από το θέρετρό τους, το Fairmont Kea Lani. Η Patti εκείνη την ώρα έκανε μια βόλτα στο πλακόστρωτο μονοπάτι που βλέπει στην παραλία. «Κοίταξα προς την παραλία και τον χαιρέτησα και μετά συνειδητοποίησα ότι φαινόταν σαν να τον βοηθούσαν άνθρωποι», θυμάται. Έσπευσε στην παραλία, αλλά μέχρι τότε, όπως είπε, ήταν ήδη αναίσθητος και ανάσκελα και τον έβγαζαν από το νερό.

Κάποιος κάλεσε το 100, αλλά δεν μπόρεσαν να τον επαναφέρουν. Η έκθεση νεκροψίας έκρινε ότι ο θάνατος του Ray ήταν «τυχαίος πνιγμός», κάτι που η Patti δεν πιστεύει. Οι φίλοι που έκαναν σνόρκελινγκ με τον Ρέι της είπαν ότι κάποια στιγμή τους είπε «πρέπει να με βοηθήσετε, έχω πρόβλημα με την αναπνοή μου».

Η οικογένεια Johnson πιστεύει ότι η πραγματική αιτία του θανάτου του Ray ήταν μια λιγότερο γνωστή ιατρική κατάσταση που ονομάζεται πνευμονικό οίδημα ή ROPE, το οποίο προκαλεί συσσώρευση υγρού στους πνεύμονες.

Τι είναι το ROPE και πώς επηρεάζει τους ψαροντουφεκάδες;

Δεδομένα ετών από το Υπουργείο Υγείας της Χαβάης αποκάλυψαν ότι πολλά θανατηφόρα περιστατικά που σχετίζονται με το σνόρκελινγκ συμβαίνουν σε ήπιες συνθήκες ωκεανού. Τον Οκτώβριο του 2017, η πολιτεία δημιούργησε μια υποεπιτροπή για την ασφάλεια του σνόρκελινγκ στην πολιτεία.

Μια διετής μελέτη για την ασφάλεια του αθλήματος/χόμπι που διεξήχθη από την υποεπιτροπή και χρηματοδοτήθηκε από την Αρχή Τουρισμού της Χαβάης δοκίμασε 50 διαφορετικούς αναπνευστήρες, εξέτασε εκθέσεις ιατροδικαστών και μελέτες περιπτώσεων και διεξήγαγε έρευνα σε 131 αναπνευστήρες στο Hanauma Bay.

Η μελέτη ήταν η πρώτη που συνέδεσε το ROPE με το σνόρκελινγκ. Τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν το 2021 κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το πνευμονικό οίδημα σε έμπειρους κολυμβητές μπορεί να είναι εξίσου συχνό ή και συχνότερο από την τυχαία εισπνοή νερού, η οποία συνήθως προκαλεί πνιγμό.

«Όταν κάνουμε σνόρκελινγκ, αναπνέουμε περισσότερο και συχνότερα από ό,τι συνήθως», εξήγησε η Δρ MeiLan Han, επικεφαλής του τμήματος πνευμονικής και εντατικής θεραπείας στο Πανεπιστήμιο Υγείας του Μίσιγκαν. «Όταν το σώμα προσπαθεί να εισπνεύσει αλλά δεν μπορεί να το κάνει ή είναι δύσκολο να το κάνει, δημιουργείται αυξημένη αρνητική πίεση μέσα στους πνεύμονες. Αυτό ενθαρρύνει τη διέλευση υγρού από το αίμα στους πνεύμονες». Όταν συμβαίνει αυτό, το άτομο μπορεί να στερηθεί πολύ οξυγόνο και, φυσικά, να χάσει τις αισθήσεις του.

Η μελέτη για την ασφάλεια του σνόρκελινγκ υπέδειξε ότι οι προϋπάρχουσες ιατρικές καταστάσεις σε ένα άτομο, η αυξημένη άσκηση, η έκθεση σε μεγάλο υψόμετρο και ο βαθμός αντίστασης του αναπνευστήρα στην εισπνοή μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης ROPE κατά την κολύμβηση.

Υποψιάστηκε επίσης ότι τα μεγάλα αεροπορικά ταξίδια και το τζετ-λαγκ μπορεί να αποτελούν παράγοντα, δεδομένου ότι η πλειονότητα των ταξιδιωτών πέταξε το λιγότερο πέντε ώρες για να φτάσει στη Χαβάη. Ωστόσο, τα δεδομένα δεν ήταν πειστικά και η υποεπιτροπή συνέστησε περαιτέρω έρευνα αυτής της υπόθεσης.

Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Γραφείου Επισκεπτών της Χαβάης, στα αεροδρόμια του νησιού υπάρχουν μόνο γενικές αφίσες για την ασφάλεια στον ωκεανό. Και έχουν τοποθετηθεί πινακίδες στις παραλίες για να προειδοποιούν για τα πάντα, από επικίνδυνες ακτογραμμές μέχρι καρχαρίες και μέδουσες, αλλά πολύ λίγες είναι συγκεκριμένα για την ασφάλεια του σνόρκελινγκ.

Επειδή το Hanauma Bay State Park είναι παράδεισος του σνόρκελινγκ, οι επισκέπτες υποχρεούνται να παρακολουθήσουν ένα επτάλεπτο βίντεο που προειδοποιεί: «Το κολύμπι με αναπνευστήρα και μάσκα είναι μια επίπονη δραστηριότητα που απαιτεί καλές φυσικές συνθήκες και επιδέξια εξάσκηση. Είναι κρίσιμο για την ασφάλειά σας να έχετε ισχυρές κολυμβητικές ικανότητες πριν μπείτε στον ωκεανό».

Η Patti Johnson δήλωσε ότι η ίδια και ο σύζυγός της δεν είχαν προειδοποιηθεί για οποιονδήποτε από αυτούς τους πιθανούς κινδύνους του σνόρκελινγκ στη Χαβάη. Η Patti διανέμει τώρα φυλλάδια σε καταστήματα και υπηρεσίες γεμάτα με προειδοποιήσεις σχετικά με τα αεροπορικά ταξίδια και το ROPE που σχετίζεται με το σνόρκελινγκ. «Ο κύριος στόχος μου στη ζωή είναι να εκπαιδεύσω τους ανθρώπους και ελπίζω να κάνω τη Χαβάη να αρχίσει να προειδοποιεί τους ανθρώπους [για τους πιθανούς κινδύνους του σνόρκελινγκ]», δήλωσε.

Τι μάσκες και αναπνευστήρες να χρησιμοποιούμε;

«Σε γενικές γραμμές, θέλετε έναν απλό σχεδιασμό αναπνευστήρα από τον οποίο μπορείτε να αναπνέετε εύκολα», δήλωσε η Dr. Han. «Δεν θέλετε να τραβάτε αέρα ενάντια σε μεγάλη αντίσταση», είπε.

Από τις 50 μάσκες και αναπνευστήρες που δοκιμάστηκαν στη μελέτη για την ασφάλεια των αναπνευστήρων, μόνο τέσσερις ήταν μάσκες πλήρους προσώπου, οι οποίες επιτρέπουν στον χρήστη να αναπνέει από τη μύτη αλλά και το στόμα.

Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι full-face μάσκες με αναπνευστήρα δεν είχαν κανένα εγγενές πλεονέκτημα ή μειονέκτημα όσον αφορά την αντίσταση, ωστόσο είχαν μειονεκτήματα. Π.χ. δεν μπορούν να αφαιρεθούν εύκολα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Το νερό που συχνά βρίσκεται στο πάνω μέρος της μάσκας δεν μπορεί να απομακρυνθεί από τον σωλήνα με ένα απότομο φύσημα του χρήστη της.

Ο Colin Yamamoto, μέλος της υποεπιτροπής και πρώην επικεφαλής του τάγματος ασφαλείας των ωκεανών για το Τμήμα Πυροσβεστικής και Δημόσιας Ασφάλειας του Maui, δήλωσε ότι διεξήγαγε τη δική του έρευνα σχετικά με τις μάσκες πλήρους προσώπου έναντι των παραδοσιακών μασκών προσώπου και διαπίστωσε ότι οι πρώτες είναι πολύ πιο επικίνδυνες.

«Δεν είμαι επιστήμονας», δήλωσε. «Αλλά η θεωρία μου είναι ότι αναπνέετε υψηλότερα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα με τη μάσκα πλήρους προσώπου. Αυτό σε συνδυασμό με τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου είναι προβληματικό εάν είστε ηλικιωμένοι ή έχετε προϋπάρχουσες ιατρικές παθήσεις».

Ο ιστότοπος για την ασφάλεια των ωκεανών περιλαμβάνει μια ενότητα σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χρήσης μάσκας πλήρους προσώπου και παραπέμπει σε ένα έγγραφο του Dr. Monty Downs, προέδρου της Ένωσης Ναυαγοσωστών του Kauai, στο οποίο γνωμοδοτεί: «Μην χρησιμοποιείτε μάσκες και αναπνευστήρα πλήρους προσώπου, εκτός αν είστε ειδικός που έχει μεγάλη εκπαίδευση και εμπειρία με αυτές».

Πολλές τουριστικές εταιρείες στη Χαβάη έχουν απαγορεύσει τη χρήση αναπνευστήρων με μάσκα full-face και οι τουριστικοί οργανισμοί, όπως αυτός των Turks & Caicos, προειδοποιούν πλέον τους επισκέπτες για τους κινδύνους που ενέχουν οι αναπνευστήρες με μάσκα full-face.